سرمایه در گردشی که تولید کنندگان با استفاده از آن بتوانند چرخه تولید را بچرخانند تا آسیاب تولید محصول های صنعتی از بازار مصرف داخلی جا نماند. اما مدتی است که این فعالان اقتصادی در جنگی نابرابر قرار گرفته اند و لباس رزم بر تن کرده اند و به عنوان سربازان خط مقدم جبهه اقتصادی با تجاوز تحریم کننده ها درافتاده اند. تحریمی که کفش های آهنین تولیدکنندگان را ترک اندخته؛ تولیدکنندگان با دستان خالی در جبهه مبازره با جنگ اقتصادی ، در حال مبارزه هستند. در این میان فشارهای سیاسی و سوء مدیریت چندی از مدیران کشوری و استانی موجب می شود تا زخم کهنه آن ها هرازچندگاهی سرباز کند، عفونی شود و شاهد مرگ یک واحد تولیدی باشیم. با نگاهی گذرا به فعالیت های تولیدی متوجه می شویم نقدینگی امر بسیار مهمی است که چرخ هر کارخانه به واسط های اهرم های آن می چرخد.
*سرمایه مهم ترین عامل پویای اقتصادی
سرمایه از مهم ترین عوامل تجارت بوده و بزرگ ترین وسیله جلب منفعت است. هر شرکت باید دارای سرمایه باشد تا بتواند نتیجه ای از عملیات خود که تجارت است برده و منتفع شود. اهمیت شرکت های تجارتی را از سرمایه آنها می توان درک کرد . منظور از سرمایه آن مقدار دارایی جاری که از محل منابع مالی بلند مدت تامین شده باشد را می نامند. سرمایه در گردش ناخالص به صورت کل دارایی های جاری و سرمایه در گردش خالص به صورت مازاد دارایی جاری بر بدهی جاری تعریف می شود. میزان سرمایه در گردش شاخصی است برای تشخیص درجه نقدینگی یک شرکت، به ویژه اگر در مقایسه با دیگر شاخص ها و نسبت های مالی به کار گرفته شود.
با توجه به اهمیت موارد بیان شده می توان دریافت که تامین سرمایه در واحد های تولیدی به خصوص معدنی و صنعتی بسیار حائز اهمیت است لذا باید برای حفظ سرمایه واحد های تولید چاره ای اندیشید. مسئولان امر تامین سرمایه در گردش را در فروش مطلوب و تزریق اعتبار به واحد های تولیدی می دانند. آیا این روش درستی است؟
باید دانست بازار همیشه به صورت دلخواه نیست تا فروش مناسبی داشت و با توجه به نوسات قیمت ها و اثرات سیاست های اقتصادی، بازار فروش اکثرا در مقاطع مختلفی دچار رکود می شود.
همچنین تزریق منابع مالی همیشه موجب حفظ سرمایه نخواهد شد چرا که همگام با افزایش نقدینگی و تزریق منابع مالی به تولید، به تبع افزاش تورم ، افزایش نهادها و مواد اولیه را به همراه خواهد داشت. لذا با توجه به موارد بیان شده باید دانست دایره امنیت سرمایه در گردش شرکت های تولیدی و تجاری همیشه درخطر بوده است. جالب آنکه در ایران، بانک ها منابع با بهره بالا را به تولید کنندگان پرداخت می کنند ، شاید تسهیلات نرخ بهره بالا موجب تامین مقطعی سرمایه در گردش واحد تولید شود اما در ادامه، این سرمایه از مقدار ابتدایی خود کمتر می شود چون بیش از مقدار تسهیلات دریافتی، باید بابت بدهی خود به بانک پرداخت کند. این ها نشان از عدم وجود امنیت سرمایه شرکت های تولیدی است. حتی شرکت های بزرگ دنیا نیز از عدم امنیت سرمایه خود اظهار نگرانی کرده اند.
سقوط یکباره شرکت های تولیدی و تجاری به خاطر بحران اقتصادی و تزلزل سرمایه رخ می دهد. در حال حاضر نیاز اصلی تولیدکنندگان ایرانی به خصوص مازندران تامین سرمایه در گردش است ، همچنین اکثرا از عدم تامین امنیت سرمایه خود یا کسری آن گله دارند.
با توجه به اینکه قانون تجارت ایران در سال 1310 تنظیم شده و پس از آن نیز مسئولان لطف کردند به آن دست نزدند، این قانون توانایی تعریف شده ای برای حمایت از تجار و تولیدکنندگان ندارد. این نکته بیان شد تا متذکر شوم تجارت در ایران و تولید به دلیل نبود زیرساخت های حمایتی، علی رغم تلاش های دولتمردان؛ از هیچ حمایتی برخوردار نیست.
*بیمه سرمایه در گردش در ایران شدنی است؟
تولید کنندگان نیازمند ایجاد امنیت سرمایه یا افزایش سرمایه خود هستند و این پوشش محقق نمی شود مگر با ایجاد بسته ای حمایتی بیمه ای که بتوان سرمایه تولیدکنندگان را در هنگام بحران های اقتصادی حفظ کند. اینگونه نوسانات بازار و کسری منابع مالی در یک محدوه حمایتی قرار می گیرد و تولیدکنندگان با آرامش خاطر بیشتری در این حوزه فعالیت می کنند.
*بیمه سرمایه در ایران محقق نمی شود!
جالب اینجاست که بیمه سرمایه ر ایران محقق نخواهد شد چون قانون بیمه در ایران از سال 1316 تغییری نیافته و قوانین بیمه ای حال حاضر کشور بسته به این قانون قدیمی تعریف می شود. یعنی بیمه سرمایه در قوانین بیمه ای کشور جایی برای تعریف شدن ندارند!
جالب آنکه اگر هم این بیمه بتواند در قوانین بیمه ای جایی برای خود باز کند به دلیل نبود قانون تجارت که به روز شده باشد، شرکت های بیمه علاقمند نخواهند بود در این حوزه سرمایه گذاری کنند. در قانون تجارت کشور های پیشرفته، عنوان ورشکستگی به واحد تولیدی زده نمی شود و این قانون مرحله به مرحله، واحد تولیدی ورشکست شده را به صورت مقطعی احیا ، سرمایه آن را تامین و به چرخه تولید بازمی گرداند! اینگونه باتوجه به حمایت های دولتی و تضمین بازگشت به تولید، شرکت های بیمه وارد عرصه شده و علاوه بر بیمه نمودن سرمایه در گردش این شرکت ها در احیا و بازگشت به چرخه تولید آن ها نیز سهیم شده و سهامش می خرند!!
در ایران تولیدکنندگان مدام از عدم حمایت های دولتی می نالند و جالب آنکه شرکت های بیمه فقط در زمینه بیمه های مسئولیت و مهندسی راغب به فعالیت هستند.
این عدم همگرایی دولتی و بخش خصوصی در جهت تامین امنیت سرمایه و احیای پس از ورشکستگی موجب شد تا بین دولتمردان و فعالان اقتصادی نوعی بی اعتمادی به وجود آید و هرکدام ساز خود را بزند. امیدارم در فعالیت های اقتصادی بتوان اعتمادی فراگیر را به وجود آورد تا طرح های همچون بیمه سرمایه از مشکلات تولید و تولیدکننده در هنگام بحران ها اقتصادی بکاهد.
حسین زحمتکش - خبرنگار شبکه خبری صنایع غذایی ایران(فودنا)