علیرضا زاده‌مبارک روز چهارشنبه در نشست تخصصی روز جهانی خاک در بجنورد، اظهار داشت: از کل گستره ۱۶۵ میلیون هکتاری عرصه های کشور، بیش از ۱۰ درصد در بخش کشاورزی استفاده می شود.
وی با بیان اینکه خاک با شاخص کلاس یک در حوزه کشاورزی، بسیار مناسب است و هیچ محدودیتی برای توسعه اراضی باغی و زراعی در آن وجود ندارد، افزود: ۷.۴ میلیون هکتار از عرصه های کشاورزی کشور دارای خاک کلاس ۲ و سه است که برای کشت تا حدودی محدودیت دارد و با چالش شوری و قلیایی بودن خاک، وجود سنگریزه و دیگر مشکلات مواجه است.
وی اظهار داشت: خاک مابقی عرصه های کشاورزی کشور قابلیت چندانی برای استفاده در عرصه تولید را ندارد زیرا عملا از بین رفته است.
کارشناس ارشد دفتر معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه نمی توان برای تولید به عرصه های کشت دیم متکی بود، افزود: علیرغم صرف هزینه های هنگفت برای ساخت سدها در کشور، که حتی از کشورهای پیشرفته نیز بیشتر هزینه کرده ایم، متاسفانه شبکه های پایاب برای آبرسانی به اراضی پایین دست آنها کامل نشده است.
زاده‌مبارک باتاکید بر ضرورت حفظ خاک، گفت: هم اکنون برنامه هایی برای حفظ آب وجود دارد ولی همراه با آن باید به خاک نیز اهمیت داده شود چرا که با نابودی آن حیات به خطر می افتد.
وی افزود: وقتی خاک به شکل پایدار مدیریت شود، نقش مهمی در تعدیل تغییرات آب و هوایی داشته و قابلیت های کاهش انتشار گازهای گلخانه ای را ایجاد می کند که از این طریق به پایداری آب و هوا کمک می شود.
وی، خاک سالم را مهم ترین منبع تغذیه زمینی خواند و اظهار داشت: اگر خاک به درستی مدیریت نشود و یا محصولات به صورت ناپایدار در آن کشت شوند، کربن خاک به صورت دی اکسید کربن وارد جو زمین شده و باعث ایجاد تغییرات آب و هوایی می شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز بر لزوم جلوگیری از تغییر کاربری زمین های کشاورزی تاکید کرد و گفت: حتی خاک از آب نیز مهم تر است زیرا هزاران سال برای ایجاد یک سانتیمتر خاک زمان نیاز است.
عبدالله یوسفی، شخم و شیار در جهت شیب را یکی از دلایل فرسایش خاک دانست و اظهار داشت: متاسفانه هم اکنون در اراضی شیبدار استان، به خصوص در مسیر بجنورد - اسفراین کشاورزان در شیب های تند، اراضی را در جهت شیب شخم می زنند و حال آنکه از آن محصولی هم برداشت نمی کنند و تنها انگیزه آنان تصرف زمین است.
وی با بیان اینکه مسایل اجتماعی پیچیده ای در این حوزه وجود دارد، گفت: با دستگاه های اجرایی در این خصوص اختلافاتی وجود دارد اما باید کارشناسان پیشنهادهایی برای کشت در جهت خلاف شیب و همچنین کشت گیاهان چندساله بدهند.
یوسفی سطح اراضی کشاورزی و بایر خراسان شمالی را ۴۰۰ هزار هکتار دانست و افزود: کل اراضی استان ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار است که اکنون ۱۳ درصد از این سطح به بخش کشاورزی اختصاص دارد و ۸۷ درصد نیز اراضی غیرکشاورزی است.
استان خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار عرصه زراعی و باغی دارد و ۴۴ درصد جمعیت ۸۶۳ هزار نفری این استان در نواحی روستایی سکونت دارند.
پنجم دسامبر، برابر با ۱۴ آذرماه خورشیدی، روز جهانی خاک نامگذاری شده است.