تعطیلات نوروزی امسال با تذکرات، توصیه ها، پیشنهادات و اخطارهای قابل توجهی در مصرف میوه و سبزیجات همراه بود که در بین شهروندان رد و بدل می شد.
اینکه نباید سبزیجات را صرفا با آب شست، اینکه میوه را نباید با پوست مصرف کرد، خودداری ازخرید میوه های وارداتی و حتی برخی میوه ها و سبزی جات تولید داخل به دلیل تغییر مزه و حتی شکل ظاهری آن از جمله توصیه هایی بود که گاها به صورت دوستانه و گاها از سر خیرخواهی طرح می شد و همچنان نیز در صحبت های روزمره شهروندان ادامه دارد.
اینکه میوه و سبزیجات تولیدی استان و یا بخشی که از استان ها و کشورهای دیگر وارد بازارهای اردبیل می شود سلامت کافی دارد یا نه سوالاتی می باشد که همواره با پاسخ مبهم نهادهای متولی همراه بوده است.
از یکسو رد این موضوع و از سوی دیگر دغدغه بی پاسخ شهروندان موجب شده دو راهی «بخورم یا نخورم» در مقابل هر ماده سرشار از آنتی اکسیدانی و ویتامینها قرار گیرد.
برخی شهروندان تاکید دارند که به سادگی می توان تغییرات سلامت میوه و سبزیجات را از شکل ظاهری، بو، رنگ و طعم آن تشخیص داد.
کاهو مزه تلخ دارد
یکی از شهروندان اردبیلی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: مدتی است از خرید کاهو خودداری می کنم هر چند این سبزی به شدت مغذی و مورد مصرف روزانه است.
نیره سلطانی دلیل خودداری از خرید را مزه تلخ کاهو می داند و می گوید بارها از فروشگاه های مختلف و انواع مختلف کاهو را خریده ام و متاسفانه مزه تلخ آن موجب شده از خرید منصرف شوم.
سلطانی این تجربه را در گوجه و خیار زمینی نیز داشته و معتقد است نحوه پرورش این محصولات بویژه با گلخانه ای شدن درست نبوده و نه تنها ارزش غذایی و طعم قدیمی خود را از دست داده بلکه در مواقعی به دلیل مصرف بیش از حد کود با مشکلات سلامتی همراه است.
البته این تجربه مصرف کنندگان نهایی از سوی نهادهای متولی پذیرفته نمی شود. بطوریکه مصرف فاضلاب تصفیه نشده و مصرف کود شیمیایی بیش از دوز استاندارد همواره رد شده و در مقابل جهاد کشاورزی استان توزیع کودهای شیمایی به مقدار مورد تقاضای کشاورزان را در حالی در دستور کار دارد که این روزها متخصصان تغذیه مصرف کود شیمیایی را به شدت برای سلامتی مضرر می دانند.
میوه با طعم پارافین
یک شهروند دیگر اصلی ترین دغدغه خود را نحوه مصرف میوه عنوان می کند. علیرضا رضایی دو فرزند دارد و می گوید: در حالی که مصرف میوه برای رشد فرزندانم ضروری است با وضعیتی که میوه ها دارند نمی توانم در خوردن آن اصرار کنم.
وقتی دلیل این نگرانی را می پرسم رضایی تصریح می کند که تمامی میوه ها بر روی پوستشان روغن محافظ دارند و فقط کافی است با چاقو به نرمی روی پوست بکشید تا روغن محافظ روی میوه را روی چاقو مشاهده کنید.
برخی شهروندان معتقدند این روغن پارافین است که مصرف آن برای سلامتی زیان دارد و این نگرانی در وضعیتی است که متخصصان بهداشت تاکید دارند که خاصیت پوست برخی میوه ها از جمله سیب کمتر از گوشت آن نیست و نباید میوه را پوست کنده صرف کرد.
در نوروز امسال با توزیع میوه هایی که از یکی از استان های کشور خریداری شده بود، به وفور بحث داغ روغن های محافظ به گوش می رسید و برخی شهروندان تاکید داشتند که برای افزایش ماندگاری میوه و نگه داری در انبار و سردخانه از این روغن ها استفاده می شود.
شهروند دیگری معتقد است بر خلاف گذشته میوه ها در حال حاضر مزه و بو ندارند. بطوریکه موقع مصرف مزه آب طعم دار می دهند تا میوه.
این کهنسال اردبیلی به یاد دارد که در گذشته عطر و بوی میوه خود آدمی را برای مصرف ترغیب می کرد و الان وقتی خیار را نصف می کنید هیچ بویی حس نمی کنید و پرتقال ها بوی ویتامین می دهد.
مصرف روغن محافظ برای میوه ها؛ درست یا نادرست
مصرف روغن محافظ در حفاظت از میوه که آن را از شکل طبیعی خود خارج می کند و به شکل افزودنی غیر مجاز نمود عینی دارد از سوی رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان با شروطی مورد پذیرش است.
فرهاد پورفرضی در خصوص مصرف روغن های محافظ تاکید دارد که این امر در همه جای دنیا متداول است اما مهم این است که چه روغنی مصرف شود.
وی معتقد است تا زمانی که شک و شبه ای در سلامت میوه و سبزی جات مطرح است باید مصرف با احتیاط همراه باشد و به ویژه وقتی شهروندان از نوع روغن اطلاع ندارند میوه را با پوست مصرف نکنند.
هر چند به عقیده رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان مصرف پارافین در اردبیل به اثبات نرسیده اما این مسئول در خصوص تجربه عینی شهروندان می گوید: همه میوه ها تولید خود استان نیست و ما واردات میوه به وفور از سایر استان ها داریم.
آزمایش هایی که با تجربه مصرف همخوانی ندارد
پورفرضی در خصوص تامین سلامت غذایی معتقد است فقط علوم پزشکی مسئول کار نیست و باید سایر نهادها هم پای کار بیایند. چرا که حتی اگر آزمایشات و بررسی سلامت مواد غذایی از سوی این نهاد انجام شود، در مرحله تولید، تامین و عرضه میوه و سبزی علوم پزشکی مسئول کار نیست.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان طی سال های اخیر فعالیت پژوهشی برای سنجش فلزات سنگین و نیترات را در چهار محصول سیب زمینی، گوجه فرنگی، خیار و گندم تدارک دیده و امروز نتایج هر چهار مورد را مثبت عنوان می کند.
وی در این خصوص گفت: ما انتظار داریم نیترات از خاک جذب میوه و سبزی شود اما آزمایشات نشان داد این چهار محصول در اردبیل سالم تولید می شود.
اثبات مصرف پارافین در محافظت از میوه
نتایج مثبت آزمایشات در این چهار محصول البته موجب نشده است نگرانی علوم پزشکی استان خاتمه یابد. پورفرضی و تیم تحقیقاتی اش در نظر دارند مطالعات خود را در سایر محصولات توسعه دهند و تاکید دارند تا زمانی که اطمینان از سلامت ماده غذایی نباشد باید در مصرف آن دقت کرد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان در خصوص این اظهارات که آیا اصلا مصرف پارافین در محافظت از میوه اثبات شده است، گفت: مصرف پارافین اثبات شده اما در خود استان مصرف آن به اثبات نرسیده است.
وی به اظهارات وزیر بهداشت در این خصوص نیز استناد کرد و افزود: مصرف پارافین مضرر است و چون مردم در خانه هایشان آزمایشگاهی برای سنجش ندارند بهتر است در مصرف میوه دقت کنند.
سرطان معده در کمین بی تدبیری
نکته کلیدی در دغدغه پورفرضی آنجا است که وی تاکید دارد تغذیه بد می تواند امراض سخت و گاها غیر قابل درمانی را به دنبال داشته باشد.
بعد از بیماری های قلبی عروقی طی سال گذشته بیشترین دلیل مراجعه شهروندان اردبیلی به مراکز درمانی مربوط به بیماری هایی بوده که دستاورد تغذیه بد و نادرست هستند. در عین حال آمارهای مربوط به سرطان معده در این منطقه موجب شده متولیان بهداشت توصیه های خود در تغذیه ناصحیح را به اخطارهای جدی تبدیل کنند.
به گفته پورفرضی سرطان معده با مصرف فلزات سنگین و یا نیترات ها ایجاد می شود. طبق اظهارات این پزشک بی احتیاطی در مصرف میوه و سبزیجات سالم می تواند ماده غذایی را که قرار است رشد، سلامت جسمی و سلامت روحی به همراه داشته باشد به عامل تولید سلول های سرطانی تبدیل کند.
این تاکیدات در حالی است که هنوز در مزارع اردبیل از کودهای شیمیایی استفاده می شود و در برخی مناطق نسبت به سلامت آب مورد استفاده در مزارع بی دقتی هایی صورت می گیرد.
برخی متخصصان تغذیه معتقدند عوامل ارثی در سرطان دخیل اند. بنابراین انتقال آن از نسلی به نسل دیگر دور از ذهن نیست و این روزها وقتی پاسخگویی و مطالعه دقیق سلامت غذایی با ابهام مواجه است سلامت نسل آینده نیز متاثر می شود.
مهر
.............................
گزارش: ونوس بهنود