هندوانه در حالی صادر می‌شود که کشورهای خریدار محصول برای جلوگیری از مصرف آب زیاد درکشورشان آن را خریداری می‌کنند و ما در ایران آن را تولید و عملاً آب کشور را صادر می‌کنیم.
منابع آبی کشورمان به هدر می‌روند تا کشورهای حاشیه خلیج فارس طعم شیرین هندوانه ایرانی را احساس کنند و این کار نه تنها ارزآوری خوبی ندارد بلکه بحران آب را تشدید می‌کند.
صادرات هر قلم کالا و محصول چنانچه با برند معتبر ایرانی در بازارهای جهانی شناخته شود و ارزآوری خوبی در راستای حمایت از تولید داخلی به ارمغان آورد مطلوب است که البته در این امر اما و اگرهایی وجود دارد.
براساس آمارها، در سال ٩٣ حدود ٨٣٣ هزار تن هندوانه به قیمت ٧٠٠ تومان در هر کیلو صادر شد که این رقم معادل ٢٠٨ میلیارد لیتر آب مصرف کرده است.
از طرفی تنها ٢٢ میلیون دلار ارز به کشورمان در ازای صادرات هندوانه وارد شده که این امر با توجه به بهای تمام شده آب مصرفی توجیه اقتصادی ندارد.
براساس این گزارش؛ هندوانه به قیمت 1600 الی 1800 تومان در میدان مرکزی میوه و تره بار به فروش می‌رسد و در سایر خرده فروشی‌های سطح شهر با احتساب سود 30 درصد، 2500 تومان عرضه می‌شود.
صادرات، مشوق خوبی برای کشاورزان داخلی است کما اینکه هندوانه به قیمت 1500 تومان از کشاورزان داخلی خریداری و روانه بازارهای صادراتی می‌شود.
عباس رجایی رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر مشکلات کم‌آبی در کشور افزود: تولید محصولات کشاورزی آب‌بر در چرخه صادرات مقرون به صرفه نیست.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه حداقل 30 لیتر آب مصرف می‌شود تا یک کیلو هندوانه کشت شود، در چنین شرایطی آب مجازی از طریق محصولات کشاورزی انتقال داده می‌شود.
نماینده مردم اراک استفاده از روش‌های گلخا‌نه‌ای را در کاهش میزان مصارف آب، سوددهی و رونق‌دهی بیشتر تاثیرگذار دانست و خاطر نشان کرد: محصولات کشاورزی در اولویت صادرات هستند که ارزآوری بیشتری را به دنبال داشته باشند و براساس الگوی کشت متناسب وارد چرخه صادرات شوند.
رجایی افزود: سیب و پرتقال دارای مزیت نسبی در صادرات هستند که در این میان می‌توان به کیفیت محصولات کشاورزی و کاهش میزان آفت دهی در جذب بازارهای جهانی اشاره کرد.
کیانوش شیرمحمدی یک مهندس کشاورزی در ادامه افزود: گوجه فرنگی، هندوانه، خیار و صیفی جات 2 الی 2.5 برابر گندم مصرف آب به دنبال دارند و به دلیل نداشتن الگوی کشت مشخص، در برخی مناطق کشت می‌شوند که از لحاظ اقلیمی برای تولید و صادرات مقرون به صرفه نیستند.
وی تصریح کرد: برخی از کشاورزان زمین‌های جو را به دلیل سوددهی و ارزی بیشتر و آفت‌دهی کمتر به کشت هندوانه اختصاص می‌دهند در شرایطی که آب مصرفی از کشورمان به هدر می‌رود.
شیرمحمدی با بیان اینکه شرایط گلخانه از نظر شرایط اکونلوژی و زیست محیطی برای کشت هندوانه مناسب نیست، تاکید کرد: با ساماندهی الگوی کشت مناسب می‌توان هندوانه را روانه بازارهای داخلی و خارجی کرد.
سیروس سلمان زاده استاد جامعه شناسی روستایی و ترویج کشاورزی با بیان اینکه در صادرات محصولات کشاورزی باید به بازارهای جهانی توجه کرد، خاطر نشان کرد: تولید محولات کشاورزی سالم و ارگانیک علاوه بر سوددهی و ارزآوری بیشتر، در جذب سرمایه‌گذاران خارجی بهتر است.
وی اظهار داشت: با کشت محصولات کشاورزی به روش ارگانیک و بدون دخالت کود و سموم و شیمیایی با حداقل 3 برابر قیمت بیشتر می‌توان با کاهش میزان مصارف آب و ارزآوری بیشتر بازارهای اروپایی را تسخیر کرد کما اینکه زعفران ایرانی با برندهای غیرایرانی و با چند برابر قیمت در بازارهای جهانی عرضه می‌شود.
در تحلیل این گزارش باید به دلایل این موضوع اشاره کرد که چرا هندوانه ایرانی صادر می‌شود؟ آیا این محصول از کیفیت و کشت قابل توجهی برخوردار است؟ و یا ایران از نظر شرایط اقلیمی برای کشت این محصول از منابع آبی خوبی برخوردار است؟
در یک تعریف کلی از صادرات باید افزود: بایستی بر اساس یک آمایش سرزمینی، مناطقی را که از شرایط آب و هوایی خوبی برخوردار هستند، شناسایی کرده و هر ساله میزان تولیدات داخلی را بررسی و مازاد بر آن را روانه بازارهای صادراتی کرد.
در شرایطی که کشورمان در بحران آب به سر می‌برد و منابع آبی محدود است، صادرات هندوانه و هر محصول کشاورزی دیگری شاید در برخی موارد ارزآوری خوبی داشته باشد اما باارزش‌ترین مایه حیات از دست می‌رود و ما را در آینده نیازمند واردات می‌کند.
با صادرات آب، در آینده نیازمند همان محصولاتی خواهیم شد که در حال حاضر به دیگر کشورها صادر می‌کنیم.
باشگاه خبرنگاران