این روزها کشاورزی سنتی و ماقبل مدرن کشور منجر به افزایش هدر رفت در تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت و کاهش عملکرد تولید در واحد سطح شده است که دست اندرکاران و کارشناسان بخش کشاورزی پرداخت تسهیلات ارزان قیمت و حمایت همه جانبه از کشاورزان را راهکار توسعه زیرساخت و ماشین آلات کشاورزی می دانند.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که توسعه ماشین آلات و ادوات کشاورزی به عنوان یکی از موضوعات مهم در بخش کشاورزی می تواند در کاهش هزینه های تولید، افزایش کیفیت و ارتقای درآمد کشاورزان تاثیر بسزایی داشته باشد که متاسفانه رشد چند برابری قیمت تراکتور و ادوات کشاورزی در پی نوسانات نرخ ارز موجب شده امکان خرید این ماشین آلات برای کشاورزان به سبب بهره بالای بانکی، خرد بودن اراضی، کشاورزی سنتی و درآمد ناچیز امکان پذیر نباشد.
این درحالی است که رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون معتقد است که طی سال های اخیر به سبب سرمایه گذاری گسترده در این بخش به پیشرفت های چشمگیری دست یافتیم که با سال های قبل قابل قیاس نیست.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت توسعه ماشین آلات کشاورزی به عنوان یکی از زیر ساخت های مهم کشاورزی و دلایل افزایش هزینه های تولید کاهش عملکرد بخش کشاورزی و بی رغبتی کشاورزان به امر خرید ماشین آلات و ادوات کشاورزی با خبر شویم:
کامبیز عباسی رئیس مرکز مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه توسعه مکانیزاسیون مهمترین رکن در بهره‌وری تولید محصولات کشاورزی به شمار می‌رود، اظهار کرد: هم اکنون در تمامی زیربخش‌های زراعت، باغ، دام، طیور، آبزی پروری و ... ماشین‌آلات و مکانیزاسیون کشاورزی مهمترین رکن در بهره‌وری تولید محصولات کشاورزی است چرا که با استفاده از آن در بسیاری از محصولات بدون افزایش سطح زیر کشت دستیابی به خوداتکایی با مدیریت نهاده‌ها شدنی است.
رئیس مرکز مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی افزود: هم اکنون بیش از ۹۰ درصد ماشین‌های مورد نیاز تکیه بر صنعت داخل است در حالی که قبل از انقلاب تنها ۱۰ درصد نیاز ماشین‌آلات در داخل تأمین می‌شد.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه طی سال‌های قبل از انقلاب در حوزه صنعت ماشین‌های کشاورزی توسعه و ارتقایی نداشتیم، بیان کرد: طی سال‌های قبل از انقلاب عموم ماشین‌های کشاورزی مورد مصرف در کشور وارداتی و محدود به حوزه عملیات خاک‌ورزی و گندم بود.
عباسی با بیان اینکه ضریب مکانیزاسیون کشاورزی در سال‌های قبل از انقلاب از نفوذ کمی برخوردار بود، گفت: این در حالی است که طی سال‌های بعد از انقلاب تولید ماشین‌آلات کشاورزی در داخل آغاز شد به طوری که طی این سال‌ها رشد چشمگیری در ضریب نفوذ ماشین‌آلات کشور داشتیم.
او درباره آخرین جزئیات سرمایه‌گذاری در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی، گفت: طی ۵ تا ۶ سال گذشته سرمایه‌گذاری بیش از ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان موجب شد بخش عمده نیاز کشور از تولید داخل مرتفع شود و به پیشرفت‌های قابل توجهی دست یابیم.
رئیس مرکز مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی درباره تأثیر تحریم بر حوزه صنعت ماشین‌آلات کشاورزی، تصریح کرد: باتوجه به آنکه بیش از ۹۵ درصد نیاز ماشین‌آلات حوزه مکانیزاسیون در داخل تأمین می‌شود از این رو تحریم‌های اخیر نه تنها تأثیری نداشته بلکه خودباوری ما را بیشتر کرده است و همواره با برنامه‌ریزی مناسب در صددیم تا مابقی نیاز کشور را از تولید داخل تأمین کنیم.
توسعه مکانیزاسیون پاشنه آشیل کشاورزی ایران است
مسعود اسدی عضو شورای مرکزی خانه کشاورز درباره تأثیر تولید ماشین‌آلات کشاورزی در میزان تولید و کاهش ضایعات بخش کشاورزی، اظهار کرد: اگرچه توسعه مکانیزاسیون و ماشین‌آلات کشاورزی در افزایش بهره‌وری تولید و کاهش چشمگیر ضایعات تأثیر بسزایی دارد، اما متأسفانه کاهش نگاه حمایتی دولت به بخش کشاورزی موجب شده در این امر همچنان دیگر بخش‌ها دچار چالش باشیم.
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز با اشاره به اینکه توسعه مکانیزاسیون پاشنه آشیل کشاورزی ایران به شمار می‌رود، افزود: هم اکنون کشاورزی ما سنتی و ماقبل مدرن است در حالی که نیاز است دولت تمامی هم و غم خود را بر مدرن‌سازی کشاورزی و توسعه مکانیزاسیون قرار دهد تا ضمن افزایش بهره‌وری از میزان ضایعات بالا در بخش کشاورزی جلوگیری کنیم.
این مقام مسئول ادامه داد: اگرچه مسئولان وزارت جهاد کشاورزی معتقدند که طی سال‌های اخیر به پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه مکانیزاسیون دست یافتیم، اما نباید فراموش کرد که این اقدامات بسیار ناچیز بوده است، به عنوان مثال اگر از عدد صفر به عدد یک دست یافتیم این یک واحد پیشرفت ما در زمینه مکانیزاسیون کشاورزی محسوب می‌شود، اما با آنچه که موردنظر ماست فاصله زیادی دارد.
اسدی با بیان اینکه عدد مطلوب ما در حوزه ماشین‌آلات کشاورزی صد است، گفت: اگر بحث پیشرفت را متناسب با اعداد و ارقام در نظر بگیریم، شاید از نظر ریاضی پیشرفت اثبات شود، اما این عدد در بخش کشاورزی به حدی پایین است که به اعتقاد ما هیچ کاری در این خصوص صورت نگرفته و همواره نیاز است که دولت در بخش مکانیزاسیون امکانات بلاعوض و وام‌های بدون بهره در نظر بگیرد.
او با انتقاد از اعطای تسهیلات با نرخ‌های بالا به خرید ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی، گفت: اگر مسئولان امر به دنبال پیشرفت در حوزه ادوات و مکانیزاسیون کشاورزی هستند، باید وام‌های بدون بهره در اختیار کشاورزان قرار دهند ضمن آنکه آموزش مناسبی در این خصوص به کشاورزان داده شود تا کشاورزی ما از حالت سنتی و ماقبل مدرن خارج شود.
استفاده از ماشین‌آلات فرسوده منجر به هدررفت ۴۰ درصدی محصولات در زمان برداشت می‌شود
محمد شفیع ملک زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه توسعه مکانیزاسیون در کاهش ضایعات و افزایش بهره‌وری کیفیت محصول تأثیر بسزایی دارد، اظهار کرد: توسعه ماشین‌الات و ادوات کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین موضوعات در بخش کشاورزی می‌تواند در کاهش هزینه‌های تولید، افزایش کیفیت و بهره‌وری محصول و کاهش ضایعات و ارتقاء درآمد کشاورزان تأثیر بسزایی داشته باشد.
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی افزود: توسعه مکانیزاسیون به معنای به روز کردن ماشین‌آلات کشاورزی است که متأسفانه در این زمینه با کشور‌های پیشرفته فاصله زیادی داریم.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه مکانیزاسیون کشاورزی در ایران با دیگر کشور‌ها قابل مقایسه نیست، بیان کرد: باتوجه به آنکه کشاورزی کشور سنتی و غیراقتصادی است و از طرفی قیمت بالای ماشین‌آلات کشاورزی و خرده‌پا بودن کشاورزی موجب شده همانند دیگر کشور‌ها نتوانیم در توسعه مکانیزاسیون حرفی برای گفتن داشته باشیم چراکه توسعه مکانیزاسیون برای کشاورزان خرده‌پا به سبب بالا بودن قیمت ماشین‌آلات کشاورزی مقرون به صرفه نیست.
ملک زاده موضوع سنتی بودن کشاورزی و نبود توانایی کشاورزان در امر سرمایه‌گذاری برای خرید ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی را از جمله چالش‌های پیش رو در این حوزه دانست و گفت: اگرچه مسئولان دولتی ادعا می‌کنند که تسهیلات در خصوص توسعه ماشین‌آلات کشاورزی در اختیار بهره‌برداران قرار می‌دهند، اما دریافت کشاورزان به سبب سود ۱۸ درصدی تسهیلات برای خرید ماشین‌آلات کشاورزی مقرون به صرفه نیست چراکه در کنار سود ۱۸ درصدی تسهیلات باید ۹ درصد ارزش افزوده بابت خرید ماشین‌آلات کشاورزی و ادوات پرداخت کنند که تمامی این عوامل در افزایش هزینه خرید تراکتور و ماشین‌آلات کشاورزی تأثیرگذار است و حال جای این سوال مطرح است که کشاورز در تولید محصولات خود مگر قرار است چه میزان سود کند که تنها ۱۸ درصد سود بابت خرید ماشین‌آلات به بانک پرداخت کند؟
او با انتقاد از این مسئله که قیمت ماشین‌آلات کشاورزی طی ماه‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است، گفت: باتوجه به نوسانات نرخ ارز، قیمت تراکتور به یکباره از ۱۷۰ تا ۱۸۰ میلیون تومان به ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان رسیده است که با درآمد فعلی کشاورزان امکان خرید وجود ندارد.
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی ادامه داد: با وجود مسائل قهری و طبیعی همچون سیل، تگرگ، خشک‌سالی، آفات، بیماری‌ها و ... که کشاورزان در بخش کشاورزی روبه‌رو هستند، دیگر مشکلات همچون نبود بازار و قیمت محصولات از دیگر دغدغه تولید کنندگان به شمار می‌رود که علی‌رغم افزایش هزینه‌ها، تولید برای کشاورزان صرفه اقتصادی ندارد و با این وجود امکان سرمایه‌گذاری آن‌ها در بخش ماشین‌آلات کشاورزی وجود ندارد.
این مقام مسئول با تأکید بر پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به بخش مکانیزاسیون و ادوات کشاورزی، گفت: اگر مسئولان دولتی به دنبال توسعه مکانیزاسیون و رقابت‌پذیری کشاورزی در ایران با دیگر کشور‌ها هستند، بنابراین نیاز است با پرداخت تسهیلات ارزان قیمت علم و تکنولوژی در این بخش را به روز کنند چراکه متأسفانه هم اکنون از ماشین‌آلات ۳۰ تا ۴۰ سال گذشته در بخش کشاورزی استفاده می‌شود که این امر حداقل هدررفت ۳۰ تا ۴۰ درصدی محصول در زمان برداشت را به همراه دارد.
ملک زاده با بیان اینکه در بخش مکانیزاسیون و ماشین‌آلات کشاورزی طی سال‌های بعد از انقلاب پیشرفتی حاصل نشده است، اظهار کرد: عدم توسعه مکانیزاسیون و ماشین‌آلات کشاورزی و استفاده از تکنولوژی و علم روز در این بخش موجب شده کشاورزی ما اقتصادی و قابل رقابت با دیگر کشور‌ها نباشد در حالی که با حمایت‌های حداقلی و پرداخت یارانه به کشاورزان این امکان وجود دارد که آن‌ها ماشین‌آلات فرسوده را رها کنند و با خرید ماشین‌آلات به روز عملکرد بالایی در بخش تولید داشته باشند.
او در پایان با تأکید بر حمایت از کشاورزان در زمینه توسعه مکانیزاسیون و ماشین‌آلات کشاورزی، تصریح کرد: باتوجه به آنکه کشاورزی کشور همچنان سنتی و ماقبل مدرن است، از این رو نیاز است که مسئولان توجه جدی به توسعه مکانیزاسیون داشته باشند تا با افزایش بهره‌وری و کاهش ضایعات، کشاورزی در کشور مقرون به صرفه باشد چراکه با استمرار این روند سرمایه‌گذاران حاضر به سرمایه‌گذاری در این بخش نخواهند بود.