شکلات از نمونه محصولات بسیار پرطرفداری به شمار می رود که تقریبا در سراسر جهان از تقاضای نسبتا قابل توجهی برخوردار است، به تعبیر دیگر جامعه هدف این محصول، پهنه ای به گستردگی تمامی کشورهای جهان دارد.
به تبع این ویژگی خاص، تولید و عرضه شکلات بسیار سودآور و پولساز است و طبیعتا هرکشوری که توانمندی های خود را برای عرضه چنین تولیداتی، ارتقاء بخشد از مزایای برجسته آن همچون سودآوری، ارزآوری و اشتغالزایی بهره مند خواهد شد.
خوشبختانه در سالیان اخیر شاهد تحولات چشمگیر و مثبت بسیاری در صنعت شکلات سازی کشور بوده ایم و اغراق نیست که با تلاش هر چه بیشتر می توان رتبه و درجه صنعت شکلات سازی کشور را در رده کشور های صاحب نام این حوزه همچون سوئیس ارتقاء بخشید.
بارها و به کرات بر لزوم برندسازی محصولات ایرانی در سطح جهان تاکید شده و به واقع با مطالعه و ارزیابی توانمندی ها و تلاش افزون تر ، با هدف بهبود کمی و کیفی سطح تولیدات (عرصه هایی که ایران مستعد آن است) می توان تولیدات مربوطه (برند سازی شده) را به مولفه ای برای شناخت هر چه بیشتر ایران در میان تمامی کشورهای جهان مبدل کرد.
اگرچه در حال حاضر، در برخی حوزه ها، همچون فرش، زعفران، خاویار، برنج و...تولیدات ایرانی در اقصی نقاط جهان شهره و صاحب نام است اما ظرفیت های درونی و بالقوه کشورمان آنچنان متنوع است که باید با برنامه ریزی دقیق ، در دایره ای گسترده تر، محصولات ایرانی، همچون برندهای جهانی ، در بازارهای بین المللی خودنمایی کنند.
همانطورکه عنوان شد یکی از توانمندی ایران در عرصه تولیدی به صنعت شکلات سازی معطوف می شود و در این میان استان آذربایجان شرقی از سردمداران تولید این محصول به شمار می رود.
آنچنان که رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان آذربایجان شرقی به رسانه ها می گوید: 40 درصد از شکلات مورد نیاز کشور توسط این خطه تولید و عرضه می شود و پس از استان تهران، به عنوان یکی از قطب های اصلی صنعتی، تولیدی، تجاری و اقتصادی کشور، رتبه دوم واحدهای صادراتی نمونه به استان آذربایجان شرقی اختصاص پیدا می کند.
بنابر اظهارات این مقام مسئول، 30 درصد از مواد غذایی مورد نیاز کشور نیز در قالب صنایع غذایی در این استان تولید می شود و قریب به 130 هزار نفر به واسطه فعالیت دراین حوزه مشغول به فعالیت هستند که این عدد و رقم موید ضریب اشتغالزایی بالای صنایع غذایی در این استان است.
پیش از این در ارتباط با نقش برجسته صنایع غذایی در سودآوری و اشتغالزایی و صادرات، گزارشی به تفصیل تنظیم شده، اما بدون تردید صنعت مواد غذایی به شاخه ها و بخش های متعددی تقسیم می شود که تبیین و واکاوی هر یک از شاخه های این صنعت مهم ، گزارشی مجزا را می طلبد.
در ذیل این گزارش،صنعت شکلات سازی به عنوان یکی از زیرشاخه های صنایع غذایی ایران، مورد بررسی قرار می گیرد.
راه اندازی واحدهای تولیدی فراتر از نیاز جامعه عامل اصلی تعطیلی صنایع
یکی از معضلات واحدهای فعال در حوزه صنایع غذایی کشور به تعطیلی برخی از آنها باز می گردد، تعطیلی و خاتمه فعالیتی که به تعبیر خسرو امینی ( یکی از فعالان حوزه صنایع غذایی) مصداق بارز فرصت سوزی و هدردهی سرمایه است.
وی با اشاره به مطلب فوق اظهار کرد: اساسا صنعت مواد غذایی ایران از توانمندی ها و ویژگی های بسیاری برخوردار است، اما به دلیل عدم لحاظ کردن آمایش سرزمینی و بی توجهی در راه اندازی چنین واحدهایی به اقتضای نیاز بازار، بعضا شاهد تعطیلی مراکز این چنینی هستیم.
امینی می گوید: متاسفانه برخی از این واحدها، علی رغم برخورداری از کیفیت بسیار بالای تولید، دچار بن بست هایی در فعالیت شده اند و قطعا در صورت بازاریابی مطلوب و شناخت دقیق از بازار کشورهای جهان، نه تنها واحدهای این چنینی دچار تعطیلی نمی شدند بلکه به عاملی برای رونق و شکوفایی هر چه بیشتر اقتصادی و توسعه صادرات غیر نفتی مبدل می شدند.
این فعال در حوزه تولید مواد غذایی معتقد است:در خصوص صنعت شکلات سازی، تعطیلی واحدهای تولیدکننده، آنچنان که در دیگر بخش ها نمود پیدا می کند، بروز پیدا نکرده، اما انتظار می رود افق ما به صنعت شکلات سازی از عمق بیشتری برخوردار شود. می توان با برنامه ریزی، توسعه تجهیزات تولیدی و بروز رسانی و ارتقای آنها ، متناسب با فناوری های روز ، به مرحله ای از توفیق نائل شد که شکلات های ایرانی نه صرفا در کشورهای منطقه و برخی از کشور های خاص، بلکه در بازار کشورهای سراسر جهان در میان شکلات های برند و صاحب نام خارجی، عرضه اندام کنند.
ارزآوری600 میلیون دلاری صنعت شیرینی و شکلات کشور/صادرات شیرینی و شکلات ایرانی به 60 کشور جهان
چندی پیش، یونس ژائله، مدیر یکی از شرکت های صاحب نام تولید کننده شکلات کشور در گفت و گویی با رسانه ها در خصوص توان ارزآوری صنعت شیرینی و شکلات گفت:در حال حاضر ظرفیت ارزآوری شیرینی و شکلات ایرانی از محل صادرات آن به کشورهای خارجی قریب به 600 میلیون دلار برآورد می شود.
وی ضمن تاکید بر ضرورت حمایت هر چه بیشتر دولت از صنعت مذکور با اتخاذ تدابیری همچون معافیت های مالیاتی اظهار کرد: در شرایط سخت اقتصادی، اقدامات این چنینی، یاری کننده بخش خصوصی خواهد بود.
(متاسفانه هر بار سخن از معافیت مالیاتی و یا بازبینی در سیاست های مالیات ستانی از واحدهای خصوصی مطرح می شود، برخی ها آن را به بهانه ای برای فرار از پرداخت مالیات با بهانه تراشی تفسیر می کنند، اما این موضوع قاعده ای است که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان و در شرایط سخت اقتصادی با هدف حمایت از صنایع ، اجرایی شده و نتایج مطلوبی را نیز در پی داشته است)
آنچنان که اخبار و گزارش های موجود در رسانه ها نشان می دهد، صادرات شیرینی و شکلات ایرانی، مشمول 60 کشور جهان (حتی برخی از کشورهای اروپایی و آمریکایی )می شود و به تبع برای برند سازی باید با اولویت قرار دادن چنین صنایعی،حمایت فزاینده تری را از این فعالیت ها و تولیدات در دستور کار قرار داد.
به واقع،با وجود نکات برجسته و نقاط قوت بسیاری که در صنعت شکلات سازی ایران موج می زند، همچنان برای قرار گرفتن و هم ترازی در کنار کشورهای صاحب نام جهانی، می باید طرح ها و تلاش های افزون تری در دستور اقدام قرار گیرد.
چندی پیش، جمشید عدالتیان، عضو اتاق بازرگانی در گفت و گویی با رسانه ها با اشاره به برجستگی توانمندی های ایران در حوزه شکلات سازی اظهار کرد: در سالیان اخیر، به موفقیت های بسیاری در این حوزه نائل شده ایم، اما همچنان تا رسیدن به رتبه های نخست و برتر جهانی، فاصله احساس می شود و می طلبد با فعالیت های تحقیقاتی هر چه بیشتر، این سیر به نحو مطلوب تری طی شود.
واردات و خرید شکلات های خارجی مصداق ضرب المثل غاز بودن مرغ همسایه است
آنچنان که مطالعات انجام شده نشان می دهد، یکی از اقلام وارداتی کشور از آنسوی آب ها، به شکلات های خارجی معطوف می شود، محصولاتی که بعضا از حیث کیفی، تفاوت چندانی با تولیدات ایرانی ندارند، اما صرفا به واسطه خارجی بودن آن و وجود برخی نقیصه های فرهنگی جامعه ایرانی، تمایل و گرایش خاصی برای خرید و تهیه چنین اقلامی (شکلات های خارجی) بخصوص در مناطق مرفه نشین کشور دیده می شود ، پدیده ای که می توان آن را به مصداقی از ضرب المثل مرغ همسایه غاز است ، تعبیر کرد.
اگرچه برخی از برندهای خاص خارجی، از کیفیت بالاتری برخوردارند اما طرح این موضوع به معنای بی کیفیت بودن یا بنجل بودن تولیدات ایرانی در این عرصه (شکلات سازی) نیست و انتظار می رود در راستای حمایت از تولیدات داخلی، خرید شکلات ایرانی در دستور کار جامعه مصرف این محصولات قرار گیرد.
قطعا با حرکت در این مسیر، ضریب رشد هر چه بیشتر کیفی شکلات های ایرانی با شتاب هر چه بیشتری همراه خواهد شد.
قطعا با خرید شکلات ایرانی، امکان بهبود دستگاه ها و نوسازی تجهیزات شکلات سازی در کارخانجات ایرانی با سهولت هر چه بیشتری محقق می شود و در سایه این توفیق می توان ارزآوری فزاینده تری را نصیب کشور کرد و جوانان جویای کار بیشتری را در این حوزه تولیدی و فعالیتی جذب و مشغول به فعالیت کرد.
در پایان نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که هیچ محصولی در هیچ نقطه از جهان به یکباره به برندی جهانی تبدیل نشده و دستیابی به چنین موفقیتی، مستلزم تامین پیش نیازهایی در میان مدت و بلند مدت است که یکی از این الزامات به اُنس، توجه و تعصب مردمان آن سرزمین به کالاهای تولید شده در کشورشان باز می گردد.