شهریور ماه امسال بود که ایسنا گفتوگویی از سیدمحمدرضا مرتضوی - رییس کانون انجمنهای صنایع غذایی ایران - منتشر کرد. وی از فساد گستردهای در سیستم خرید تضمینی گندم گفته و اعلام کرد که "سالانه ۷۰۰ هزار تن ضایعات همچون شن و خاک و ضایعات گندم به ارزش ۱۰۰۰ میلیارد تومان به عنوان گندم، وارد پروسه خرید و فروش و تحویل گندم میشود".
وی اضافه کرد که "یک سیستم مافیایی و فساد گسترده در سیستم خرید تضمینی گندم شکل گرفته که بارها در مورد آن به وزیر جهاد کشاورزی (محمود حجتی) هشدار داده شده اما جوابی که از ایشان شنیده میشد این بود که "اشکالی ندارد به جیب کشاورز میرود"، در حالیکه ما مطمئنیم این اقدامات کار کشاورز نیست بلکه کار دلالانی است که گندم را از کشاورز خریده و به دولت میفروشند و دست برخی از مدیران نیز در کار است".
طبق اظهارت رییس کانون انجمنهای صنایع غذایی ایران، "براساس قانون در فرایند خرید تضمینی گندم برای جلوگیری از تحویل ضایعات و شن و خاک همراه گندم، باید از توری استاندارد ۲۰*۲ استفاده کنند اما مسوولان مربوطه برای آنکه تخلف خودشان را بپوشانند، به جای استفاده از توری استاندارد، از توری غیر استاندارد ۲*۲ که ضایعات و شن و خاک را از خود عبور نمیدهد در مراکز خرید گندم استفاده میکنند".
ایسنا برای پیگیری این موضوع سراغ مسوولان مربوطه رفت که دو روز بعد از آن غلامرضا امینی - مدیرکل دفتر نظارت بر اجرای استاندارد صنایع غیرفلزی سازمان ملی استاندارد ایران - اعلام کرد:" کانون انجمنهای صنایع غذایی ایران پیشتر این موضوع را به ما اعلام کرده بود و سازمان ملی استاندارد دستورالعملی که توسط متولی اصلی خرید گندم تهیه شده بود را، بررسی کرد که طبق نتیجه آن الک (توری) گندم با استاندارد ملی ایران انطباق نداشت و در پی این نتایج، در جلساتی از متولیان این بخش خواستیم که این موضوع را اصلاح کنند تا با استاندارد ملی ایران انطباق پیدا کند؛ زیرا وقتی درجه الک با استاندارد ملی ایران انطباق نداشته باشد، میتواند کیفیت گندم تحویلی به کارخانههای آردسازی و کیفیت آرد تولید شده آنها را پایین بیاورد".
همچنین برای پیگیری ادعای وجود ضایعات در گندم، خبرنگار ایسنا از یکی از کارخانههای آرد سازی بازدید کرد و متوجه گندمهای آلوده به ضایعاتی همچون سنگ و خاک و شن شد.
همه اینها در حالی بود که در همان زمان وزارت جهاد کشاورزی با ارسال جوابیهای اعلام کرد که "امسال نیز مانند همه سالهای گذشته از ابزار سنجش (الک) مشابه (در طرح خرید تضمینی گندم) استفاده شده است، طرح ادعای ورود گندم با متوسط افت غیرمفید ۸ تا ۱۰ درصد یعنی ۷۰۰ هزار تن شن و خاک و ضایعات به کارخانجات و وجود ناخالصی نامتعارف در گندم خریداری شده و اختلاط آن با خاک، ادعایی کاملا کذب بوده، صحت نداشته و قویا تکذیب میشود".
این تکذیبیه در حالی بود که به گفته مدیرکل سازمان ملی استاندارد، توری (الک) گندم مورد استفاده در فرایند خرید تضمینی گندم، با استاندارد ملی ایران انطباق ندارد، بنابراین مشخص نبود وزارت جهاد کشاورزی چگونه با استناد به استفاده از توری غیراستاندارد، میخواست موضوع مطرح شده مبنی بر وجود فساد در طرح خرید تضمینی گندم و آلوده شدن گندمها به شن و خاک و ضایعات را، تکذیب کند!؟
ایسنا به پیگیری این موضوع ادامه داد تا اینکه سازمان ملی استاندارد ایران رسما وجود ضایعات در گندم را تایید کرد. در تاریخ اول مهر ماه امسال وحید مرندی مقدم - معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران - در نشست خبری خود اعلام کرد:" بررسیهای ما نشان میدهد که در خرید تضمینی گندم در مواردی برای اینکه بتوانند پول بیشتری از خریدار گندم دریافت کنند، گندم را با ناخالصیهایی مخلوط کردهاند؛ من در بازدیدی که از یکی از کارخانههای آردسازی داشتم این موضوع را از نزدیک دیدم اما به دلیل اینکه سازمان ملی استاندارد مسئول نظارت بر کیفیت گندم نیست، از میزان دقیق آن اطلاعی ندارم".
با تایید وجود ضایعات در گندم خرید تضمینی از سوی بازوی اجرایی حاکمیت در حوزه کیفیت و استاندارد مواد غذایی (سازمان ملی استاندارد ایران) و همچنین اعلام علت آن که استاندارد نبودن الک مورد استفاده در فرایند خرید تضمینی گندم بوده است؛ انتظار میرفت برای مقابله با این موضوع و فساد مستتر در آن اقدامات لازم صورت گیرد که این اتفاق نیز افتاد.
طبق مستنداتی که چند روز پیش به دست ایسنا رسید، در نامهای که مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح خرید گندم در تاریخ بیستم ماه جاری (آذر ماه) با عنوان ارسال صورتجلسه موضوع الک مورد استفاده در خرید سال ۹۹ ارسال کرده، اعلام شده که "پیرو دعوتنامه شماره ... مورخه ... با موضوع بررسی نهایی و تفاهم در خصوص نوع الک مورد استفاده در خرید تضمینی گندم تولید داخل سال ۱۳۹۹؛ که الک ۲۰ در ۱.۷ میلیمتر مورد توافق کلیه ذینفعان قرار گرفت، به پیوست صورتجلسه مربوطه برای استحضار و اقدام لازم ارسال میشود".
به این ترتیب انتظار میرود با استاندارد شدن الک مورد استفاده در فرایند خرید تضمینی گندم، در خرید تضمینی گندم سال ۱۳۹۹ دیگر شاهد خرید ضایعاتی همچون شن، سنگ و خاک همراه گندم و فساد مطرح شده در این زمینه نباشیم.