سمبل سلامتی کدامیک شیر یا سیب؟ + جدول مقایسه‌ای

این روزها، همه ‎ی ما به این مطلب پی برده‌ایم که منظور از غذاخوردن تنها سیرکردن شکم نیست؛  غذا می‌خوریم تا حرارت بدن‌مان را تأمین کنیم، مبتلا به انواع بیماری ‎ها نشویم، دچار کمبود ویتامین ها نشویم، دچار کمبود انواع املاح و قند نشویم، چاق نشویم، لاغر نشویم و بالأخره غذا می‌خوریم تا سالم باشیم؛ پس به طور خلاصه می ‎توان گفت: ما مصنوع خوراکی‌‎هایی هستیم که می‌خوریم. آن چه که جذب بدن‌مان می شود، پایه های نقاهت، بیماری، سلامت، خوشی یا ناخوشی ما را می ‎گذارد.

سبک زندگی و مصرف لبنیات

سبک زندگی، مفهومی نسبتاً جدید در ادبیات علوم اجتماعی است؛ چنان چه بعضاً پیدایش این مفهوم را در زمره ی اختصاصات جامعه‌ی مدرن با تحول مهم اندیشه و علوم اجتماعی غرب در اوایل دهه ی 1980 قلمداد کرده‌اند. در این دوره جامعه شناسان، سبک زندگی را بیش از آن که بر تولیدها استوار بدانند،  بر الگوی مصرف استوار دانستند. در نظر آنان، مصرف فرآیندی است که کردارهای اجتماعی و فرهنگی متفاوتی را شامل می‌شود و بیان کننده‌ی تفاوت میان گروه های اجتماعی است. 

در جامعه کنونی زنان و مردان بیشتر دنبال الگوی تغذیه‌ای خاصی نیستند و بیش‌تر به خرید دیگر مایحتاج خویش می پردازند. در واقع، در جامعه‌‎ی کنونی مصرف مواد لبنی به طرز چشم گیری کاهش پیدا کرده و مردم اهمیت زیادی به آن نمی‌دهند.

کمبود مصرف لبنیات در زندگی ایرانیان

بین موادغذایی مختلف، شیر و فرآورده های آن جزء اساسی ترین ماده‌ی غذایی هستند که نزدیکترین حالت را به یک غذای کامل دارند و هم چنین سرشار از انواع ضروری مواد مغذی برای زندگی، از قبیل انواع پروتئین‌های مرغوب و کلسیم بوده، مقاومت بدن در مقابل بسیاری از بیماری‌های عفونی و بیماری‌های ناشی از سوءتغذیه را بالا می ‎برند.

لازم به ذکر است که ضعف استخوانی نیز به شکستگی استخوان ها در استئوپروز منجر می شود که سالانه هزینه ای را برابر 7/1 میلیارد دلار در جهان بر مردم تحمیل می کند. از آن جایی که شیر و فرآورده های آن مانند ماست و املاح دیگر، بیش تر از پنجاه درصد کلسیم مورد نیاز بدن را در رژیم غذایی روزانه برآورده می کنند، از اهمیتی قابل توجه برخوردارند.

با وجود این مردم در کشورهای در حال توسعه بسیار کمتر از مردم کشورهای توسعه یافته شیر مصرف می‌کنند. علت عمده‌ی مصرف کم لبنیات که یکی از مشکلات اصلی تغذیه و سوءتغذیه در کشور ماست، نبود اطلاعات کافی در زمینه‌ی مصرف مواد غذایی و فرهنگ نادرست غذایی است؛ در حالی که امروز مصرف سرانه‌ی شیر و فرآورده های آن در یک جامعه از شاخص‌های فرهنگی است و دولت برای عرضه‌ی فرآورده های شیری با قیمت ارزان‌، افزایش مصرف سرانه و داشتن جامعه‌ی سالم و پویا مبالغی یارانه را از بودجه‌ی سالانه برای این نوع فرآورده‌ها در نظر می گیرد، باز هم متأسفانه مصرف شیر و فرورده های آن بسیار پیین‎تر از سرانه ی جهانی است. ترویج فرهنگ صحیح مصرف شیر در جامعه و بهبود و افزایش مصرف سرانه‌ی آن،  موجب کاهش و حذف هزینه‌های سرسام‌آوری خواهد شد که در پی تحلیل توان تولیدی هزاران کودک مبتلا به سوء تغذیه و طیف گسترده‌ی مبتلایان به پوکی استخوان همه ساله متوجه کشور است. هم چنین بیشترین مشکل در بین زنان به دلیل پوکی استخوان بوده که در نتیجه ‎ی کاهش مصرف مواد لبنی روی می‌دهد.

جایگاه مصرف لبنیات در سبک زندگی امروز

امروزه با توجه به استانداردهای جهانی، سرانه ی مصرف لبنیات برای هر نفر (طبق تعریف سازمان جهانی غذا FAO ) سالیانه 180 کیلوگرم است و کمتر از این میانگین شامل سوءتغذیه می‌شود. این میزان در کشورهای پیش رفته بالای چهارصد کیلوگرم است. شیر در فرهنگ اسلامی و هم چنین در سبک زندگی مسلمانان از ارزش و اهمیت بسیاری برخوردار است؛ اما هم چنان مورد بی‌توجهی واقع شده و کمتر قشری هستند که در سبد روزانه‌ی خود این فرآورده‌ی مهم را بگنجانند. «در یک رژیم غذایی ، باید حداقل دو فنجان شیر بدون چربی گنجانیده شده و استفاده گردد . این مقدار شیر تقریباً بیش از نیمی از کلسیم مورد نیاز روزانه ی یک فرد بالغ را تأمین می ‎کند . با توضیحات فوق مشخص شد که در جامعه ای نسبتاً با آگاهی بالا در زمینه‌ی سلامتی و به اصطلاح جامعه‌ای با رشد علمی مناسب، میزان مصرف لبنیات و سرانه‌ی آن در هر سال 180 کیلوگرم و برای جامعه‌ای فاقد آگاهی و رشد دانشی و علمی‌، زیر حد استاندارد است؛ به شکلی که هرچه میزان مصرف به سمت پایین میل کند تا حدودی نشان دهنده‌ی رشد کمتر و سنتی بودن جامعه است.

آیا می دانید که ایران از میان بیش از 180 کشور جهان پاینترین میزان مصرف شیر و بالاترین میزان مصرف نوشابه ها گاز دار را دارد ؟

عوارض عمده ناشی از کاهش مصرف سرانه محصولات لبنی را می توان چنین برشمرد :

1- پوکی استخوان به ویژه در زنان بالای 40 سال

2- عقب افتادگی رشد کودکان

3- بیماری های استخوان و دندان و لثه

4- افزایش بیماری های عفونی

5- نارسائی های بینائی

6- کوتاهی عمر و پیری زودرس

7- بیماری های عصبی و ایجاد اختلال در خواب و ...

راه کارهایی برای بهبود سرانه ی مصرف لبنیات :

فرهنگ سازی و افزایش سرانه ی مصرف :

ـ در این زمینه پیشنهاد می شود با همکاری نهادهای ذیربط، برنامه های آموزشی در مدارس مانند زنگ شیر، صبحانه ی سالم و... برگزار شود تا مصرف لبنیات از کودکی در ذهن فرزندان نهادینه گردد .

ـ اطلاع رسانی به خصوص به بانوان درباره ی خطرهای ناشی از کمبود مصرف لبنیات از طریق رسانه های عمومی،  انجمن امور بانوان و ... ؛

ـ برگزاری همایش ها و سمینارهای تخصصی برای انعکاس عوارض ناشی از کمبود مصرف لبنیات از طریق اقشار تحصیل کرده و نخبگان امعه ؛

ـ چاپ نشریه های تخصصی یا اختصاص بخشی از نشریه های محلی برای آموزش و اطلاع رسانی؛

ـ پیگیری موضوع از طریق شبکه‌ی بهداشت و درمان در موضع پیشگیرانه از بیماری‌ها، به خصوص پوکی استخوان (اگر برنامه های آموزشی در راستای افزایش مصرف لبنیات اجرا شود، بسیاری از هزینه‌های لازم برای بهبود بیماری‌ها و کنترل آن ها از جامعه کسر خواهد شد ) .

از این رو جا دارد سیاست گذاران و برنامه ریزان اقتصادی و بهداشتی، اهتمام جدی خود را در تقویت تولید، گسترش فرهنگ مصرف و زمینه‎سازی برای افزایش سرانه ی مصرف آن در جامعه به کار بندند.

قطره شیر سمبل سلامتی :

با توجه به پیشنهادات فوق و از آنجا که مطابق آمار موثق به نقل از رمضان روئین مدیرکل میوه های سردسیری و خشک وزارت جهادکشاورزی : سرانه مصرف میوه در ایران 134 کیلوگرم است که این میزان در کشورهای دیگر 75 کیلوگرم می باشد . ( خبرگزاری ایرنا ) و از آنجا که سرانه مصرف شیر و فرآورده های شیری مطابق آمار نصف میانگین جهانی است لذا با توجه به ارزش تغذیه ای مناسب شیر در مقایسه با سیب پیشنهاد می نماید قطره شیر به جای سیب سمبل سلامتی معرفی گردد .

جدول مقایسه‌ی ارزش تغذیه ای شیر و سیب( نژاد لبنانی ) در یکصد گرم

سخن آخر :

شرکت پگاه تهران با اعزام کارشناسان مجرب خود به مدارس ( در قالب زنگ شیر )، مجامع  علمی و فرهنگی مختلف و ارائه مطالب مفید ارائه الگوی صحیح غذایی شهروندان در اقشار مختلف و فرهنگسازی مصرف شیر و فراورده های شیری را همواره سر لوحه امور خود قرار داده و به عنوان یک بنگاه اقتصادی مصالح جامعه را به منافع خود ترجیح داده است . لذا در این راستا جهت همکاری و تعامل موثر و سازنده با وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، رسانه ملی، ائمه محترم جماعات، انجمن صنایع لبنی، اتحادیه دامداران، سازمان خواربار جهانی و فدراسیون بین المللی شیر که ارتباط مستقیمی با موضوعات فوق دارند،  اعلام آمادگی نموده و منتظر ارائه نظرات و پیشنهادات در این راستا  می‌باشد .

 از آنجا که نسلهای گذشته به جهت بهره گیری از تغذیه سالم و طبیعی از توانایی جسمی و قامتی متناسب برخوردار بوده اند، امید است همه ما به سهم خود نقش بسزایی در ساخت ایرانی آباد با شهروندانی سالم و سرزنده داشته باشیم.

سید عباس موسوی

مدیر روابط عمومی پگاه تهران

پایگاه خبری فودنا