هنوز ۳۴ روز تا پایان سال ۹۳ باقی مانده و خریدهای میوه مردم برای ایام عید، آغاز نشده است، اما از همین الان محتکران بازار میوه دست به کار شده و با جمع‌آوری میوه‌های مرغوب از سطح شهر، تلاش دارنداین کالاها را به موقع و در شب عید با توجه به عطشی که در بازار به وجود خواهد آمد، به فروش رسانند.
از سوی دیگر، امسال اولین سالی است که قرار است وزارت جهادکشاورزی، کار تنظیم بازار میوه شب عید را انجام دهد. البته مسئولیت تنظیم بازار کالاهای اساسی نیز با توجه به جداشدن شرکت بازرگانی دولتی ایران و رفتن آن به وزارت جهاد کشاورزی، نیز با این وزارتخانه است، اما مطابق معمول هر سال، میوه از حساسیت بالایی برخوردار است و دولت چند سالی است که خود را مکلف کرده تا میوه شب عید مردم را با قیمت مناسب تامین کند.
در واقع، از سال ۸۴ که برخی نوسانات قیمتی برای میوه مورد نیاز شب عید مردم پیش آمد و محمود احمدی‌نژاد به مسعود میرکاظمی، وزیر بازرگانی کابینه خود دستور داد تا سیب و پرتقال شب عید مردم را با قیمت مناسب و به اصطلاح یارانه ای تامین کند، دولت رسما وارد فاز تنظیم بازار میوه شب عید شد. آن سال، حتی اولین مصاحبه‌های مطبوعاتی میرکاظمی با رسانه های گروهی، در خصوص تنظیم بازار سیب و پرتقال شب عید مردم بود و او وعده داد که بازار بدون مشکلی تنظیم شود.
آن سال‌ها، سیاست تنظیم بازاری دولت این بود که سیب و پرتقال را از باغداران و کشاورزان خریداری کرده، ذخیره سازی کند و در روزهای پرتقاضای سال یعنی یک هفته باقیمانده به عید، عرضه گسترده ای را صورت دهد تا برخی محتکران و سوداگران، سودای سوءاستفاده از بازار میوه شب عید را نداشته باشند و مردم هم با قیمت مناسب، کالای خود را دریافت کنند، به مرور که سال‌ها پشت سر گذاشته می‌شد، دولت در تنظیم بازار شب عید خبره شده بود و حتی در سال ۸۹ که رسما، اجرای فاز اول قانون هدفمندی یارانه ها کلید خورد و دولت نگرانی زیادی بابت برخی سوءاستفاده ها و تورم های ناشی از اجرای قانون داشت، کار به خوبی پیش می رفت.
بعد از این، سال‌ها که مسئولیت تنظیم بازار میوه شب عید و اقلام اساسی مورد نیاز مردم به دست وزارت بازرگانی و بعد از آن وزارت صنعت، معدن و تجارت بود، امسال قرار است تنظیم بازار میوه شب عید ۹۴، به دست وزارت جهادکشاورزی باشد، این تصمیم را نمایندگان مجلس در سال‌های قبل گرفته بودند ولی هیچ گاه، وزارت صنعت حاضر نشد مسئولیت تنظیم بازار را به وزارت جهاد بسپارد و البته وزارت جهاد نیز تا قبل از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، رغبتی به دریافت این مسئولیت نداشت.
اما اکنون قرار است تنظیم بازار میوه شب عید به دست وزارت جهادکشاورزی صورت گیرد. ناگفته نماند که این وزارتخانه اکنون قائم‌مقامی را در اختیار دارد که سال گذشته به دلیل اختلاف با محمدرضا نعمت زاده بر سر تنظیم بازار شب عید، از وزارت صنعت جدا شد و به وزارت جهاد کشاورزی پیوست.
اما این تمام داستان نیست، بلکه به موازات اقداماتی که وزارت جهادکشاورزی برای تنظیم بازار شب عید اعم از کالاهای اساسی و سیب و پرتقال مورد نیاز مردم انجام می دهد، دلالان و محتکران نیز دست به کار شده اند و در سایه نبود نظارت های کافی از سوی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، اقدام به ذخیره سازی میوه و جمع آوری برخی اقلام به خصوص سیب، پرتقال و موز کرده اند و همین امر، آنگونه که برخی مغازه داران می گویند، چند روزی است که این اقلام در میادین میوه و تره بار بسیار گران شده است.
بررسی های میدانی خبرنگار مهر حکایت از آن دارد که هم اکنون قیمت موز در میادین میوه و تره بار مرکزی به ۳۸۰۰ تا ۴۸۰۰ تومان رسیده است و در مقابل، مغازه داران نیز آن را به قیمت ۵۸۰۰ تا ۶۸۰۰ تومان عرضه می کنند، وقتی دلیل این گرانی موز را از آنها جویا می شویم، می گویند که موز را گران می خرند و گران هم می فروشند.
یکی از این مغازه داران در گفتگو با مهر می گوید: فروشندگان میوه در میادین میوه و تره بار می گویند که موز، سیب و پرتقال کمیاب شده است و برخی دلالان با مراجعه به میادین مرکزی میوه و تره ار و گاهی هم در استان‌های مبدا تولید این میوه‌ها که عمدتا استان‌های شمالی کشور هستند و البته استان‌های جنوبی کشور نیز در تامین پرتقال نقش دارند، میوه ها را خریداری می کنند و ذخیره سازی را برای شب عید آغاز کرده اند.
او می افزاید: البته وقتی میوه گران باشد، مشتری هم کم می شود، اما به هرحال مغازه داران مجبور به خرید میوه هستند تا به اصطلاح، جنس‌شان جور شود و مطالبه هرچند اندک مراجعه کنندگان را پاسخ دهند.
اگر سری هم به میوه فروشی‌های مرکز، شرق و جنوب تهران بزنیم، به خوبی می توان کیفیت سیب و پرتقال را دید که نسبت به هفته های گذشته، افت پیدا کرده و در مقابل، قیمت نیز بالاتر رفته است، اما اگر میوه هایی مرغوب را از مغازه داران سراغ کنیم، آنها با قیمتی بسیار بالا آن را عرضه می کنند، بنابراین ممکن است در برخی بررسی‌هایی که مردم این روزها از میوه فروشی ها دارند، این نکته را به خوبی نمایان کند که مرغوبیت میوه کم شده و در مقابل، کالا گران تر شده است.
بررسی های میدانی مهر نشانگر این است که سیب مرغوب قیمتی بین ۶۵۰۰ تومان و گاه تا ۷ هزار تومان دارد، البته سیب با کیفیت متوسط در فاصله قیمتی ۴۵۰۰ تا ۴۸۰۰ تومان عرضه می شود و سیب با کیفیت نه چندان مطلوب و به اصطلاح مغازه دارها لک‌دار، با قیمتی بین ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان عرضه می شود.
پرتقال هم همین وضعیت را دارد، اکنون قیمت این میوه در بازار برای نوع جنوبی‌اش از ۵۵۰۰ تومان تا ۶۸۰۰ تومان متغیر است و البته نوع شمالی‌اش ارزان‌تر است و قیمتی بین ۱۸۰۰ تومان تا ۳۵۰۰ تومان بسته به کیفیتش دارد، البته نوع مرغوب این میوه حتی در برخی میوه‌فروشی ها به ۵۰۰۰ تومان هم برای پرتقال شمالی می رسد.
بنابراین به نظر می رسد دولت باید نظارت ویژه‌تری بر بازار میوه از هم اکنون داشته باشد تا نه مردم متضرر شوند و نه سیاست‌گذاری‌های دولت برای تنظیم بازار شب عید، بی‌نتیجه باقی بماند.
مهر