با وجودی که تولید مرغ در کشورمان در سال جاری به مرز خودکفایی رسیده و قرار بود از پنجم اسفند ماه قیمت مرغ روند نزولی پیدا کند اما نه تنها قیمت ها کاهش نیافت بلکه در روزهای اخیر نرخ این ماده غذایی پرمصرف رو به افزایش گذاشته است.
به طوری که هر کیلوگرم قیمت مرغ منجمد 5500 تا 5900 تومان و مرغ گرم نیز 7800 تومان در میادین بزرگ پایتخت همچون میدان بهمن بعنوان یکی از مراکز عمده عرضه گوشت مرغ در شهر تهران عرضه می شود.
البته در این بین نه مرغ مقصر است و نه مرغدار، گویی مسئله گرانی و ماه اسفند بدجوری به یکدیگر گره خورده اند و سال های سال است که با شروع اسفندماه برخی از اجناس و کالاهای اساسی مورد نیاز مردم ساز گرانی سر می دهند، یکسال میوه، سال بعد برنج و روغن و امسال نیز مرغ و گوشت، گویی قرار است همه ساله مردم بواسطه گرانی چرخشی یکی از این اقلام پرمصرف روزهای پرتنشی را تا شروع نوروز در پیش داشته باشند.
اما صنعت طیور به دلائل مختلفی نظیر بالا بودن سرعت تولید مثل، کوتاه بودن فواصل نسلی، سهولت دسترسی به شرایط استاندارد از جمله کنترل درجه حرارت، رطوبت و تغذیه، بالا بودن راندمان برگشت و پایین بودن افت لاشه بعد از کشتار نسبت به سایر حیوانات مانند گوسفند و گاو و همچنین سهولت در هضم در چند دهه اخیر از پیشرفت های مناسبی در تمام کشورها به لحاظ تکنولوژیک برخوردار بوده است.
صنعت پرورش و عرضه طیور در ایران نیز به علت کمبود مراتع و علفزارهای مناسب و کافی جهت چرای نشخوارکنندگان و در نهایت کمبود تولید گوشت قرمز و همچنین مناسب بودن گوشت طیور از جمله مرغ، خروس، بوقلمون، اردک، مرغابی، شترمرغ و بلدرچین از نظر بالانس اسیدهای آمینه و میزان پایین چربی های اشباع شده و کلسترول و از همه مهمتر پایین بودن قیمت در مقایسه با گوشت گوسفند و گاو از جایگاه بسیار ویژه ای برخوردار است.
به طوری که ایران در حال حاضر با دارا بودن 23 هزار واحد پرورش مرغ گوشتی از جمله10 کشور نخست دنیا به لحاظ تولید و میزان مصرف سرانه گوشت مرغ در کشور 26 کیلوگرم و در دنیا حدود 11 کیلوگرم است.
بسیاری کاهش جوجه ریزی در آخرین دوره زمانی سال جاری، ناشی از روند نزولی قیمت مرغ بخصوص در اواخر دی ماه سال جاری را علت افزایش قیمت مرغ در روزهای پایانی سال دانسته و معتقدند به دلیل اینکه در دی ماه امسال قیمت گوشت مرغ به 6 هزار تومان در هر کیلوگرم کاهش یافته بود و اینکه این قیمت حتی هزینه مرغداران را پوشش نمی داد چه رسد به سود، در نتیجه بسیاری از مرغداران در حالی که دلسرد و انگیزه کار را از دست داده بودند، تنها راه فرار ضرر خود را در صادرات مرغ جستجو کرده اند.
صادرات مرغ به کشورهایی همچون عراق و روسیه که صادرات به عراق قبلا نیز صورت گرفته بود و گویا صادرات به روسیه نیز با رایزنی های سفیر ایران در این کشور به بار نشسته است.
البته اظهارات روزهای اخیر رییس سازمان دامپزشکی کشور موید آن است که هنوز هیچگونه صادراتی در زمینه مواد پروتئینی به کشور روسیه صورت نگرفته است، مهدی خلج با اشاره به اینکه در طول 9 ماهه سال جاری تنها 28 هزار و 500 تن مرغ منجمد به عراق صادر شده، اظهار امیدواری کرد که بازدیدها و اقدامات انجام شده برای صادرات محصولات پروتئینی و لبنی به روسیه به خوبی پیش رود.
وی در این خصوص همچنین گفت: هیات روسی در قالب چهار تیم دو نفره هفته گذشته از خطوط تولید محصولات لبنی و پروتئینی کشور در نقاط مختلف بازدید کردند و مقرر شد که پس از جمع بندی و بررسی های نهایی، تا چند روز آینده نظر خود را برای صادرات این محصولات به روسیه اعلام کنند.
با این تفاصیل برخی معتقدند عواملی همچون صادرات 60 هزارتنی مرغ در طول چند ماه گذشته به برخی از کشورها از جمله عراق و همچنین ضعف فرهنگ مصرف مردم در هجوم به بازار در کنار سایر عوامل از عمده دلائل افزایش یکباره قیمت مرغ بعنوان یک ماده غذایی پرمصرف در استان تهران و سایر استان های کشور بوده است.
به طوری که در برخی از فصول سال و ایام مناسبتی همچون ماه های محرم، رمضان و همچنین عید نوروز که تقاضا برای خرید مرغ افزایش می یابد، قیمت آن نیز با رشد ناگهانی مواجه می شود.
البته وابستگی شدید تامین نهاده، مواد خوراکی و همچنین دارو طیور از بازارهای خارج بعنوان یکی از دلائل اصلی و ثابت افزایش قیمت مرغ در کشورمان مطرح بوده و شاید این مسئله از عمده دلایلی باشد که همواره تولیدکنندگان و مصرف کنندگان مرغ را با چالش مواجه کرده است، موضوعی که مدیرعامل اتحادیه مرغداران کشور نیز در گفت و گو با خبرنگار گروه اقتصادی ایرنا بر آن صحه گذاشت و با اشاره به دلایل گرانی مرغ در کشور، اظهار داشت: بیش از 90 درصد نهاده های مورد مصرف صنعت طیور از جمله ذرت و کنجاله از خارج و از کشورهای آرژانتین، برزیل، روسیه و اوکراین تامین می شود.
همایون دارابی در پاسخ به ادعای برخی مبنی بر اینکه در آخرین دوره زمانی جوجه ریزی از سوی مرغداران میزان جوجه ریزی کاهش یافته، گفت: در حال حاضر کم و کسری در تامین گوشت مرغ در کشور وجود ندارد و تنها به دلیل نزدیک شدن به روزهای پایانی سال مصرف مرغ روبه افزایش گذاشته و همین امر باعث تشدید نرخ گوشت مرغ در بازار شده است.
وی در عین حال ویژگی فرهنگ مصرف مردم کشورمان را از عمده مشکلات افزایش نرخ محصولات کشاورزی از جمله مواد پروتئینی در فصول مختلف عنوان کرد و گفت: متاسفانه فرهنگ استفاده از محصولات کشاورزی و مواد غذایی در کشور ما ضعیف است به طوری که در اعیاد مختلف مصرف گوشت مرغ به شدت افزایش می یابد که همین امر موجب بالارفتن نرخ این محصول می شود.
ادعایی که البته مورد مناقشه سه تن از اعضا کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با ایرنا، قرار گرفت.
محمدتقی توکلی معتقد است: تنها ضعف فرهنگ مصرف را نباید عامل افزایش قیمت محصولات غذایی از جمله مرغ دانست بلکه نظارت ضعیف بر واحدهای صنفی و عدم کنترل دقیق نیز از دلایل اصلی افزایش قیمت مرغ است.
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان اینکه، موضوع افزایش قیمت مرغ تاکنون در کمیسیون های کشاورزی مطرح نشده است، گفت: هر زمان قیمت کالایی افزایش می یابد علل مختلفی در آن دخیل هستند و عوامل اصلی تغییر قیمت مرغ مدیریت و نظارت ضعیف بر اصناف است.
توکلی با انتقاد از افزایش قیمت مرغ در چند روز اخیر ،گفت: اتحادیه، اصناف و واحد تنظیم بازار باید بپذیرند که بر اساس مقررات و قانون قیمت کالاها تعیین می شود و این واحدها باید تابع آن باشند.
نماینده مردم الیگودرز در مجلس در عین حال کاهش عرضه مرغ از سوی مرغداران را تا حدودی غیرعمدی دانست و گفت: کالاهای فاسد شدنی هرچه زودتر عرضه شوند بهتر از این است که در انبار یا سردخانه نگهداری شوند.
دیگر عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس نیز با تاکید بر اینکه سیاست های غیرصحیح جهادکشاورزی علت گرانی مرغ در روزهای پایانی سال بوده است، از صادرات مرغ تولید داخل در این شرایط اقتصادی انتقاد کرد.
حبیب برومند داشقاپور اظهار داشت: جهادکشاورزی بهتر بود شرایط ایام نوروز و قدرت خرید مردم در این اوضاع نامناسب اقتصادی را در نظر می گرفت و ضمن جلوگیری از صادرات مرغ، با تمهیداتی این ماده غذایی پرمصرف را با ارائه تخفیفاتی ارزان تر از قیمت های فعلی در اختیار مردم قرار می داد.
نماینده مردم پارس آباد و پیله سوار در مجلس، همچنین عملکرد برخی افراد سودجو در بازار را همواره باعث التهاب و نوسانات قیمت برخی از محصولات از جمله مرغ دانست و بر نظارت هرچه بیشتر نهادهای نظارتی و ستاد تنظیم بازار در تامین مایحتاج مردم در شب عید تاکید کرد.
اما یکی دیگر از اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس، ضمن تاکید بر تغییر و اصلاح فرهنگ مصرفی در کشورمان معتقد است: اسراف و خرید بیش از نیاز از دیگر دلائل افزایش قیمت برخی از محصولات از جمله مرغ در روزهای اخیر است.
محمدرضا امیری کهنوج، مصرف بالای برنج در کشور را مورد اشاره قرار داد و با بیان اینکه، مردم کشورمان حداقل چهار تا پنج برابر به طور متوسط از سایر کشورها بیشتر برنج مصرف می کنند، این موضوع را سوال برانگیز دانست.
نماینده مردم کهنوج و منوجان در مجلس ضمن تاکید بر اصلاح فرهنگ مصرف از طریق تبلیغات رسانه ای، در عین حال اظهار داشت: البته این موضوع نباید به بهانه ای برای گران کردن اقلام اساسی مورد نیاز مردم تبدیل شود.
وی با بیان اینکه، اگر مردم به اندازه نیاز مایحتاج خود را تهیه کنند، پدیده گرانی از کشور رخت خواهد بست، گفت: باید از طریق تبلیغات و ابزار رسانه ای در خصوص تغییر فرهنگ مصرفی مردم گام های لازم برداشته شود.
این نماینده مجلس نهم تاکید کرد: مسوولان نیز در باب توزیع و کنترل بازار شب عید بایذ طوری عمل کنند که مردم احساس کمبود در بازار را نداشته باشند و با خیالی آسوده به استقبال عید نوروز بروند.
ایرنا