سیب زمینی یکی از ارزان ترین غذاهایی است که می تواند بخش زیادی از نیاز روزانه افراد به مواد غذایی را تامین کند و با توجه به کشت ساده و ارزانی که دارد از این محصول به اصطلاح برای سیر کردن مردم حتی در کشورهای فقیر دنیا استفاده می‌شود.
قیمت سیب زمینی در فصل برداشت که باید نرخ آن به کمترین مبلغ خود برسد این روزها افزایش زیادی در کشورمان پیدا کرده است به طوری که هرکیلوکرم از این محصول در میدان مرکزی میوه و تره بار شهر تهران 5 تا 7 هزار تومان و در سطح شهر 6 تا 9 هزار تومان و در میادین میوه و تره بار شهرداری تهران 6 هزار و 300 تومان به فروش می‌رسد درحالیکه قیمت سیب زمینی در حالت عادی در محدوده قیمتی 2 تا 3 هزار تومان به فروش می رسید.
افزایش قیمت سیب زمینی در بازار داخلی زمانی آغاز شد که خبر آزاد شدن صادرات این محصول مطرح شد و ابتدا قیمت آن را تا 8 هزار تومان و بعد تا 10 هزار تومان بالا برد.
این افزایش قیمت های یک باره به ترتیب در گوجه فرنگی و پیاز نیز انجام شد که صادرات بی رویه باعث افزایش قیمت آنها حتی تا 15 هزار تومان برای هرکیلوگرم شد؛ در این شرایط دولت برای تنظیم بازار جلوی صادرات آنها را گرفت.
سیب زمینی اما یک مرتبه نیز چندی پیش افزایش قیمتی داشت که با ممنوع کردن صادرات قیمت این محصول افت کرد به طوری این محصول در بازار به محدوده سه هزار تومان رسید اما با اعتراض کشاورزان و صنایع تبدیل و صادر کنندگان، صادرات مجدد آزاد شد و قیمتها را در بازار داخلی افزایش یافت.
از نکات عجیب در صادرات پیاز که منجر به 15 هزار تومانی شدن هر کیلوگرم از این محصول شد، صادرات در زمستان بود که زمینه عرضه پیاز در این زمان به طور طبیعی کم است و بیشتر از محصول ذخیره شده در انبارها استفاده می شود و صادرات بیرویه و بی موقع به شدت بازار را به هم ریخت.
وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به این انتقادات می‌گوید که تقویم زراعی و مصرفی تنظیم بازار در محصولات مختلف کشاورزی را داشته و میزان صادارت و مصرف مشخص است و برای تنظیم بازار در سطح کلان برنامه دارد و بنابراین جلوی صادرات بی رویه را باید گرفت؛ اما سازمان توسعه تجارت می‌گوید که این آمار به دست آنها نرسیده است و وزارت جهاد کشاورزی باید میزان تولید ومصرف را مشخص کند تا آنها بدانند که به چه میزان اجازه صادرات دارند تا در بازار داخلی کمبود ایجاد نشود.
بنابراین گزارش نتیجه این بی برنامگی ها، درماندگی مسئولان دربرابر فشارهای اجتماعی است؛ به طوری که در زمان فشار اجتماعی مبنی بر افزایش قیمت محصولات مصرفی مانند همین سیب زمینی، پیاز و گوجه صادرات را آزاد میکند تا قیمتها در بازار به اصطلاح برگردد و کاهش یابد و در زمانی که قیمت ها در بازار کاهش یافت این بار تحت فشار کشاورزان، صنایع تبدیلی و بازرگانان صادرات را آزاد میکند و دوباره قیمت ها در بازار داخلی افزایش می‌یابد و چرخه معیوب ادامه پیدا میکند.
البته باید توجه داشت که کاهش ارزش پول ملی نیز بر این مشکلات را افزایش داده است به طوری صادر کنندگان سود زیادی را از صادرات به دست می آورند و به دنبال صادرات حداکثری هستند که در این شرایط نیاز بازار در نظر گرفته نمیشود با صادرات یک مرتبه شوکهای سنگینی به بازار وارد می شود.
گفتنی است که حجتی وزیر جهاد کشاورزی در مصاحبه اخیر خود در حاشیه جلسه هیئت دولت اعلام کرد که صادرات سیب زمینی متوقف شده است.
موضوع الزام وجود و اجرای الگوی کشت محصولات کشاورزی در کشور امری است که در دیدار اعضای هیئت دولت با رهبر معظم انقلاب مطرح شد، ایشان بر آن تاکید کردند.