همین چند ماه پیش بود که همه چیز بر وفق سیب زمینی کاران بود و رشد خیره کننده بهای آن از 50 تا 150 تومان در سال 88 به هزار و 200 تا هزار و 800 تومان در سالجاری رسیده بود اما گویا بازار این روزها آشفته است.
بازاری که در این ایام فقط از سیب زمینی‌های همدان تامین می‌شد با ورود رقبا به عرصه در این وانفسای بی آب و افزایش سطح کشت خود به رقابت با سیب زمینی کاران همدانی پرداخته‌اند تا به عبارتی بازار را از آن خود کنند.
از سوی دیگر کشورهای هدف صادرات هم حسابگر شده و نرخ‌های پایین ما را قبول ندارند و ترجیح می‌دهند از کشورهای دیگر محصولی ارزانتر وارد کنند بدون اینکه به کیفیت آن توجه داشته باشند در حالیکه محصول سیب زمینی همدان از نظر کیفیت بسیار بهتر از محصول سایر رقباست چراکه کارشناسان این حوزه کیفیت سیب همدان را در سالهای اخیر مطلوب ارزیابی کرده‌اند.
سیب زمینی کاران دلشوره دارند، دلهره ضرر و زیانی که اگر دولت به موقع به دادشان نرسد و وارد عرصه نشود معلوم نیست چه بر سرشان بیاید، شاید از کشت بهاره هم خودداری کنند و با هوای بهاری در فصل زمستان هم نمی توان بیش از این تعلل کرد چراکه احتمال افزایش ضایعات در انبارهای معمولی بسیار زیاد است پس بهتر است هر چه زودتر راه چاره‌ای اندیشید تا وضعیت نابسامان این محصول هر چه زودتر سامان یابد.
آغاز کاهش قیمت سیب زمینی در بازار
مدیر سازمان تعاون روستایی همدان از آغاز کاهش قیمت سیب زمینی خبر داد.
"رضا عباسی" با اعلام این خبر به خبرنگار ایسنا، گفت: متاسفانه کاهش قیمت سیب زمینی آغاز شده و عمده علت آن افزایش تولید و عرضه سیب زمینی طرح استمرار از جیرفت کرمان است به طوریکه امسال زودتر از موعد مقرر محصولات خود را در بازار عرضه کرده و سطح کشت خود را در نوبت اول افزایش داده است از سوی دیگر صادرات همانند سالهای گذشته پررنگ و چشمگیر نبود است و این عوامل باعث شده سیب زیادی در انبارها باشد.
وی با بیان اینکه کشش عرضه و تقاضا در بازار نسبت به دوره‌های قبل پایین آمده است، تصریح کرد: برابر شنیده‌ها علت عدم صادرات پر شدن مقاصد صادراتی است به طوریکه حتی کشور عراق هم کشش صادرات سیب زمینی با قیمت 600 تا 700 تومان را دارد چراکه ترجیح می دهد محصول مورد نیاز خود را از کشورهای دیگر و با قیمت پایین تر تامین کنند.
دولت مشوق‌های صادراتی درنظر بگیرد
عباسی اظهار کرد: با این اوضاع و موجودی انبار یکی از راهکارها پیش بینی مشوق‌های صادراتی برای صادرات این محصول است چراکه اگر صادرات رونق نیابد افت قیمت یبش از این خواهد بود و ضرر و زیان کشاورزان بیشتر می شود.
وی ادامه داد: صنایع تبدیلی که بتواند کمک کار باشد در استان و کشور کم است و واحدهای تولیدی موجود در برخی استانها که سیب زمینی را به محصول استراتژیکی مثل آرد سیب زمینی که قابلیت نگهداری طولانی مدت دارد، تبدیل کند کم است و واحدهای موجود نیز سمت این کار نمی‌روند چراکه می گویند توجیه اقتصادی ندارد.
عباسی با بیان اینکه تخمین زده می‌شود حدود 300 هزار تن موجودی انبارها باشد که هر کشاورز دپو کرده است، خاطرنشان کرد: این آمار رسمی نیست اما سنوات قبل پایین تر از این میزان بود و به علت اینکه بازار گرم نیست کشاورزان محصول را نگهداشته اند چراکه اگر محصول خود را عرضه کنند بازار بدتر می شود.
قیمت سیب زمینی در انبارها 500 تومان و در بازار 1000 تومان است
وی با اشاره به اینکه قیمت سیب زمینی موجود در انبارها حدود 500 تومان و در بازار بین 900 تا هزار تومان است، تصریح کرد: این امر به طور قطع در کشت بهاره سیب زمینی تاثیر منفی خواهد گذاشت و شاید عده‌ای رغبت به کشت نشان ندهند همچنین کشت استمرار جیرفت سپس گرگان و خوزستان به اندازه کافی در سالجاری و حتی کشت سیب زمینی در استان لرستان به جز دزفول و عرضه آن بعد از تعطیلات عید موجب نگرانی کشاورزان شده بنابراین باید دولت برای حمایت از آنان ورود کند هر چند قیمت خرید تضمینی 300 تومان است.
وی ادامه داد: سالهای گذشته دولت مشوق‌های صادراتی و حتی یارانه برای صادرکنندگان قائل می شد و جایزه می داد و در مواقع بحرانی مشوق‌ها چشمگیر بود و به همین علت افراد زیادی در این عرصه ورود می کردند اما امسال این موضوع را نداریم.
کرمانشاه با سطح کشت بالا وارد عرصه شده است
مدیر سازمان تعاون روستایی همدان ادامه داد: استان کرمانشاه سال 93 با کشت بالا وارد عرصه شد سالهای گذشته با این سطح و حجم تولید نمی کرد همچنین کردستان در این عرصه ورود یافته در حجم بالایی تولید می کند که این امر چرخه عرضه و تقاضا را بر هم می زند.
وی با اشاره به تولید یک میلیون و 100 هزار تنی تولید بهاره و تابستانه سیب زمینی در همدان، اظهارکرد: در حال حاضر کیفیت سیب زمینی به نسبت سالهای قبل افزایش یافته و بخش خصوصی با تاسیس سردخانه های فنی اقدام به انبار 21 هزار تنی این محصول کرده و حتی به علت افزایش تولید انباشت سیب زمینی در انبارهای چندمنظوره صورت گرفته است.
وی افزود: سال گذشته انبارهای ما پر نشده بود اما امسال تکمیل شده است، عنوان کرد: بازار در حال حاضر اشباع شده و صنایع تبدیلی هم خریدهایشان را انجام داده و در انبارهای موجود ذخیره کرده‌اند.
خاصیت صادراتی سیب زمینی تا عید و نهایتا تا فرودین ماه است
وی نسبت به وضعیت آب و هوایی استان و افزایش ضایعات سیب زمینی در انبارهای چند منظوره هشدار داد و گفت: امسال به علت بهاری بودن هوا افت، ریزش و ضایعات سیب زمینی موجود در انبارهای چند منظوره نسبت به سالهای قبل بیشتر خواهد شد چراکه این انبارها معمولی هستند و نهایتاً تا فروردین ماه بیشتر فرصت نیست تا راهکاری عملیاتی و یا اهرم‌های تشویقی در این زمینه اندیشیده شود چراکه خاصیت صادراتی تا عید است.
وی تاکید کرد: بازار داخلی نمی تواند مشکل کشاورزان را حل کند صرفاً تنها اقدام موثر صادرات است چراکه با تمام هزینه ای که در مصرف آب و نیروی انسانی می شود حیف است دولت اقدام به خرید این محصول کند یا دست کشاورز بماند بنابراین باید با تشویق اقدام به صادرات این محصول و در نهایت ارزآوری کرده تا هیچ کشاورزی متضرر نشود و در صورتیکه دولت خریداری کند باید روزی زیانش پرداخت کند.
افزایش عرضه موجب افت قیمت سیب زمینی شده است
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی سازمان جهادکشاورزی استان همدان نیز به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به شرایط اقلیمی موجود در استان، بسیاری از انبارهای نگهداری سیب زمینی از لحاظ دما و رطوبت قابل کنترل نیستند و به علت سرد نبودن زمستان قدرت نگهداری کمتر و عرضه بیشتر شده و قیمت سیب زمینی افت کرده است.
"منصور رضوانی جلال" ادامه داد: توقف بحث‌های صادراتی و عدم قدرت رقابت در عرضه و صادرات باعث نیز از دیگر عوامل افت قیمت سیب زمینی شده است به همین علت مکاتبات لازم از طریق استانداری و سازمان جهادکشاورزی به منظور بهتر شدن وضعیت قیمت انجام شده است.
وی با بیان اینکه دولت با ارائه مشوق‌های صادراتی می تواند صادرکنندگان را امر صادرات کمک کند، تصریح کرد: اوضاع قیمت سیب زمینی به جایی نرسیده است که کشاورزان راضی به عرضه محصول خود به دولت شوند و بازار بهتر است چراکه در حال حاضر قیمت خرید از انبار بین 500 تا 700 تومان بوده اما خرید تضمینی دولت کمتر از این میزان است.
400 هزار تن سیب زمینی در انبارها وجود دارد
رضوانی جلال با بیان اینکه قیمت سیب زمینی در بازار کمتر از هزار تومان نیست، خاطرنشان کرد: سیب زمینی بذری و خوراکی موجود در انبارهای استان حدود 400 هزار تن است.
وی یادآور شد: انبارهای موجود مکانیزه در استان کم است و هر کشاورزی که تولید عمده دارد انبار هم دارد و برخی اجاره می کنند.
وی در پایان گفت: افت قیمت سیب زمینی و عرضه این محصول از سوی استان‌های جنوبی در حال حاضر، می تواند در کشت بهاره سیب زمینی کاران تاثیر می گذارد بنابراین لازم است کشاورزان با هماهنگی سازمان جهادکشاورزی اقدام به کشت کنند تا کشت زیادی صورت نگیرد.
تهیه از خبرنگار ایسنا، منطقه همدان، سمیرا معارفی