غلامرضا میری رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور در مورد اثرات قاچاق پیاز زعفران به افغانستان، گفت: از اواسط خرداد تا نیمه مهرماه یعنی درست در ایامی که پیاز زعفران را از زمین درمی‌آورند، قاچاق آن هم شروع میشود.
وی افزود: خروج پیاز زعفران برای کشور یک خط قرمز محسوب میشود و باید جلوی قاچاق پیاز زعفران گرفته شود.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور بیان داشت: کشور افغانستان برای کشت زعفران و جایگزینی این محصول به جای کشت خشخاش برنامهریزی کرده و به دنبال مطرح شدن در دنیا از نظر تولید و عرضه این محصول است.
* کشاورزان به زیان و خطرات فروش پیاز زعفران آگاه شوند
میری در پاسخ به این سؤال که برای جلوگیری از قاچاق پیاز زعفران از مرزهای ایران چه باید کرد، گفت: باید در این رابطه فرهنگ‌سازی شود و کشاورز را آگاه کرد که با فروش پیاز زعفران فقط در مقطعی سود می‌برد، ولی به مرور و در نهایت قطعا به ضررش است و در صورت ادامه قاچاق پیاز زعفران ایران کم‌کم بازارش را از دست می‌دهد.
وی افزود: مبارزه با قاچاق پیاز زعفران از کشور باید در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی و مسئولان نیروی انتظامی قرار گیرد و همچنین با ارشاد مردم و زعفران‌کاران از طرق مختلف مانع ادامه این روند شد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور، بیان داشت: فرمانداری‌ها با وضع آئین‌نامه و دستورالعمل می‌توانند برای درآوردن پیاز زعفران دستورالعمل و آئین‌نامه وضع کنند، به طوری که در صورت اقدام کشاورزی برای درآوردن پیاز زعفران این کار فقط با مجوز امکان‌پذیر باشد و اینکه این محصول به چه کسی فروخته و در چه مسیر حمل میشود، کاملا مشخص باشد.
وی افزود: در فصل درآوردن پیاز زعفران از زمین این محصول به راحتی در دسترس است به طوری که در کنار خیابان‌ها به فروش می‌رسد، بنابراین لازم است که تمهیداتی برای مبارزه با این مسئله اندیشیده شود و اگرچه با نظارت کل مسئله قابل حل نیست ولی حدود 80 درصد از این مشکل حل میشود.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور در پاسخ به این سؤال که مشکلات زعفران کاران چیست، اظهار داشت: در دوران کشت محصول زعفران، زعفران‌کاران مشکل خاصی ندارند و عمده مشکلات این قشر از هنگام برداشت آغاز میشود.
میری تصریح کرد: محصول زعفران کشاورزان در حد تناژ نیست و معمولا محصول کشاورزان از 30 گرم شروع میشود و عمده‌ترین زعفران‌کاران محصول تولیدی‌شان به حدود 50 کیلوگرم می‌رسد بنابراین نوسان و کاهش قیمت بسیار بر درآمد کشاورز تأثیرگذار است و بر روی برنامهریزی کشاورز تأثیرگذار است.
وی افزود: دولت برای زعفران خرید تضمینی ندارد و بنابراین عدم وجود این مسئله یکی از مشکلات زعفران‌کاران به شمار می‌رود.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران، بیان داشت: برای برداشت محصول زعفران ابزار ماشینی وجود ندارد و مراحل برداشت این محصول و همچنین جداسازی زعفران از گل آن به صورت دستی انجام میشود که این موضوع باعث هدر رفتن بخش زیادی از محصول و زحمات کشاورز و کیفیت محصول هم پایین می‌آید.
میری اظهار داشت: هر نیروی انسانی در روز فقط سه کیلوگرم گل زعفران را می‌تواند برداشت کند و 10 گرم زعفران را از گل جدا کند و پس از برداشت گل ظرف 24 ساعت باید کار جداسازی زعفران از گل انجام شود، زیرا غیر اینصورت کیفیت محصول به شدت کاهش می‌یابد.
وی افزود: از هر کیلو گل زعفران باید 13 الی 14 گرم زعفران به دست آید، در حالی که وقتی این کار به صورت دست انجام میشود، هم کیفیت کم میشود و هم محصول کمتری و حدود 7 گرم از هر کیلو گل زعفران، زعفران به دست می‌آید.
* بخشی از محصول زعفران به علت عدم وجود ماشین آلات صنعتی هدر می‌رود
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران با اشاره به این موضوع که یکی از عمده‌ترین مشکلات زعفران‌کاران نبود ماشین یا وسیله‌ای برای جداسازی کل زعفران و زعفران است، بیان داشت: این وسیله تاکنون ساخته نشده، ولی ایده و طرح آن موجود است که بخش خصوصی به تنهایی به دلیل هزینه‌بر بودن ساخت آن قادر به ساخت این دستگاه نیست و نیازمند همکاری بخش دولتی است.
میری بیان داشت: کشور ایران 92 درصد زعفران دنیا را تولید می‌کند، بنابراین ساخت چنین دستگاهی برای افزایش کیفیت محصول تولیدی بسیار حائز اهمیت است.
وی در پاسخ به این سؤال که رواج زعفران‌های تقلبی چه تأثیری بر کشت محصول دارد، گفت: در بخش صادرات زعفران اصلا زعفران تقلبی نداریم زیرا روی آن زعفران‌ها به طور کامل آزمایش صورت می‌گیرد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور گفت: براساس تفاهم‌نامه‌ای که بین اتحادیه صادرکنندگان زعفران و سازمان استاندارد وجود دارد، تمام واحدها موظفند از روزی که زعفران را به گمرک می‌آورند تا برای صادرات ارسال می‌کنند، به صورت رندومی مورد آزمایش و نمونه‌برداری قرار گیرد و در صورت تایید، اجازه صادرات داده میشود.
میری بیان داشت: اگرچه در بخش صادرات هیچ گونه زعفران تقلبی وجود ندارد، اما در بخش داخلی این مشکل به دلیل نبود ارگان و نهاد نظارتی وجود دارد.
* ابزار مبارزه مناسبی برای تولید‌کنندگان زعفران تقلبی وجود ندارد
وی افزود: جریمه‌ای که برای ارائه دهندگان زعفران تقلبی در نظر گرفته میشود کم است و در مقایسه با سودی که این افراد از هر کیلو زعفران تقلبی به دست می‌آورند بسیار ناچیز است، بنابراین حتی در صورت پرداخت جریمه نقدی ادامه کار برای آن می‌ارزد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور، بیان داشت: باید علامت استاندارد، برای جلوگیری از تقلب در زعفران اجباری شود زیرا متقلبان زعفران با هزینه بسیار کم و فروش زعفران تقلبی سودهای سرشاری به دست می‌آورند که این مسئله واقعا به زیان واحدهای مجاز و حتی بیکاری آنها منجر میشود.
میری گفت: در دولت قبلی چند مشکل وجود داشت که با آمدن دولت فعلی مشکلات حل شد، یکی از این مسائل برداشتن عوارض زعفران بود که خوشبختانه چند ماه بعد از روی کار آمدن دولت روحانی این عوارض حذف شد، ولی تاکنون یک شکل همچنان باقی مانده است.
وی افزود: براثر قاچاق زعفران وزارت دارایی صادرکننده‌ها را ملزم کرده که در صورت خرید زعفران از هر کشاورز کد ملی آن زعفران‌کار دریافت شود، در حالی که کشاورز از پرداخت مالیات معاف است و به دلایل مختلف از جمله ترس از قطع یارانه و پرداخت مالیات حاضر نیست که کد ملی خود را به صادر‌کننده ارائه دهد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور، بیان داشت: بنابراین وقتی کشاورز کد ملی را به صادر‌کننده ندهد صادر‌کننده هم قادر به صادرات نیست و در اینجا پای واسطه‌ها به میان می‌آید که اقدام به خرید زعفران کشاورز می‌کنند و کشاورز هم مجبور نیست کد ملی به آنها ارائه کند.
* زعفران ایرانی با برند افغانی در دنیا عرضه میشود
میری گفت: زعفران توسط واسطه‌ها یا افغان‌ها خریداری میشود و زعفران کشور ما در افغانستان با برند کشور افغانستان صادر میشود.
وی افزود: حدود 45 است که که ما برای جذب بازارهای خارجی تلاش می‌کنیم، در حالی که افغان‌ها به راحتی و با بسته‌بندی محصولات تولیدی ایران در حال به دست آوردن بازارهای ما هستند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور، بیان داشت: مشکلات دیگر زعفران‌کاران نوسانات شدید قیمت و همچنین حمل و نقل است.
میری بیان داشت: هزینه‌های زیادی که صرف حمل و نقل زعفران میشود، مانع از صرف کردن هزینه برای بسته‌بندی این محصول میشود و بنابراین به لحاظ بسته‌بندی زعفران تولید ایران با محصولات تولیدی کشورهای دیگر نمی‌تواند رقابت کند.
وی اظهار داشت: حذف جایزه صادراتی هم یکی دیگر از مشکلات صادرکنندگان است، زیرا زعفران کار در گذشته این پول حاصل از این جایزه را در نمایشگاه‌هایی که در کشورهای خارجی برگزار می‌شد، صرف جذب مشتری می‌کرد در حالیکه با حذف این جایزه این امکان هم از صادرکنندگان گرفته شده است.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران تصریح کرد: زعفران محصولی است که برای تولید به آب بسیار کمی نیاز دارد و معمولا زعفران‌کاران در قطعات کوچک زمین مثل زمین‌های 200 الی 1000 متر اقدام به کشت این محصول می‌کنند که اگر شرایط برای آنها مهیا نباشد قطعا کشاورزان مجبور به فروش زمین‌ها و مهاجرت به سوی شهرها می‌کنند.
وی اظهار داشت: استان خراسان استان کم آبی است که کشاورزان آن اقدام به کشت زعفران که محصولی با مصرف کم آب است می‌کنند که اگر کشاورزان این زمین‌ها را رها کنند در این زمین‌ها با نبود آب و وسعت کم امکان کشت هیچ محصول دیگری امکان‌پذیر نیست.
میری بیان داشت: طرح شناسنامه‌دار کردن مزارع زعفران در مجلس شورای اسلامی به تصویب هیئت دولت رسیده ولی تا زمانیکه این طرح اجرایی و عملیاتی نشده وزارت دارایی برای جلوگیری لطمات به بخش صادرات این محصول فقط نام کشاورز را از صادر‌کننده طلب کند.
فارس