شرکت خدمات حمایتی کشاورزی به فساد در تجارت کودهای یارانه‌ای و صادرات کود های وارد شده با ارز 4200 تومانی واکنش نشان داد و نامه نگاری های صورت گرفته در این باره توسط گمرک و و وزارت جهاد کشاورزی را اقداماتی پیگیرانه دانست؛ درحالیکه در این نامه ها به صراحت اشاره شده است که بخشی از کودهایی که با ارز دولتی وارد کشور می‌شوند با عناوین دیگر در خارج از فصل 31 کتاب مقررات صادرات و واردات ،صادر می‌شوند.
متن اطلاعیه شرکت خدمات حمایتی کشاورزی در واکنش به گزارش «فساد در تجارت کود / صادرات مجدد کودهای وارداتی با ارز 4200 تومانی توسط سودجویان» که در خبرگزاری تسنیم منتشر شده است به شرح زیر است.
به آگاهی می رساند که در اقدامی پیشگیرانه و به منظور جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی معاونت زراعت وزارت جهاد در مورخ 1397/11/29 درخصوص موارد ذیل به معاونت توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت متبوع آگاهی لازم را داده و از ایشان درخواست نموده است که گمرکات کشور پس از استعلام از وزارت جهادکشاورزی، اجازه صادرات را صادر نمایند:
صادرات انواع کودهای معدنی به شکل گرانوله
داشتن عناوین فسفر، نیتروژن، پتاسیم، سولفات، نیترات، کلراید و گوگرد در اظهار متقاضی
صادرات انواع موادمعدنی خارج از فصل 31 (کود) نظیر فصل 28
معاونت توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت متبوع نیز این پیشنهاد را عینا به گمرک جمهوری اسلامی ایران منعکس و اجرای آنرا خواستار شده است.
آیا هر اقدام دلسوزانه و پیشگیرانه ای که توسط دستگاه های دولتی ذیربط به منظور سالم سازی و شفاف سازی فرآیند اجرای امور اتخاذ شود، دلالت بر فساد در آن فرآیند را دارد؟ آیا مسئولین دولتی اجازه ندارند برای پیشگیری از سوء استفاده های احتمالی نسبت به صدور ابلاغیه ، دستور العمل و بخشنامه متناظر اقدام نمایند و تنها بایستی پس از وقوع جرم چاره اندیشی شود؟
با توجه به فرآیند اعمال نظارت بر فرآیند واردات و صادرات کودهای کشاورزی به اطلاع می رساند که امکان سوء استفاده در این خصوص بسیار ناچیز می باشد. زیرا بخش اعظم کودهای مذکور از طریق شبکه بزرگ کارگزاران کشور تحت سامانه های نظارتی توزیع شده و صرفا به مصرف کننده نهائی (کشاورزان) تحویل داده میشود. درخصوص بخش خصوصی نیز به طرق مختلف فروش آنها با ثبت کامل مشخصات مصرف کننده نهائی صورت گرفته و کودهای موصوف چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی با کنترل و نظارت بخش های مرتبط در وزارت متبوع و همچنین سایر دستگاه های نظارتی همچون سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، سازمان تعزیرات حکومتی و... تحویل مصرف کننده نهائی میگردد. لذا، امکان خروج کودهای مورد اشاره به چرخه فعالیت دلالان یا صادرکنندگان کود به هر نحو بسیار بعید است.
علیرغم اعمال نظارت و کنترلهای مذکور بعنوان اقدامی پیشگیرانه وزارت متبوع، صراحتا از گمرک ج.ا.ا خواسته است که علاوه بر رعایت فرآیند قانونی و نظارتی فوق، پس از نمونه برداری از محمولات صادراتی و تطابق مشخصات کود با نتایج آنالیز نمونه در گمرکات کشور، اجازه صادرات داده شود که بابت این اقدام باید به مدیران ذیربط خداقوت گفت.
پاسخ خبرگزاری تسنیم
در اطلاعیه شرکت خدمات حمایتی، آمده است که نامه نگاری های انجام شده اقدامی پیشگیرانه و به منظور جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی بوده اما در این نامه خود معاونین وزارت جهاد کشاورزی صراحتا اعلام شده که گزارش‌های رسیده از گمرکات کشور به خصوص گمرکات شرق کشور نشان می‌دهد که کودهای مختلف از جمله کودهایی که با ارز دولتی وارد کشور می‌شوند با عناوین دیگر در خارج از فصل 31 کتاب مقررات صادرات و واردات صادر می‌شوند.
این گزارش بر اساس مستندات و نامه نگاری های عباس کشاورز معاون وزیر کشاورزی در امور زراعت به مهرفرد معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی و همتای خود در وزارت جهاد کشاورزی با موضوع «مسائل مرتبط با صادرات انواع کودها» تهیه شده که در بخشی از آن آمده است: «همانطور که مستحضرید معاونت زراعت در امور مربوط به کود از جمله واردات، ثبت سفارش، صادرات، پایش و توزیع انواع کودها نظارت دارد.
کنترل واردات و عرضه انواع مواد کودی تولیدی با توجه به ثبت انواع کودها در موسسه تحقیقات خاک و آب در حال انجام است. اما در زمینه صادرات انواع کودها هرچند که کمیته صادرات کود وزارت جهاد کشاورزی کنترلهای لازم را انجام می‌دهد ولیگزارش‌های رسیده از گمرکات کشور به خصوص گمرکات شرق کشور نشان می‌دهد که کودهای مختلف از جمله کودهایی که با ارز دولتی وارد کشور می‌شوند با عناوین دیگر در خارج از فصل 31 کتاب مقررات صادرات و واردات صادر می‌شوند.»
بنابراین گزارش وجود تخلف و فساد در تجارت بخشی از کود های شیمیایی که با ارز دولتی به کشور آمده است علاوه بر اعلام معاون وزیر کشاورزی در امور زراعت، توسط معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی و مدیرکل دفتر صادرات گمرک نیز تکرار و در نامه ای به دیگر بخشها تذکر داده شده است.