قبل از سال ۱۳۸۵ میزان ظرفیت واحد های مرغدای استان گلستان زیر پنج میلیون قطعه بود. اما در سال ۱۳۸۵ به بهانه ایجاد شغل عمدتا به غیر تخصصی ها و به بهانه بالا بردن مصرف سرانه، موافقت اصولی های بسیاری در زمینه صنعت طیور در استان داده شد که بسیاری از آن ها به بار نشسته است و حال با مازاد تولید در استان مواجه هستیم.
مازاد تولیدی که برای قسمتی از آن بازاری وجود ندارد و هر از چند گاهی موجب نوسانات شدید بازار مرغ در استان می شود.
قائم مقام زنجیره تولید گوشت مرغ پیگیر در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص مشکلات صنعت طیور استان گفت: مشکل صنعت مرغداری از جایی شروع شد که پیش بینی های دولت برای مصرف سرانه مرغ مبنی بر افزایش مصرف سرانه بود درست از آب در نیامد، دلیل آن هم از منظر کارشناسان دولتی این بود که مرغ به عنوان ارزان ترین کالای پرتوئینی در دست مردم است و سرانه آن را تا ۲۶ کیلوگرم به ازای هر نفر در سال تخمین زده بوند.
دولت در پیش بینی سرانه مصرف مرغ تورم را در نظر نگرفت
شروین اردلان افزود: این نکته از چشم کارشناسان دولتی مغفول ماند که به دلیل افزایش تورم، قدرت خرید مردم طی سال های گذشته کاهش یافت و مردم برای ساماندهی هزینه های خود با توجه به درآمد شروع به حذف کالای غیر ضرورری و در نهایت ضروری خانوار کردند که مرغ هم جزو کالاهای اساسی بود و کم کم مصرف آن کاهش یافت، اتفاقی که در نهایت رخ داد این بود که سرانه مصرف مردم در سال به ۱۹ کیلوگرم رسید.
این تولید کننده مرغ استان بیان کرد: هفت کیلو مازاد که پیش بینی برای مصرف آن بود، ظرفیت سازی و ورود به عرصه بازار برایش انجام شده بود ولی حال تقاضایی برای آن وجود نداشت و بستری هم برای صادرات آن به طور کامل و جامع که از پشتوانه دولتی برخوردار باشد نبود و به همین دلیل مازاد مصرف به بازار داخل وارد شد و قیمت مرغ کاهش پیدا کرد.
وقتی وضعیت بحرانی شد پشتیبانی امور دام با تاکید دولت وارد مدار شد و شروع به خرید از مرغدار کرد که با افزایش سرعت خرید، بازار به تعادل نسبی رسید.
اردلان افزود: وقتی وضعیت بحرانی شد پشتیبانی امور دام با تاکید دولت وارد مدار شد و شروع به خرید از مرغدار کرد که با افزایش سرعت خرید، بازار به تعادل نسبی رسید و در حال حاضر هم نتایج آن را شاهد هستیم.
وی توضیح داد: ولی راهبرد بعدی دولت و مدیران جهاد برای ساماندهی بازار این بود که تولید را کاهش دهند و در این راستا اقداماتی مانند حذف مرغ مادر، کنترل جوجه ریزی، صادرات مرغ به عراق و فاصله بیشتر میان جوجه ریزی ها انجام شد که تا یکی دو ماه آینده تبعات و نتایج خود را در بازار نشان خواهد داد.
وی در ادامه مشکل اساسی در خصوص این صنعت را این گونه عنوان کرد: در کشور ما به جای این که قبل از ایجاد بحران با برنامه ریزی انع از به وجود آمدن بحران شویم، در حین بحران به فکر چاره و برنامه ریزی هستیم. همه این نوسانات به وجود آمده در بازار مرغ کاملا قابل پیش بینی بود چرا که آمار و اطلاعات و میزان ظرفیت بازار و مقدار جوجه ریزی ها همه در دست مسئولان امر بود و می توانستند با برنامه ریزی و تدبیر آن را مدیریت کنند.
اردلان با بیان این که اگر این امکان به انجمن ها و اتحادیه های طیور کشور داده شود تا بتوانند با اطلاعاتی که در اختیار آن ها گذاشته می شود در زمینه صنعت طیور از عوامل تصمیم گیرنده باشند بسیار اتفاق خوبی است، گفت: آن چه در حال حاضر با عدم برنامه ریزی و تصمیمات غیر کارشناسی در این صنعت از دست رفت عده ای تولید کننده بودند که با تجمیع سرمایه های خود و عشق به تولید وارد این کار شده بودند ولی پشت دیوار بی برنامه گی از گردونه تولید حدف شده و سرمایه های خود را هم از دست دادند. ولی این بی تدبیری ها باید روزی به پایان برسد.
هر زمان قیمت نفت بالا می رود دولت با واردات تولید کنندگان را تهدید می کند که حق ندارند محصول خود را با قیمت بالا بفروشند
وی افزود: دولت ما هنوز با محوریت نفت اداره می شود و هر زمان که قیمت نفت بالا باشد تنش های تولید با پول نفت برطرف می شود و اگر هزینه های تولید بالا باشد دولت به جای آن که به دنبال علت باشد برای زمین زدن تولید کننده اقدام به واردات گوشت مرغ با سوبسید می کند و با این کار تولید کننده را تهدید می کند که حق ندارد محصول خود را با قیمت بالا بفروشد، در حالی که از بالا بودن قیمت تمام شده اطلاع ندارد. دولت تنها زمانی که قیمت نفت کاهش پیدا می کند به سراغ تولید کننده می آید و دوباره با بالا رفتن قیمت نفت تولید کننده را فراموش می کند.
این تولید کننده ادامه داد: منِ تولید کننده علاقه ای به گرانی های مقطعی ندارم چون این گرانی ها فقط به درد دلال های می خورد ولی تولید کننده علاقه مند است که سود ثابت بین ۱۵ تا ۱۰ درصد را داشته باشد به شرطی که در تمام طول سال این سود ثابت باشد.
ضعیف ترین حلقه زنجیره تولید مرغ در استان سردخانه ها هستند
اردلان در ادامه با بیان این که ضعیف ترین حلقه زنجیره تولید مرغ در استان سردخانه ها هستند گفت: یکی از راه های کنترل قیمت ها ذخیره سازی در هنگام تولید مازاد و خروج از ذخیره سازی به هنگام افزایش غیر منطقی قیمت است که اگر این اتفاق رخ دهد بخشی از مشکلات ما حل می شود.
وی با اشاره به این که در استان صادرات مرغ بیشتر به کشور عراق انجام می شود گفت: ما برای پیدا کردن بازار باید بسترسازی انجام دهیم که تاکنون این بستر سازی صورت نگرفته است و تبلیغاتی هم برای این مساله نکرده ایم بنابراین باید از قیمت تمام شده کمی پایین تر محصول خود را صادر کنیم.
این تولید کننده در ادامه بحث زنجیره های تولید را از عوامل مهم در صنعت طیور نام برد و گفت: از اصلی ترین اهداف این زنجیره تولید حدف واسطه ها است که این زنجیره تولید، تمام قسمت های اصلی تولید را مانند مرغ مادر، جوجه یک روزه و کارخانه دان و مرغ گوشتی و کشتارگاه را پوشش می دهند ودر مالکیت خودشان دارند که هم موجب حدف دلال ها می شود، هم قیمت تمام شده محصول کاهش پیدا کرده و هم مرغ با کیفیت بهتری به دست تولید کننده می رسد.
۸۰ درصد قیمت تمام شده مرغ مربوط به نهاده های ذرت و سویا است
اردلان در خصوص قیمت نهاده های اصلی مصرف مرغداری ها گفت: نهاده های اصلی مرغ، ذرت و سویا است که بالای ۷۰ تا ۸۰ درصد قیمت تمام شده مرغ هم مربوط به همین نهاده ها است و متاسفانه این نهاده ها وارداتی است و قیمت ذرت هم ارتباط مستقیم با قیمت نفت دارد.
وی تصریح کرد: چند سال پیش در آمریکا کارخانه جاتی تاسیس شد که می تواند از ذرت، اتانول بگیرد که قابل استفاده در خودروها است و هر زمان قیمت نفت بالا می رود توجیه پیدا می کند که این ذرت ها در کارخانه برود و تبدیل به اتانول شود، بنابراین قیمت ذرت بالا می رود و به همین دلیل گران شدن قیمت نفت در جهان تاثیر مستقیم روی گران شدن نهاده های مرغ دارد.
وی با بیان این که صنعت مرغ دومین صنعت بزرگ کشور است گفت: مصرف گازوئیل به ازای هر سر جوجه در زمستان یک لیتر و در تابستان نیم لیتر است که این مستلزم یک فکر اساسی است تا بتوانیم این مصرف را کاهش دهیم. در حال حاضر طراحی سازه های مرغداری و دامداری را در راستای کاهش مصرف سوخت و بهره وری سوخت در دست دارم که مطالعات آن را انجام می دهم.
این تولید کننده در خصوص تاثیر تحریم ها بر وضعیت این صنعت گفت: بیشترین تاثیر تحریم ها در این صنعت بر روی دارو واکسن بود که به جز دو کارخانه در ایران که وابسته به موسسه رازی هستند بقیه داروهای ما وارداتی هستند و بعد از تحریم ها هم بیشترین واردات داروهای مورد نیاز مرغداری ها از چین بوده که کیفیت لازم را هم نداشتند.
وی تصریح کرد: اگر بازارهای منطقه به روی ما باز شود و منطقه آزاد زودتر عملی شده و قطار از ایستگاه اینچه برون حرکت مستمر داشته باشد، استان گلستان می تواند از قزاقستان که منبع گندم و سویا است با قیمت کم واردات خوراک مرغداری ها را داشته باشد و قیمت های تمام شده ما کاهش پیدا کند که در نهایت قیمت مرغ برای مصرف کننده کاهش می یابد.
مشکل اصلی صنعت مرغ ،تنظیم بازار و بازرگانی است
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی گلستان هم در گفتگو با مهر در خصوص مهم ترین مشکلات صنعت طیور استان گفت: در صنعت مرغ مشکل اصلی تنظیم بازار و بازرگانی است و در حالی که ظرفیت جوجه ریزی استان در حدود ۱۱ میلیون عدد است اما برای تنظیم بازار تنها شش میلیون جوجه ریزی را برنامه ریزی کرده ایم.
رحمت الله سمیعی با بیان این که قیمت فروش مرغ در حال حاضر در درب مرغداری ها ۶ هزار و ۲۰۰ تومان است گفت: این در حالی است که قیمت تمام شده هر کیلو مرغ در مرغداری ها چهار هزار تومان است.
قیمت فروش مرغ در درب مرغداری ها ۶ هزار و ۲۰۰ تومان است این در حالی است که قیمت تمام شده هر کیلو مرغ در مرغداری ها چهار هزار تومان است.
این مقام مسئول استانی در ادامه با بیان این که تولید مرغ استان مازاد بر نیاز استان است و ۸۰ درصد تولیدات مرغ از استان خارج می شود، افزود: ما برای تنظیم بازار مرغ با هماهنگی اتحادیه ها و شرکت تعاونی ها کارگروهی راتشکیل داده ایم و زمانی که قیمت مرغ کاهش پیدا می کند پشتیبانی امور دام با خرید مرغ ها از مرغداران اقدام به ذخیره سازی می کند تا در صورت نیاز وارد بازار کرده و یا اقدام به صادرات کند.
سمیعی تنها راه برون رفت از مشکلات بازرگانی و بازار مرغ را افزایش مصرف سرانه و یافتن بازارهای صادراتی جدید عنوان کرد و گفت: ۹۰۰ واحد مرغداری در استان ما فعالیت می کنند که سالانه ۱۶۰ هزار تن مرغ در استان توسط این مرغداری ها تولید می شود.
وی تصریح کرد: برای تامین نقدینگی و ارائه تسهیلات به مرغداران هم مشکل داریم و تسهیلات جدیدی به دلیل عدم تامین منابع فعلا به مرغدارن داده نمی شود و اگر منابع جدیدی هم بیاید تنها در بحث تجهیز و نوسازی به مرغداری ها تعلق می گیرد.
به نظر می رسد مشکل اصلی این صنعت در استان و کشور تصمیمات دیر هنگام متولیان این صنعت و اجرای کند آن ها است. باید اجازه دهیم، قیمت در این حوزه هم براساس عرضه و تقاضا تعیین شود و از طرفی مرغداران بتوانند مازاد تولید خود را صادر کنند. صادراتی که تا به حال، توجه زیادی به آن نشده است.
مهر