برخی کارشناسان معتقدند، حضور مستمر دلالان یکی از دلایل تداوم ضرر و زیان تولیدکنندگان گوشت مرغ و تخم مرغ است، چرا که دلالان این محصولات را کمتر از قیمت تمام شده از تولیدکنندگان خریداری کرده و با قیمت بالاتر به خریداران عرضه می کنند لذا عمده منافع آن عاید واسطه ها شده و کاهش و یا افزایش قیمت ها در بازار مصرف، تاثیر زیادی در حاشیه سود تولیدکنندگان این بخش ندارد.
نوسان در قیمت نهاده های مورد نیاز کشاورزان و تغییرات مستمر نرخ آن را می توان دلیل دیگری برای غیراقتصادی شدن فعالیت تولید تخم مرغ و مرغ دانست زیرا این امر گواهی بر نبود مدیریت صحیح بر بازار این محصولات است. از آنجا که به طور معمول بیش از 70 درصد هزینه های تولید مرغ و تخم مرغ را تامین نهاده های دام و طیور تشکیل می دهد، نوسان قیمت آن می تواند از دلایل بی ثباتی قیمت گوشت مرغ و تخم مرغ، سردرگمی تولیدکنندگان و همچنین بی کلاه ماندن سر فعالان این بخش باشد.
تولیدکنندگان صنعت مرغ و تخم مرغ معتقدند؛ چون سرمایه در گردش و حاشیه سود آنها متناسب با نرخ تورم افزایش نمی یابد تا بتوانند برنامه مناسبی برای بهبود وضعیت تولید خود تدوین نمایند بنابراین تنها تلاش می کنند که سطح تولید و بازار خود را حفظ کرده تا از بازار تولید خارج نشوند.
با وجودی که هزینه های تمام شده تولید مرغ و تخم مرغ از جمله نهاده های دامی، انرژی، دارو، واکسن، ماشین آلات و دستگاه ها، دستمزد کارگری، سوخت و حمل و نقل به طور مستمر در حال افزایش است و تاکید دولت بر تعیین نرخ دستوری این محصولات نیز باعث کاهش قیمت ها نشده، بخش عمده سود این محصولات سرریز جیب دلالان و واسطه گران می شود.
در اکثر کشورهای دنیا برای افزایش سرانه مصرف محصولات پروتئینی و تغذیه سالم جامعه قیمت محصولات پروتئینی همچون مرغ، تخم مرغ، گوشت و شیر به شکلی تعیین می شود که مصرف کنندگان به راحتی بتوانند از آنها بهره مند شوند.
برای رسیدن به ثبات قیمت محصولات پروتئینی دولت ها با نظارت بر زنجیره تولید تا مصرف، ایجاد شبکه های بازار رسانی مناسب و منسجم، تعیین نرخ مناسب روی محصول، کاهش هزینه تمام شده تولید و پرداخت یارانه از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان حمایت می کنند.
در حالی که کشور ما طی سالهای اخیر با مازاد تولید گوشت مرغ و تخم مرغ مواجه بوده، اما کماکان مصرف کنندگان با نوسان رو به رشد قیمت این محصولات در بازار مصرف روبرو بوده اند بنابراین سرانه مصرف گوشت مرغ، تخم مرغ، شیر و گوشت قرمز ایران نسبت به سایر کشورهای دنیا چنگی به دل نمی زند زیرا به جای افزایش سرانه، عمدتا با کاهش مصرف این محصولات پروتئینی مواجه هستیم.
بنابراین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی به دلیل ماندگاری کوتاه مدت محصولات خود همچنان نیاز مبرم به حمایت دولت و تخصیص یارانه به بخش تولید دارند تا بتوانند حضور خود در عرصه تولید را تداوم بخشند.
حال برخی کارشناسان معتقدند؛ برای داشتن تولید مطلوب و صادراتی باید نرخ محصولات پروتئینی ثابت بماند تا تولیدکنندگان برنامه ریزی منسجمی برای طول سال تولیدی خود داشته باشند.
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران نرخ خرید مرغ زنده را غیرواقعی دانست و افزود: امروز قیمت هر کیلوگرم مرغ زنده در محل مرغداری بین 3 هزار و 600 تا 3 هزار و 700 و گوشت مرغ آماده طبخ در محل کشتارگاه بین 5 هزار و 200 تا 5 هزار و 800 بوده است.
همایون دارابی افزود: این در حالیست که هر کیلوگرم گوشت مرغ در بازار مصرف با قیمت حدود 6 هزار و 200 تا 6 هزار و 800 تومان به فروش می رسد.
به گفته وی، تولیدکنندگان این محصول بین 1000 تا 1500 تومان روی هر کیلوگرم محصول ضرر می دهند.
وی ادامه داد: تفاوت نرخ تولید تا مصرف بیانگر حضور واسطه گران و دلالان است و با کاهش قیمت محصول در بازار متعاقبا قیمت خرید محصول از تولیدکنندگان نیز کاهش می یابد که این باعث ضرر دو چندان تولیدکنندگان صنعت مرغ گوشتی می شود.
دارابی گفت: این در حالی است که هزینه های تمام شده تولید و میزان تلفات در واحدهای تولیدکننده گوشت مرغ کاهش نمی یابد و کماکان با افزایش این گزینه ها مواجه هستیم.
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی افزود: طی ماه های گذشته قیمت گذاری مرغ مشکل عمده تولیدکنندگان بوده، به طوری که نرخ واقعی تولید مرغ زنده بالاتر از قیمت حاشیه بازار است.
وی با بیان آنکه قیمت مرغ زنده نسبت به چند ماه گذشته نیز کاهش داشته است، اظهار داشت: در تیرماه سالجاری قیمت هر کیلوگرم مرغ گوشتی زنده در محل مرغداری حدود 4600 تومان بوده که امروز این رقم به 3700 تومان کاهش یافته است.
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی تصریح کرد: این درحالیست که سازمان تنظیم بازار و سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نیز بر این باورند که قیمت واقعی تولید هر کیلوگرم مرغ گوشتی بیش از قیمت خرید تضمینی آن است، اما حاضر به اعمال نرخ واقعی برای خرید از تولیدکنندگان نیستند که این امر اجحاف به تولیدکنندگان این صنعت خواهد بود.
دارابی با بیان اینکه سالانه حدود 2 میلیون تن گوشت مرغ در 23 هزار واحد مرغداری تولیدکننده مرغ گوشتی تولید و روانه بازار می شود، گفت: 70 درصد استمرار تولید گوشت مرغ به تامین نهاده های طیور وابسته است که هم اکنون نهاده های ذرت و سویای مورد نیاز تولید طیور کشور تامین است اما تولیدکنندگان این نهاده ها را با ارز آزاد و قیمت بازار خریداری و تامین می کنند که همین امر افزایش هزینه های تمام شده تولید را در پی دارد.
وی به تاثیر نرخ حامل های انرژی در اجرای مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه ها اشاره کرد و افزود: افزایش نرخ سوخت، حمل و نقل، انرژی نیز در افزایش هزینه های تمام شده تولید نقش بسزایی دارند.
مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران تخمگذار با اشاره به تولید سالانه 930 هزار تن تخم مرغ در کشور، گفت: در حال حاضر از لحاظ تولید تخم مرغ در کشور کمبودی نداریم و با مازاد تولید نیز مواجه هستیم.
هدایت اصغری اظهار داشت: هم اکنون سالانه حدود 800 هزار تن تخم مرغ به مصرف داخلی می رسد و 120 هزار تن نیز مازاد تولید داریم که باید شرایط برای صادرات آن فراهم شود.
وی گفت: امروز هر کیلوگرم تخم مرغ بین 2 هزار و 850 تا 3 هزار و 300 تومان در محل مرغداری به فروش می رسد در حالی که طبق نظر کارشناسی وزارت جهادکشاورزی قیمت تمام شده هر کیلوگرم تخم مرغ 4500 تومان است.
وی اضافه کرد: این بدان معنی است که تولیدکنندگان روی هر کیلوگرم تخم مرغ بین 1000 تا 1200 تومان ضرر و زیان می دهند.
وی ادامه داد: این در حالیست که هر کیلوگرم تخم مرغ در بازار مصرف حدود 4 هزار و 750 تومان به فروش می رسد.
وی با بیان آنکه باید برای تولید تخم مرغ برنامه داشته باشیم، پیشنهاد داد: برای اقتصادی شدن تولید این محصول میزان تولید باید متناسب با نیاز کشور تنظیم شود و یا آنکه برای مازاد محصول برنامه منسجم، مستمر و پایدار صادراتی داشته باشیم که متاسفانه هم اکنون بازار صادراتی مناسبی برای این محصول نداریم.
وی اظهار داشت: متاسفانه هم اکنون قیمت جهانی تخم مرغ نیز به گونه ای نیست که برای تولیدکنندگان صرفه اقتصادی داشته باشد بنابراین میزان صادراتی که از سوی تولیدکنندگان داخلی صورت می گیرد تنها به دلیل پائین بودن قیمت آن و پیشگیری از ضرر بیشتر است.
ایرنا