رئیس هیأت‌مدیره تعاونی تولیدکنندگان مواد غذایی هم‌صنف با اعلام این خبر گفت: اگرچه شرایط منطقه و بازار بین‌المللی به گونه‌ای رقم خورد که تولیدکنندگان مواد غذایی توانستند در هشت ماه نخست سال جاری، محصولات خود را به ارزش دو میلیارد دلار به روسیه صادر کنند، اما تلاش بی‌وقفه و خستگی ناپذیر فعالان صنعت را نباید نادیده انگاشت.
مهدی کریمی‌تفرشی با اشاره به اینکه کشور روسیه مانند طرح پایلوت صادرات برای صنایع غذایی محسوب می‌شود، افزود: با توجه به کنار رفتن تقریبی ترکیه از بازار روسیه و تحریم شدن این کشور توسط اتحادیه اروپا به نظر می‌رسد فرصت بکری برای ایران فراهم شده که باید به بهترین شکل از آن استفاده کرد.
وی تأکید کرد: البته قرار است این مقدار تا سال ۲۰۱۷ به ۴ میلیارد دلار برسد؛ بنابراین با نقشه راهی که صنایع غذایی برای خود ترسیم کرده و توازن این راه با توانایی‌های بالقوه صنعت، بدون‌شک می‌توان به اهداف مورد نظر دست یافت.
کانال سبز، بی‌نتیجه ماند
عضو هیأت‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان که از طرف نمایندگی سازمان ملل در ایران به‌عنوان مدیر نمونه انتخاب شده است، عنوان کرد: چندی پیش قراردادی به نام کانال سبز بین ایران و روسیه منعقد شد که قرار بود کالاهای صادراتی به آن کشور، بدون معطلی از طریق این کانال، وارد انبارهای روسیه شود، اما متأسفانه این کار به مرحله عملیاتی نرسید.
کریمی‌تفرشی در توضیح این مطلب ادامه داد: بعد از فروپاشی شوروی، تمام بازارهای جماهیر نظیر ترکمنستان، آذربایجان، قرقیزستان، تاجیکستان و مهم‌تر از آن روسیه، نزدیک‌ترین بازارها به ایران بودند. ضمن اینکه کشورهای نامبرده، سرخوردگی خاصی از غربی‌ها داشتند و نیاز به واردات محصولات متنوع غذایی، سرلوحه واردات آنها تلقی می‌شد.
به گفته وی، متأسفانه در آن زمان، برخی از تاجرنماها که در حقیقت، بویی از انسانیت نبرده بودند، با ارائه کالاهای بی‌کیفیت به بازارهایی که می‌توانست فرصتی طلایی برای ایران باشد، ضربه بزرگی به تجارت ایران زدند. همین پیشینه تاریخی، این کشورها را نسبت به محصولات غذایی ایران، بدبین و بی‌اعتماد کرده و موجب به حاشیه راندن کانال سبز و بی‌استفاده ماندن آن شده است.
به گفته کریمی‌تفرشی، اکنون به علت این بی‌اعتمادی، محصولات غذایی صادر شده از ایران، مدت‌ها برای اخذ مجوز ورود به روسیه، منتظر می‌مانند. به عبارتی، قرنطینه‌ها و سخت‌گیری‌های بیش از حدی که وجود دارد، نه‌تنها اتلاف وقت تجار ایرانی را افزایش می‌دهد، بلکه خواب سرمایه آنها را نیز بالا می‌برد و از این زاویه، ضررهای مالی فراوانی به بازرگانان مجرب، تحمیل می‌شود.
پیش‌قدمی صنایع غذایی در صادرات محصولات باکیفیت
مرد سال صنعت غذا در سال ۹۵ با تأکید بر اینکه باید بتوان بدبینی‌های گذشته را از ذهن کشورهای CIS پاک کرد، گفت: صنایع غذایی در دستیابی به اعتماد بازارهای بین‌المللی، پیش قدم شده و آماده است تا با صادرات محصولات باکیفیت و قابل رقابت با نمونه‌های اروپایی، این چهره مخدوش شده را ترمیم و ذهنیت همسایگان شمالی را نسبت به کالاهای ایرانی، مثبت کند. اما هنوز در بسیاری از زیرساخت‌ها کمبود وجود دارد و اگر به موقع دست به کار نشویم، فرصت‌ها از دست خواهد رفت.
وی با بیان اینکه تجار ایرانی باید برای رفت و آمد به کشوری مانند روسیه، مشکلی نداشته باشند، افزود: اکنون مسئله روادید، به یک معضل برای تاجران ایران تبدیل شده است؛ زیرا زمان‌بر بودن آن، ممکن است صادرات محصولات غذایی را تحت‌الشعاع قرار داده و ریشه فرصت‌ها را خشک کند. این در حالی است که تجار ترکیه بر اساس توافقاتی که با روسیه داشتند، موضوع روادید را بین خود حل کردند و از این بابت، مشکلی در کمین آنها نیست؛ بنابراین درخواست بازرگانان ایرانی از وزارت خارجه، برداشتن موانع صدور روادید برای تجارت سهل‌تر با روسیه است.
کریمی‌تفرشی اضافه کرد: البته باید مشکلاتی مانند هزینه‌های بالای کانتینری و فرسودگی ناوگان حمل و نقل و نوپا بودن موجودیت صادرات در ایران را به مسائل قبلی افزود. با این حال، تجار صنایع غذایی دست از کوشش برنداشته و همچنان برای حضور در بازارهای بین‌المللی می‌جنگند.
نفوذ ارگانیک در صنعت غذا
تنها دارنده نشان شوالیه اروپا در صنعت غذای ایران، کشور را جزو کشورهای هفت اقلیم دانست و گفت: خوشبختانه تنوع آب و هوایی در کشور، اجازه کشت محصولات مختلف در فصول سال را به کشاورزان می‌دهد؛ بنابراین می‌توان در هر فصلی، سبزیجات و میوه‌جات تازه به بازار عرضه کرد. به همین جهت، تولیدکنندگان این صنف می‌توانند سالم‌ترین و باکیفیت‌ترین محصولات را به بازار داخل و خارج عرضه کنند.
وی معتقد است: در همین راستا باید محصولات ارگانیک را در صنایع غذایی رونق داد؛ زیرا این موضوع در کشورهای پیشرفته از استقبال خوبی برخوردار بوده و درصد بسیاری از مردم از آن استفاده می‌کنند، اما در ایران به دلیل بالاتر بودن قیمت‌ها نسبت به محصولات معمولی، هنوز آنطور که باید و شاید پیش نرفته است. به هر ترتیب، صنایع غذایی به دنبال ارگانیک کردن محصولات خود هستند تا سلامت را به مردم هدیه دهند.
از نظر کریمی‌تفرشی، وجود اجناس مختلف وارداتی در فروشگاه‌های ایران که نمونه‌های داخلی آن با بهترین کیفیت در بازار یافت می‌شود، برخلاف اقتصاد مقاومتی بوده و در چنین شرایطی نمی‌توان شعار حمایت از تولید داخل را به عمل تبدیل کرد. چرا باید مجوز ورود به کالاهایی داده شود که باکیفیت‌تر از آن در کشور تولید می‌شود؟ در صورت ادامه یافتن این روند، سرنوشت محصولات ایرانی مانند برنج خواهد شد؛ محصولی که تا چند سال پیش، نیازی به واردات آن نبود، اما اکنون برای تامین نیاز داخلی، مجبور به صدور مجوز واردات هستیم. آن هم برنجی که قسمت قابل توجهی از آن، غیرقابل استفاده و غیربهداشتی است.
چهره ماندگار مدیریت ایران گفت: از سویی دیگر، برخی کالاها نیز در حالی که تاریخ انقضای آن گذشته، از مبادی غیرقانونی وارد شده و متاسفانه در کارگاه‌های زیرزمینی، تجدید تاریخ و توزیع می‌شود. این در حالی است که تعاونی تولیدکنندگان مواد غذایی هم‌صنف، با حدود ۵۰ عضو فعال، تا ۹۰ درصد نیاز داخلی را برآورده کرده و انواع ادویه‌جات، نمک‌ها، چاشنی‌ها، آردها، حبوبات، خشکبار، سبزیجات، کافی‌ها، رشته‌ها و مکمل‌های غذایی را با بهترین کیفیت وارد بازار می‌کند و تقریبا نیازی به اجناس خارجی و به ویژه، تاریخ گذشته وارداتی نیست.
وی اظهار کرد: به همین دلیل، با وزارت بهداشت، سازمان استاندارد، تعزیرات حکومتی و سازمان حمایت، نامه‌نگاری‌های لازم انجام شده تا مجوزهای لازم را برای شناسایی و معرفی کارگاه‌های زیرزمینی، در اختیار تعاونی قرار دهند. در این صورت تعاونی به عنوان بازوی پرتوان دولت، نقش موثری در کاهش جرائم و تعداد کارگاه‌های غیراصولی خواهد داشت.
بازنگری سیاست‌های کشاورزی
رئیس هیأت‌مدیره صنایع غذایی گلها با اشاره به اینکه آمریکا زمانی بزرگ‌ترین واردکننده پسته در جهان بود، گفت: اکنون این کشور به بزرگ‌ترین صادرکننده پسته تبدیل شده و بهره‌وری بسیار بالایی در مزارع خود رقم زده است. به طوری که اکنون در ایران از هر ۴۰۰ هکتار، ۱۷۰ تن از این محصول برداشت می‌شود و در آمریکا ۴۰۰ تن پسته را از ۱۰۰ هکتار زمین به دست می‌آورند. بنابراین افزایش عملکرد در واحد سطح، رمز موفقیت آمریکاست که البته ایران نیز می‌تواند به گذشته درخشان خود در این زمینه برگردد.
کریمی‌تفرشی معتقد است: وقتی کارشناسان ناسا یک دوره ۱۰ ساله خشکسالی را برای منطقه خاورمیانه پیش‌بینی کرده‌اند، چه لزومی به کاشت هندوانه است؟ آن هم در شرایطی که می‌توان بهترین نوع هندوانه را با نصف قیمت فعلی از ترکمنستان وارد کرد. یا وقتی می‌شود بهترین علوفه مورد نیاز دام را با یک سوم قیمت، از عراق و افغانستان خرید، چرا باید بیش از نیمی از آب مصرف شده در کشاورزی را به کشت این محصولات اختصاص داد؟
وی در پایان تأکید کرد: اینها مواردی است که در صورت رعایت نشدن، مفهوم مدیریت صحیح را به چالش کشیده و منابع آبی کشور را به خطر می‌اندازد. بنابراین انتظار می‌رود، الگوی کشت در ایران بر اساس داشته‌های قابل بهره‌برداری، تنظیم و اجرا شود تا سایه سنگین خشکسالی، از این مرز و بوم، رخت بربندد./ایانا