یک فعال باسابقه بازار زیره ، با بیان اینکه ایران با تولید بین ۱۲ هزار و ۵۰۰ تا ۲۰ هزار تن از این محصول جایگاه پنجم یا ششم جهان را در اختیار دارد، فقدان یک بازار منسجم، نوسانات نرخ ارز و عدم ثبات قوانین حاکم بر بازار سنتی در قیمت گذاری را از مهم ترین مشکلات بازار زیره سبز دانست که وجود این مشکلات، فعالان و تولیدکنندگان را برای حل آن ها به عرضه محصول در بورس کالای ایران ترغیب کرده است.
محمد اسماعیل زاده با بیان اینکه شروع معاملات زیره سبز در بورس کالای ایران در قالب گواهی سپرده کالایی و قراردادهای آتی شفافیت قیمتی و سهولت در انجام معامله را برای خریدار وفروشنده به ارمغان آورده است، اظهار داشت: به دلیل اینکه در بورس قیمت پیشنهادی خریدار و فروشنده و معاملات کاملا روشن و شفاف است، همه کشاورزان و زیره کاران به مرور و به شکل روزانه از قیمت های واقعی مطلع می شوند و در این میان سهولت در انجام معاملات به صورت مستقیم مشوقی برای عرضه کالا در بورس توسط تولیدکننده شده است.
وی با اشاره به نمونه موفق عرضه زعفران در بورس کالا گفت: به طور مسلم تجربه موفقی که برای زعفران به دست آمد، برای زیره سبز نیز قابل تکرار است. چراکه برخلاف زعفران، زیره سبز از نظر طبقه بندی محصول و کیفیت، تنوع کمی دارد و به راحتی استانداردهای لازم برای آن توسط کشاورز قابل رعایت است.
اسماعیل زاده افزود: البته ممکن است به دلیل عدم آشنایی کشاورزان و تولیدکنندگان زیره با مکانیسم های معاملاتی در بورس کالا، حضور و استقبال آن ها در ماه های ابتدایی قدری با سرعت پایین و یا بروز برخی مقاومت ها اتفاق بیفتد؛ اما بدون شک در آینده این محصول با استقبال بالایی رو به رو خواهد بود و حتی می توان گفت به دلیل گردش بالای معاملات زیره، انتظار می رود استقبال از معاملات این محصول در بورس به مراتب از زعفران نیز فراتر رفته و با استقبال بیشتری رو به رو شود.
این فعال باسابقه زیره در خصوص مشکلاتی که در حوزه صادرات وجود دارد که به کمک عرضه محصول در بورس و صادرات از این طریق می توان آن ها را مرتفع کرد؟،عنوان کرد: بحث اول، فقدان یک استراتژی مناسب برای صادرات است که در بازار سنتی تاکنون وجود نداشته و مشکلاتی را برای تولیدکننده و صادرکننده زیره به وجود آورده است. مورد دوم، قوانین دست و پاگیری است که به صورت خلق الساعه وضع می شود و گروه هایی که از رانت استفاده می کردند، این قوانین را به اصطلاح، دور زده و از رعایت آن ها سرباز می زدند. اما افرادی که رانت در اختیار نداشتند با مشکلات متعددی مواجه بوده اند که معتقدیم همه این مشکلات در صورت توسعه معاملات در بورس و با صادرات محصول به شکل متمرکز مرتفع می شود.
به گفته اسماعیل زاده به نظر می رسد از زمان شروع معاملات گواهی سپرده و قراردادهای آتی زیره سبز در بورس، قیمت ها برای کشاورزان و تجار شفاف شده و کشاورزان دیگر حاضر نیستند محصول خود را به قیمت های پایین تر از نرخ های واقعی به دلالان بفروشند.
وی از نقش اثرگذار بورس کالا در کوتاه شدن دست دلالان از سود کشاورزان زیره کار سخن گفت و تصریح کرد: بورس با شفافیتی که در معاملات ایجاد می کند، حاشیه امنی را برای تولیدکننده فراهم می آورد تا بتواند محصول خود را به قیمت واقعی به مصرف کننده بفروشد. ضمن اینکه در چنین شرایطی، فاصله قیمتی بین تولیدکننده و مصرف کننده به حداقل ممکن می رسد و مصرف کننده می تواند محصول را به قیمت های عادلانه خریداری کند؛ در این صورت، دست دلالان نیز از سود کشاورزان کوتاه می شود.
اسماعیل زاده به امکان معرفی زیره و ایجاد نیازهای مصرفی جدید برای آن در کشور و بازارهای جهانی اشاره کرد و گفت: بورس می تواند با توسعه معاملات زیره سبز و معرفی آن، نیازهای جدیدی را برای بازار زیره به وجود آورده و صادرات آن را افزایش دهد. چراکه زیره علاوه بر مصارف پزشکی و غذایی، به عنوان طعم دهنده و معطرکننده در تولید انواع سوسیس و کالباس، ترشی و کنسروها، نوشیدنی ها و نوشابه های خارجی و همچنین ادکلن ها و شامپوها نیز کاربرد دارد. در نتیجه با معرفی هر چه بیشتر این محصول و خواص و کاربردهای آن به کشورهای مختلف، می توان سرانه مصرف جهانی آن را افزایش داد و قیمت آن را نیز بالا برد.
این فعال بازار زیره در پایان با اشاره به استقبال تولیدکنندگان از عرضه محصول در بورس گفت: پیش از راه اندازی معاملات گواهی سپرده و قراردادهای آتی زیره سبز، در زمان برداشت محصول قیمت ها با ۵۰ تا ۶۰ درصد افت همراه می شد و پس از جمع آوری محصول از بازار توسط دلالان، قیمت ها پس از مدتی بالا می رفت. اما به کمک شفافیت بورس، کشاورزان که اکثرا خرده مالک هستند، می توانند از فروش به قیمت های غیرواقعی و در نتیجه افت کاذب قیمت ها در زمان برداشت جلوگیری کرده و محصول خود را با سود بیشتری بفروشند؛ این موضوع به عنوان یکی از عوامل اصلی باعث می شود تا عموم کشاورزان از عرضه محصول خود در بورس استقبال کنند.