با وجود آنکه تولید زعفران در ایران قدمت ۳ هزار ساله دارد؛ اما چند سالی است که قاچاق پیاز زعفران از مرز‌های کشور و توسعه سطح زیرکشت در کشورهای همجوار، از سرخی روز افزون این محصول کاسته و آتشی بر جان تولیدکنندگان انداخته است.
اگرچه ۹۵ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود، اما افغان‌ها با خروج پیاز زعفران از ایران و توسعه سطح زیر کشت محصول در کشورشان اذعان داشتند که در آینده‌ای نه چندان دور جای بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیا را می‌گیرند و این امر زنگ خطری برای کشور ما محسوب می‌شود، چرا که حیات بسیاری از کشاورزان در مناطق خشک و کم آب به تولید زعفران وابسته است.
همه ساله از اواخر خرداد تا پایان شهریور ماه بحث قاچاق پیاز زعفران به سبب خروج پیاز مازاد از مرز‌های کشور به اوج خود می‌رسد که امسال هم این موضوع همانند سال‌های گذشته گریبان‌گیر تولیدکنندگان شده است، با توجه به آنکه هشدار‌های بسیاری نسبت به پیرامون این امر داده شده؛ اما وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی امر به این موضوع توجه چندانی نداشته است که با استمرار این روند، سایر کشورها جای ما را در بازارهای هدف می‌گیرند.
حال به سراغ مسئولان ذی‌ربط می‌رویم تا از آخرین وضع قاچاق پیاز زعفران و اثر سوء این موضوع بر تولید این محصول استراتژیک و سازگار با کم‌آبی با خبر شویم:
حیات بسیاری از کشاورزان در مناطق خشک به تولید زعفران وابسته است/ صیانت از قاچاق پیاز زعفران در حد شعار باقی ماند
علی حسینی، عضو شورای ملی زعفران با اشاره به اینکه قاچاق پیاز زعفران به معنای نابودی تولید این محصول استراتژیک است، اظهار کرد: اگرچه بار‌ها نسبت به خروج پیاز زعفران به عنوان ذخایر ملی کشور تذکر داده‌ایم؛ اما همه ساله شاهد قاچاق این محصول از مرز‌های کشور هستیم.
وی افزود: با توجه به آنکه حیات بسیاری از کشاورزان در مناطق خشک و کم آب وابسته به تولید زعفران است، از این رو حفاظت و صیانت از پیاز زعفران امری ضروری به شمار می‌رود.
حسینی با انتقاد از این مسئله که عزم جدی برای جلوگیری از قاچاق پیاز زعفران از مرز‌های کشور وجود ندارد، بیان کرد: با وجود آنکه حفاظت و صیانت از قاچاق پیاز زعفران تنها در حد حرف و شعار است، بنابراین مدعیان حفاظت از نهاده‌های کشاورزی باید کاری کنند تا پیاز مازاد کشاورزان به صورت مدیریت شده در اختیار استان‌هایی که قابلیت کشت زعفران دارند، قرار گیرد.
عضو شورای ملی زعفران ادامه داد: در حال حاضر کشاورزان پیاز مازاد خود را از زمین خارج کرده‌اند و به سبب نبود متولی خرید با قیمت‌های ناچیز در اختیار دلالان قرار می‌دهند که این امر زمینه قاچاق پیاز زعفران از مرز‌های کشور را فراهم کرده است. در حالیکه وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تولید با برنامه ریزی صحیح علاوه بر حفاظت از منابع ملی باید از سرگردانی کشاورزان در فروش پیاز مازاد جلوگیری و زمینه را برای اشتغالزایی در این بخش فراهم کند.
وی تصریح کرد: زمانیکه پیاز زعفران به عنوان ذخایر ملی از دستمان خارج شود، در آینده‌ای نه چندان دور منابع از دستمان خارج می‌شود و به این ترتیب سایر کشورها با توسعه کشت زعفران جایگزین ما می‌شوند.
قاچاق پیاز زعفران زنگ خطری برای بزرگترین تولیدکننده زعفران/ استمرار پیاز زعفران به معنای خداحافظی با کشت زعفران است
غلامرضا میری، نایب رئیس شورای ملی زعفران نسبت به قاچاق پیاز زعفران از مرز‌های کشور هشدار داد و گفت: طبق روال همه ساله، پیاز زعفران از خرداد تا پایان شهریورماه از مرز‌های کشور قاچاق می‌شود که این امر زنگ خطری برای تولید این محصول استراتژیک در کشور به شمار می‌رود.
وی افزود: با توجه به افزایش قیمت زعفران، احتمال خروج پیاز زعفران از کشورهای همسایه تشدید می‌شود.
میری ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی امر باید تلاش کند تا پیاز زعفران به عنوان یک محصول ژنتیکی که منحصر به ایران است، از کشور خارج نشود تا آینده تولید این محصول استراتژیک در معرض خطر قرار نگیرد.
نایب رئیس شورای ملی زعفران با انتقاد از قیمت پایین پیاز زعفران در کشور بیان کرد: هم اکنون سایر کشورها هر کیلو پیاز زعفران را با نرخ ۲ یورو عرضه می‌کنند، در حالیکه کشور ما تناژی پیاز زعفران را با نرخ ۳ تا ۴ هزار تومان می‌فروشد.
به گفته وی، قاچاق پیاز زعفران به کشورهای همسایه و توسعه سطح زیر کشت زعفران در افغانستان زنگ خطری برای تولید زعفران در کشور ما به شمار می‌رود، چرا که نیروی کار و زمین ارزان، فراوانی آب و حمایت سایر کشورها و سازمان‌ها از افغانستان موجب شده تا ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده و صادرکننده زعفران در بازارهای هدف حرفی برای گفتن نداشته باشد.
میری تصریح کرد: با توجه به نوسان قیمت زعفران، احتمال خروج پیاز زعفران نسبت به سال‌های گذشته در کشور افزایش می‌یابد که اگر مسئولان ذی ربط تدابیری برای جلوگیری از قاچاق پیاز زعفران نیندیشند، در آینده‌ای نه چندان دور باید با کشت زعفران در کشور خداحافظی کرد. به عنوان مثال ۱۲ تا ۱۳ سال پیش، آمریکا حتی یک دانه پسته نداشت، اما هم اکنون بزرگترین تولیدکننده پسته در دنیاست که این امر در مورد زعفران صادق است.
برندسازی تنها راه حل مقابله با تهدید قاچاق پیاز زعفران در دیگر کشورها
محسن احتشام، رئیس شورای ملی زعفران با اشاره به اینکه ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران دنیا به شمار می رود، اظهار کرد: با توجه به آنکه ایران نتوانسته مزیت رقابتی برای زعفران تولیدی خود در دنیا ایجاد کند، از این رو این امر زنگ خطری به شمار می‌رود.
وی افزود: اگرچه اظهارات مختلفی پیرامون قاچاق زعفران و نابودی تولید داخل مطرح است؛ اما اگر همانند اسپانیا با برندسازی و جایگاه سازی بتوانیم مزیت نسبی برای محصول تولیدی خود در بازار های هدف ایجاد کنیم، دیگر هیج زنگ خطری نمی‌تواند ما را به عنوان بزرگترین تولیدکننده طلای سرخ تهدید کند.
احتشام با اشاره به اینکه کشورهای مختلف دنیا در صدد توسعه کشت زعفران هستند، بیان کرد: با توجه به آنکه کشورهایی همچون چین و افغانستان به عرضه تولید زعفران ورود کردند، بنابراین با بازاریابی و برندسازی باید طلای سرخ ایرانی را ملکه اذهان مصرف کنندگان دنیا کنیم.
رئیس شورای ملی زعفران در پایان تصریح کرد: اگر همانند سایر کشورها اقدام به برندسازی و ایجاد مزیت نسبی برای زعفران تولیدی خود در دنیا کنیم، دیگر نگران قاچاق پیاز زعفران و افزایش سطح زیرکشت در سایر کشورها نیستیم و در غیر این صورت کشورهای بیگانه زعفران تولیدی ما را به اسم خود در بازارهای جهانی عرضه می‌کنند که با این وجود در آینده‌ای نه چندان دور باید با کشت زعفران خداحافظی کرد.