قیمت نان از ابتدای آذرماه طبق مصوبه دولت حداکثر به میزان 30 درصد جهت جبران تعدیل قیمت گندم و افزایش سایر هزینه های دو سال اخیر کارخانجات آسیابانی و نانوایی ها نسبت به قیمت های رسمی و مصوب سال 1392 در سراسر کشور افزایش یافت.
اعلام این افزایش قیمت‌ها کافی بود تا موجی از انتقادات مردمی به راه بیفتد که عمده این انتقادات ناشی از بی‌تأثیر بودن این افزایش‌ها در ارتقای کیفیت نان حکایت داشت اما مسئولان قول داده بودند که با افزایش نظارت بر نانوایی‌ها، این نگرانی را برطرف می‌کنند.
علی‌رغم اینکه در دولت قبل و در جریان اجرای طرح هدفمندی یارانه، مسئولان دولتی در پاسخ به انتقادات نسبت به گرانی قیمت نان، قول ارتقای کیفیت نان را داده بودند، اما هیچ خبری از بهبود کیفیت نان نبود و تنها، افزایش قیمت نان بود که توانست به عنوان یک اهرم، مقداری از اسراف مردم در مصرف و دورریز نان کاهش دهد؛ در حدود دو ماهی که از اصلاح 30 درصدی قیمت نان از سوی دولت یازدهم گذشته است نیز، هیچ اقدام عملی از سوی دستگاه‌های نظارتی‌دولتی به‌ویژه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای بهبود وضعیت کیفی پخت و عرضه نان دیده نمی‌شود و حتی در بازرسی‌های عمومی و اختصاصی تعزیرات حکومتی هم علاوه بر برخورد با نمونه‌های گران‌فروشی، کم‌فروشی و عدم رعایت بهداشت در پخت نان، بعضا با نانوایی‌هایی برخورد شد که بخشی یا تمام نان پخته شده خود را بسته‌بندی کرده و به جای عرضه به مردم، تحویل مغازه‌های سطح شهر می‌دادند.
مردم همان‌طور که با گرانی و بی‌کیفیت بودن نان در دولت قبل کنار آمده بودند، در حال پذیرش گرانی اخیر در دولت جدید هم بودند که باز هم اعلام شد با آزادپز شدن 20 درصد نانوایی‌ها، قیمت نان بازهم در این نانوایی‌ها گران می‌شود. به عنوان مثال، اعلام شده که قیمت نان سنگک پرکنجد!!! در نانوایی‌های آزادپز 2 هزار تومان تعیین شده است.
به‌گفته قاسم زراعت‌کار رئیس اتحادیه نانوایان طبق دستورالعمل هیئت وزیران تا پایان سال جاری 20 درصد از نانوایی‌های کشور می‌توانند به سمت آزادپزی بروند که 31 نانوایی سنگکی از امروز (21 دی ماه) و 120 نانوایی لواش، بربری و تافتون از ابتدای بهمن ماه در سطح پایتخت فعالیت خود را به صورت آزادپزی آغاز می‌کنند. در کنار آن 20 درصد از نانوایی‌های سطح کشور نیز به این طرح خواهند پیوست و قیمت در این نانوایی‌ها بر اساس کیفیت و عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد.
نکته قابل تأمل در این اظهارنظر، تعیین قیمت نرخ نان در این نانوایی‌ها بر اساس کیفیت و عرضه‌وتقاضا است؛ این بدان معناست که از این پس نانوایان آزادپز با اهرم‌هایی که در اختیارشان قرار داده شده، به راحتی می‌توانند نرخ موردنظر خود را به شهروندان تحمیل کنند و مردم هم در مواجهه با گران‌فروشی‌های احتمالی یا باید دلخوش به نظارت‌های احتمالی دستگاه‌های مسئول باشند یا اینکه همچون گذشته خود را با این گرانی‌ها وفق دهند.
کیفیت، در حالی یکی از مؤلفه‌های تعیین نرخ در نانوایی‌های آزادپز معرفی شده است که مسئولان دولتی، نظارتی و حتی رئیس اتحادیه نانوایان، هیچ مکانیزمی برای نظارت بر رعایت کیفیت در پخت و عرضه نان اشاره نکرده‌اند. یکی از مشکلات همیشگی مردم درباره عرضه نان، کیفیت به شدت پایین این محصول بوده است که هیچ‌گاه سیستم مشخصی برای بررسی کیفیت نان تعیین نشده است؛ استفاده از مکمل‌هایی چون جوش‌شیرین، سبک بودن چانه‌های نان، گران‌فروشی و در مواردی هم که اخیرا نمایان شده، خودداری نانوایی از عرضه نان و تحویل نان به سوپرمارکت‌ها، مواردی متعدد از مشکلات مردم در نانوایی‌هاست که تداوم این مشکلات نشان می‌دهد نظارت دستگاه‌های نظارتی تأثیری در بهبود کیفیت نان و عرضه آن نداشته است.
حال باید از مسئولان دولتی این سوال را پرسید که با توجه به تجارب گذشته و اثبات اینکه نظارت دستگاه‌ها کمترین تأثیری را در بهبود کیفیت نان نداشته است، چگونه و با چه مکانیزمی قرار است بر کیفیت نان‌های عرضه شده در نانوایی‌های آزادپز نظارت کنند؟ کدام مجازات بازدارنده را برای متخلفان در نظر می‌گیرند؟
رئیس اتحادیه نانوایان در گفت‌وگویی که با فارس انجام داده در پاسخ به اینکه چه معیاری برای برخورد با زیاده‌خواهی برخی نانوایان آزادپز خواهید داشت؟ این گونه پاسخ داد: «البته اگر چه قیمت این نانوایی‌ها خارج از نرخ مصوب دولتی است، اما مشغول کار کارشناسی برای حدود قیمتی آن هستیم، به طوری که طبق برآورد حدودی که کرده‌ایم، قیمت نان سنگک آزادپز حدود 1300 تا 1350 تومان خواهد بود و حدود قیمتی نان‌های دیگر نیز تا پایان ماه مشخص می‌شود.» آیا همین که با وجود شروع به کار نانوایی‌های آزادپز از دو روز قبل، صرفا به تعیین حدود قیمتی برای نان‌ها اکتفا شده است، حاکی از بی‌برنامه بودن و تعجیل به دلیل برای اجرای این مصوبه نیست؟ وقتی در نانوایی‌هایی که قرار است با نرخ مصوب نان عرضه شود اما با نرخ دلخواه نانوا، قیمت‌ها به مردم تحمیل می‌شود، آیا می‌توان امید داشت، نظارت‌ها در نانوایی‌های آزادپز از تخلفات جلوگیری کند؟
تسنیم