دامداران می‌گویند که قیمت سبوس در سال جاری به شدت بالا رفته و هزینه‌های تولید را افزایش داده است. آنان می‌گویند قیمتی که از طرف وزارت جهادکشاورزی برای این محصول تعیین شده، هشت هزار و ۴۰۰ ریال است اما ستاد تنظیم بازار این محصول را با قیمت ۱۲ هزار و ۵۰۰ ریال به ازای هر کیلوگرم عرضه می کند.
از ابتدای امسال قیمت سبوس دو مرتبه افزایش یافته است، اوایل امسال اتحادیه مرکزی دامداران قیمت هر کیلوگرم سبوس را هشت هزار و ۴۰۰ ریال اعلام کرد اما تیرماه امسال، ستاد تنظیم بازار قیمت هر کیلوگرم سبوس را ۱۲ هزار و ۵۰۰ ریال اعلام کرد.
کارخانه های آرد، قیمت تعیین شده از طرف ستاد تنظیم بازار را ملاک فروش سبوس قرار داده اند و این دوگانگی سبب شده تا دامداران بلاتکلیف باشند.
دامداران می گویند که افزایش قیمت سبوس، بر قیمت سایر نهادها تاثیر گذاشته و متعاقب آن قیمت کنسانتره هم بالا رفته است و با توجه به اینکه کاهش تقاضا برای سبوس تقاضا برای خرید جو را افزایش داده، قیمت جو هم افزایش یافته است.
در این میان برخی شنیده ها هم حاکی است که دامداران به علت افزایش قیمت سبوس، نان به خورد دام می دهند. یعنی اکنون دامداران نان را می خرند و خشک می کنند و به عنوان خوراک، دام خود را تغذیه می کنند.
قناری به جای گنجشک
البته مشکل به اینجا ختم نمی شود زیرا گفته می شود که قیمت بالای سبوس نسبت به آرد یارانه ای، سبب شده تا کارخانه های آرد، سبوس گیری آرد را افزایش دهند تا سبوس بیشتری حاصل شود و برخی از کارخانه ها هم پا را فراتر نهاده و آرد را با سبوس مخلوط کرده و آن را به دامدار می فروشند.
گرانی سبوس و بالا بودن قیمت عرضه آن در مقایسه با نان، گرایش دامداران خراسان شمالی به استفاده از نان به عنوان خوراک دام را افزایش داده است.
بر اساس این گزارش، ۶ کارخانه آرد فعال در استان خراسان شمالی سالانه هزار و ۸۰۰ تن سبوس تولید می‌کنند که بخشی از آن به تولید کنسانتره اختصاص می یابد و بخشی هم به صورت مستقیم به مصرف خوراک دام می‌رسد اما نیاز این استان به این فرآورده، سه برابر میزان تولید آن برآورد شده است.
در این میان سرپرست اداره غله و خدمات بازرگانی خراسان شمالی با تکذیب این تخلف، جا زدن آرد با سبوس را تکذیب کرد و گفت: امکان این تخلف در کارخانه های آرد، وجود ندارد، میزان گندمی که آرد می شود و میزان سبوسی که به دست می آید مشخص است و نظارت ها بر آن انجام می شود بنابراین جایی برای تخلف نیست.
سیدجلال موسوی درباره خرید نان برای تغذیه دام اظهار داشت: در این باره نیز بر کار نانوایی ها نظارت انجام می شود اما در وهله نخست، مردم خود باید نسبت به ایجاد مشکل در بازار نان حساس باشند.
رسیدگی به ۱۸۱ فقره تخلف آرد و نان
سرپرست معاونت بازرسی و حمایت از حقوق مصرف کنندگان سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی هم گفت: در پنج ماهه نخست امسال، ۱۸۱ فقره پرونده تخلف مربوط به حوزه آرد و نان در این استان تشکیل و مورد رسیدگی قرار گرفته است.
محمد کرمیان‌فر اظهار داشت: در این بازه زمانی، ۲ هزار و ۴۵۰ مورد بازدید از نانوایی های استان انجام شده که در نتیجه آن، ۱۸۱ فقره پرونده تخلف شناسایی شده است.
وی افزود: بیشترین تخلفات حوزه آرد و نان مربوط به عدم رعایت بهداشت، کم‌فروشی و عرضه خارج از شبکه آرد بوده است.
اکنون ۶ کارخانه آرد، هزار و ۱۱۲ واحد نانوایی یارانه پز و حدود ۳۰۰ واحد آزادپز در خراسان شمالی دایر است که ماهانه بطور میانگین هفت هزار تن آرد بین واحدهای نانوایی یارانه‌ای استان توزیع می شود.
دامداران می گویند تاکنون به دلیل شرایط خوب مراتع، دام های استان بیشتر در شرایط چرا، تغذیه شدند به همین لحاظ، مصرف سبوس کمتر بود و مشکلی در تامین این محصول ایجاد نشده است اما در نیمه دوم سال که دام به صورت دستی تغذیه می شود، نیاز به سبوس بیشتر می شود از این رو، افزایش قیمت سبوس که سبب افزایش قیمت تمام شده شیر شده، این تولیدکنندگان را نگران کرده است.
استفاده دامداران خراسان شمالی از نان به عنوان خوراک دام
معاون بازرگانی اتحادیه دامداران و گاوداران خراسان شمالی در این باره گفت: ملاک عمل برای قیمت عرضه سبوس، نرخی است که ستاد تنظیم بازار تعیین می کند، و اکنون قیمت بالای این محصول سبب گلایه و انتقاد دامداران شده و بعضا رغبت آنان را به کالایی جایگزین آن برای تغذیه دام سوق داده و بر اساس گزارش‌های دریافتی، امکان مصرف نان در دامداری ها محتمل‌تر است.
خسرو مدیری اظهار داشت: با توجه به اینکه قیمت نان پایین‌تر از قیمت کنونی سبوس است، بیم آن می‌رود که دامداران به مصرف نان برای تغذیه دام روی بیاورند که این امر، مشکلات و تبعات منفی بسیاری خواهد داشت.
وی افزود: بر اساس شنیده ها، دامداران نان را از نانوایی‌ها تهیه و خشک می‌کنند و سپس به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار می‌دهند که این امر، مشکلات کمبود نان در نانوایی ها را به دنبال دارد.
مدیری با بیان اینکه افزایش قیمت سبوس، هزینه تمام شده تولید شیر در دامداری‌ها را بالا برده است، افزود: قیمت تمام شده هر کیلوگرم شیر بر اساس بررسی‌های انجام شده، ۲۴ هزار و ۴۵۰ ریال است و حال آنکه نرخ شیر خام کمتر از این میزان است.
به گفته معاون بازرگانی اتحادیه دامداران و گاوداران خراسان شمالی، در حالی که قیمت هر کیلوگرم شیر خام دامداران ۲۳ هزار و ۹۰۰ ریال تعیین شده، اما کارخانه ها حاضر نیستند که شیر با این قیمت، از تولیدکننده بخرند.
انتقاد مدیر دام جهادکشاورزی خراسان شمالی از قیمت سبوس
مدیر امور دام سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی گفت: قیمتی که بر اساس مصوبه تنظیم بازار در سطح کشور برای سبوس مصوب شده، بالا است و مورد قبول این دستگاه اجرایی نیست.
احمد داوطلب اظهار داشت: بر اساس مصوبه تنظیم بازار قیمت سبوس به ازای هر کیلوگرم از این محصول ۱۲ هزار و ۵۰۰ ریال اعلام شده است اما جهاد کشاورزی این رقم را کارشناسی و قابل قبول نمی داند.
وی گفت: پایان سال گذشته، قیمت هر کیلوگرم سبوس پنج هزار و ۲۰۰ ریال بود که این رقم بهار امسال به هشت هزار و ۴۰۰ ریال افزایش یافت اما اواخر خردادماه، بر اساس مصوبه تنظیم بازار، به ۱۲ هزار و ۵۰۰ ریال تغییر یافت.
وی خاطرنشان کرد: گرچه جهادکشاورزی، مصوبه تنظیم بازار برای قیمت سبوس را قبول ندارد، اما عرضه این محصول با استناد به مصوبه تنظیم بازار کشور به قیمت ۱۲ هزار و ۵۰۰ ریال به دامداران عرضه می شود.
مدیر امور دام سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی گفت: افزایش قیمت سبوس سبب افزایش هزینه های تولید می شود علاوه بر آن، سبب افزایش قیمت کنسانتره هم شده است به طوری که عرضه سبوس با قیمت ۱۲ هزار و ۵۰۰ ریال، سبب افزایش قیمت کنسانتره به میزان دوهزار ریال در هر کیلوگرم شده است.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر آن این افزایش قیمت، زمینه ساز افزایش قیمت سایر نهاده های مورد نیاز دامداران شده است زیرا با افزایش قیمت سبوس، تقاضا برای خرید سایر نهادها از جمله جو بیشتر شده و به دنبال آن، قیمت ها افزایش می یابد.
مدیر امور دام سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی داوطلب اظهار داشت: ۶ کارخانه آرد در استان فعالیت دارد که سالانه هزار و ۸۰۰ تن سبوس تولید می کنند که بخشی از آن به تولید کنسانتره اختصاص می یابد و بخشی هم به صورت مستقیم به مصرف خوراک دام می رسد.
خراسان شمالی قطب دامپروری است و سه میلیون واحد دامی در این استان نگهداری و پرورش داده می شود.