از عجایب روزگار است که از طرفی میزان تولید گندم در سال جاری حدود 14 میلیون تن پیش بینی و اعلام شد که در سال جاری نیز برای چهارمین مرتبه به خودکفایی در تولید گندم دست یافته ایم و همچنین برآورد شده که حدود 11.5 میلیون تن خرید تضمینی گندم صورت گیرد، اما از طرف دیگر خبر از احتمال واردات گندم به گوش می رسد.
از معجزات خودکفایی در تولید گندم در سال جاری همین بس که با توجه به شرایط جوی کشور و افزایش بارش ها، میزان تولید گندم در سال جاری افزایش یافته است اما میزان خرید تضمینی گندم با وجود این افزایش تولید، کاهش یافته است.
گندم خریداری شده به صورت تضمینی توسط دولت برای مصرف آرد مورد نیاز خبازی ها برای پخت نان و تامین ذخایر استراتژیک کشور کاربرد دارد اما این مهم در سال جاری طبق برنامه ها پیش نرفته است.
بنابراین گزارش برای پاسخ به چرایی این معجزه و پیش نرفتن برنامه دولت یا بهتر بگوییم شورای اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه، مطالعه دو گفتگوی مطبوعاتی معاون وزیر جهادکشاورزی و معاون شرکت بازرگانی دولتی ایران در ذیل مطلب پیشنهاد می‌شود.
خرید تضمینی 7 درصد کاهش یافته اگر لاز باشد گندم وارد می‌کنیم
حسن حنان معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران چندی پیش در حاشیه بازدید خبرنگاران از یک مزرعه گندم و کلزا در لرستان درباره میزان خرید تضمینی گندم در سال جاری اظهار کرد: با توجه به اینکه هنوز 50 درصد از کل خرید تضمینی گندم صورت نگرفته است نمی‌توانیم برآورد دقیقی از میزان خرید تضمینی در سالجاری داشته باشیم؛ اوج خرید تضمینی گندم از 20 تیرماه تا 15 مرداد انجام می‌شود و در صورتی که در این مدت میزان خرید مناسب نباشد باید فکری برای جایگزینی آن داشته باشیم.
حنان در پاسخ به اینکه آیا در سالجاری واردات گندم خواهیم داشت گفت: هنوز درباره واردات گندم تصمیمی گرفته نشده است زیرا میزان خرید داخلی و مصرف گندم در کشورمان هنوز به طور دقیق مشخص نیست و اگر لازم باشد برای واردات نیز اقدام می‌شود.
وی افزود: میزان خرید تضمینی گندم در مقایسه با سال گذشته 7 درصد تا به امروز کاهش داشته است، اما امیدواریم با توجه به اینکه تغییر فصل صورت گرفته است در آینده میزان خرید تضمینی گندم افزایش یابد و این کسری صورت گرفته جبران شود در غیر این صورت برای جایگزین آن فکری می‌شود.
میزان تولید گندم افزایش اما خرید تضمینی کاهش یافته است
عبدالمهدی بخشنده معاون امور برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی نیز دو روز قبل در حاشیه یک همایش خبر از افت خرید تضمینی با وجود افزایش تولید گندم داد و اظهار کرد: تا به امروز صبح 5.5 میلیون تن گندم از کشاورزان خرید شده است که در مقایسه با سال گذشته 9درصد کاهش یافته، در حالیکه با توجه به افزایش تولید باید میزان خرید تضمینی ما از سال گذشته بیشتر می‌شد.
وی افزود: در سال گذشته تا پایان فصل برداشت گندم 9.5 میلیون تن خرید تضمینی صورت گرفت و امسال نیز پیش‌بینی شده بود که 12میلیون تن خرید تضمینی صورت گیرد؛ اما همانطور که اعلام شد تا به امروز تنها 5.5میلیون تن خرید تضمینی گندم انجام شده است.
اختلاف قیمت ارزی- ریالی گندم
بنابراین گزارش اختلاف قیمت گندم در ایران و کشورهای همسایه در سال جاری اخبار مختلفی را درباره خروج غیرقانونی آرد از کشور را مطرح کرد و از طرفی با وجود هشداری‌ها درباره لزوم واقعی سازی نرخ خرید تضمینی گندم، کار به جایی نرسید و قیمت هر کیلوکرم خرید تضمینی گندم 1700 تومان اعلام شد درحالی که قیمت گندم در کشور های اطراف 2500 تومان تا 3000 هزار تومان و هزینه واردات هر کیلوگرم گندم به کشور حدود 3500 تومان است.
این شرایط باعث شد که کشاورزان تمایل کمتری برای فروش گندم به دولت به صورت خرید تضمینی داشته باشند و با وجود اینکه دولت پول گندم کشاورزان را تقریبا به صورت نقدی پرداخت کرد اما استقبال زیادی به عمل نیامید و برخی از کشاورزان بزرگ گندم خود نگهداری کرده اند.
ورود دلال ها برای خرید گندم
علی خان محمدی عضو هیئت مدیره مجمع ملی خبرگان کشاورزی در این ارتباط اظهار کرد: کشاوزانی که نیاز مالی ندارند گندم تولیدی خود را به دولت به صورت خرید تضمینی نفروخته اند زیرا منتظرند محصول خود را بعد از اتمام خرید تضمینی به قیمت بالاتری بفروشند که این اتفاق در حجم کمتری در سال گذشته نیز افتاد.
وی افزود: در حال حاضر نیز برخی از کارخانه های ماکارونی و آرد و برخی از دلالان، گندم کشاورزان را با قیمت های بالا تری از دولت خریدداری کرده اند تا در آینده گرانتر بفروشند.
جوش نزن کشاورزان گندم خود را به دولت نفرختند وارد می‌کنیم
نماینده ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی پرده ای از دلایل عدم افزایش نرخ خرید تضمینی گندم در سال جاری مطرح کرد که در نوع خود جالب است.
حجت‌الاسلام سید رضا تقوی در نشست خبری پشت در این ارتباط گفت: برخی مسئولان رده بالای کشور در اعتراض به وزیر جهاد کشاورزی به قیمت پایین گندم می‌گویند، جوش نزن، کشاورزان گندم نکاشتند وارد می‌کنیم.
بنابراین گزارش موضوع انتقال اختیارات بازرگانی بخش کشاورزی ( قانونی تمرکز وظایف بخش کشاورزی یا انتزاع) به وزارت صنعت، معدن و تجارت یا تشکیل وزارت بازرگانی در حال نهایی شدن است و این امر آرزوی تنظیم بازار با واردات را برای این مکتب فکری تسهیل می‌کند.