مناقشه سیاسی اخیر میان دو کشور روسیه و ترکیه، روابط تجاری میان این دو کشور را نیز کاملا تحت تاثیر قرار داده است. آن‌طور که در خبرها آمده، روسیه از ابزار تحریم اقتصادی برای تنبیه ترکیه استفاده کرده و به دنبال آن است تا روابط تجاری با این کشور را به پایین‌ترین سطح ممکن برساند.
تقابل اقتصادی مسکو در برابر سیاست آنکارا، باعث شده است تا بازار دو کشور ترکیه و روسیه کانون توجه سایر کشورها از جمله ایران قرار گیرد. فعالان اقتصادی و صادرکنندگان ایرانی که مدت‌هاست به دنبال افزایش حضور خود در بازار روسیه هستند و به ویژه بعد از تحریم روسیه از سوی اروپا چشم به این بازار دوخته‌اند، اکنون آماده شده‌اند تا بتوانند با ورود به اقتصاد این کشور، جایگزین مناسبی برای کالاها و محصولات ترک باشند.
این موضوع که چگونه می‌توان به بازار ترکیه ورود پیدا کرد، یکی از مباحث مطرح شده در جلسه امروز کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران بود. در این باره، حجم واردات محصولات کشاورزی و مواد غذایی ترکیه از روسیه به بحث گذاشته شد و ظرفیت‌های جایگزینی تولیدات روسی با محصولات ایرانی مورد بررسی قرار گرفت.
همچنین در این نشست، گزارشی از مواد مرتبط با موضوعات کشاورزی و صنایع غذایی که در سند برنامه ششم توسعه گنجانده شده، بار دیگر مورد نقد و بررسی قرار گرفت و در عین حال برخی پیشنهادهای کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی برای اضافه شدن به مفاد این سند به بحث گذاشته شد.
بررسی مجوزهای بخش کشاورزی و صنایع غذایی نیز از دیگر موضوعات مطرح شده در نشست کمیسیون بود که با توجه به کمبود زمان، مقرر شد در نشست آتی به این موضوع به طور جدی پرداخته شود.
در این ارتباط، کاوه زرگران رییس کمیسیون، که حجم انبوهی از مجوزها را با خود به جلسه آورده بود با اشاره به دستورالعمل اتاق تهران مبنی بر برسی مجوزهای فعالیت‌های اقتصادی از سوی کمیسیون‌های مشورتی اتاق و پیشنهاد راهکارهایی برای حذف یا کاهش این مجوزها، گفت: «طی جلسات آتی، این موضوع در دستورکار کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی قرار خواهد گرفت تا با بررسی مجوزها، آن بخش‌هایی که ضروری نیست و در واقع مانعی بر سر راه کسب‌و‌کار است، پیشنهاد حذف آنها از سوی اتاق بازرگانی تهران مطرح شود.»
تجارت غذایی ترکیه و روسیه از نگاه آمار
ارائه گزارشی از بازار مواد غذایی و محصولات کشاورزی روسیه، محور اصلی نشست اخیر کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران بود. کاوه زرگران رییس این کمیسیون، عنوان کرد که روسیه در سال 2014 حدود 1.5 میلیارد دلار مواد غذایی از ترکیه وارد کرده است.
وی توضیح داد: «از این میان بیشترین حجم واردات مربوط به میوه خام و آجیل با ارزش 800میلیون دلار و سپس سبزی خام و صیفی‌جات با 585 میلیون دلار است.»
زرگران در ادامه به برخی اقلام وارداتی روسیه از ترکیه در سال 2014 به طور مشخص اشاره کرد و گفت: «روسیه در سال میلادی گذشته 429میلیون دلار گوجه فرنگی، 406 میلیون دلار مرکبات، 186 میلیون دلار انگور و کشمش، 71میلیون دلار خیار، 32 میلیون دلار سیر و پیاز و 42 میلیون دلار کنسروجات از ترکیه خریداری کرده است.»
او افزود: «بیشترین حجم کالای وارداتی روسیه از ترکیه، میوه خام و آجیل و نیز سبزیجات خام بوده است و پس از آن نیز محصولات آبزیان و کنسرو بالاترین حجم کالای وارداتی این کشور در بخش کشاورزی از ترکیه بوده است.»
رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران بر توجه دولتمردان و فعالان بخش خصوصی به بازار ترکیه در شرایط کنونی، تاکید کرد و افزود: «با تشکیل یک کارگروه متشکل از نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی و نیز نمایندگانی از اتاق بازرگانی و تشکل‌های حوزه کشاورزی و صنایع غذایی، می‌توان به بررسی بازار روسیه دست زد و ظرفیت های ورود به این بازار را عملیاتی کرد.»
صادرات محصولات بی‌کیفیت
در همین زمینه، معاون باغبانی وزارت جهاد کشاورزی بر نظارت دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی به ویژه اتاق بازرگانی بر محصولات و کالاهای صادراتی به بازارهای خارجی تاکید کرد و گفت: «طی سال‌های اخیر، برخی صادرکنندگان اقدام به ارسال محصولات غیراستاندارد و بی‌کیفیت به بازارهای صادراتی کرده‌اند که این اقدامات منجر به بدنامی محصولات ایرانی و نیز اعمال برخی دستورالعمل‌ها از سوی دولت‌های کشورهای طرف تجاری ایران شده است.»
محمدعلی طهماسبی گفت: «به تازگی، صادرات محموله‌های غیراستاندارد میگو به بازار روسیه منجر به بدنامی محصولات ایرانی در این بازار شده است.»
وی در همین رابطه به صادرات محموله‌های گوجه فرنگی بی‌کیفیت از طرف برخی صادرکنندگان به عراق اشاره کرد و یادآور شد که این‌گونه اقدامات برخی تجار، آسیب جدی به بازارهای صادراتی محصولات غذایی و کشاورزی ایران وارد خواهد کرد که جبران آن زمان‌بر خواهد بود.
امضای پروتکل‌های غذایی میان ایران و روسیه
در ادامه این نشست، رییس سازمان دامپزشکی کشور از طریق ارتباط تلفنی توضیحاتی در خصوص تسهیل مبادلات غذایی میان ایران و روسیه ارائه داد.
مهدی خلج با بیان اینکه مقامات بخش کشاورزی و دامپزشکی روسیه طی چندین سفر به ایران از نزدیک با تجهیزات آزمایشگاهی و نیز وضعیت نگهداری محصولات غذایی آشنا شدند، گفت: «طی ملاقات‌هایی که مقامات روسی از بخش‌های مختلف نهادهای غذایی کشور داشتند، 18 مرکز فرآوری میگو مورد بازدید کارشناسان روسی قرار گرفت و از این رو توانستیم سوتفاهم‌ها بر سر راه صادرات میگو به بازار روسیه را برطرف کنیم.»
خلج در ادامه افزود: «همچنین در حوزه مواد لبنی نیز چهار واحد تولیدی بزرگ مورد بازدید کارشناسان روس قرار گرفت که مورد پذیرش آنها قرار گرفت و طبق خواسته آنها، گواهی‌های سلامت دام‌هایی که کارخانه‌های تولید شیر و لبنیات از آن استفاده می‌کنند در دست انجام است و به زودی برای اطمینان مقامات روسی ارسال خواهد شد.»
به گفته رییس سازمان دامپزشکی کشور، طی هفته‌های آتی پروتکلی میان سازمان‌های دامپزشکی هر دو کشور به امضا خواهد رسید تا به تسهیل صادرات محصولات غذایی و لبنی از ایران به روسیه کمک شود.
کشاورزی در برنامه ششم توسعه
در ادامه این نشست، گزارشی در قالب بررسی عملکرد حوزه کشاورزی و صنایع غذایی در برنامه پنجم و پیشنهادات برای برنامه ششم توسعه ارائه شد. طی این گزارش، موادی از سند برنامه پنجم توسعه که مرتبط با حوزه کشاورزی و صنایع غذایی است از سوی کارشناسان کمیسیون مورد نقد و بررسی قرار گرفته و مواد پیشنهادی برای گنجاندن در سند برنامه ششم توسعه ارائه شده است.
براساس تصمیم اعضای کمیسیون، مقرر شد در نشست آتی کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران موضوع برنامه ششم توسعه مورد پیگیری مجدد قرار بگیرد و در عین حال، اعضای این کمیسیون به بحث مجوزها در بخش کشاورزی و صنایع غذایی نیز ورود پیدا کنند و نظرات و پیشنهادهای خود را برای کاهش حجم مجوزها اعلام کنند.