اگر چه دولت راهکارهایی چون خرید تضمیمی با نرخ ۱۲۰ هزار ریال ، تامین نهاده ها با نرخ ارز دولتی چهار هزار و ۲۰۰ تومانی ، لغو ممنوعیت صادرات و عوارض صادراتی را برای رونق این صنعت به خصوص برای استان هایی با تولید بالا از جمله مازندران پیش بینی کرد ، ولی بازدید میدانی بازار مرغ در مازندران نشان می دهد بخشی از مشکلات همچنان باقی است.
با این که وضعیت تا حدودی نسبت به هفته های گذشته بهتر شده و قیمت ها در بازار اندکی روند صعودی به خود گرفت، اما همچنان نرخ هر کیلوگرم گوشت مرغ کشتار روز آماده طبخ در بازارهای استان بین ۲۰ تا ۲۵ هزار ریال پایین تر از قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار است و تداوم این روند نه تنها ورشکستگی این صنعت و خروج تعداد زیادی از صنعتگران مرغ استان را به دنبال خواهد داشت که اشتغال بیش از ۱۰ هزار نفره این بخش را نیز تهدید می کند.
ستاد تنظیم بازار در بهار سال گذشته برای جلوگیری از افزایش بی رویه قیمت مرغ که تا نرخ بی سابقه ۱۷۰ هزار ریال در هر کیلوگرم فراتر رفته بود ، نرخ هر کیلوگرم مرغ را به شرط تامین نهاده ها با ارز ۴۲ هزار ریالی حدود ۱۲۹ هزار ریال در هر کیلوگرم اعلام کرده بود ولی بهار امسال قیمت مرغ در بازار بر خلاف سال قبل به دلیل شیوع ویروس کرونا و کاهش مصرف ، ۲۰ تا ۲۵ درصد پایین تر از نرخ مصوب است و این روزها قیمت هرکیلوگرم گوشت مرغ در مازندران حدود حدود ۱۰۰ تا ۱۰۵ هزار ریال در فروشگاه ها به فروش می رسد.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی مازندران و یکی از پیشکسوتان صنعت مرغ در این خطه شمال کشور مشکل اصلی این صنعت را ناشی از دخالت دولت در زیر و بم تولید این مواد پروتینی می داند.
امیر میران آملی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت : در شرایط فعلی مازندران ۱۰ تا ۱۲ درصد میزان تولید مرغ کشور را در اختیار دارد و اگر ظرفیت های موجود اسمی را به حرکت در آورد می تواند بین ۲۵ تا ۳۰ درصد نیاز کشور را به این مواد پروتینی تامین کند، ولی نوسان قیمت مرغ در سال های اخیر به دلیل دخالت گاه و بیگاه دولت موجب شده تا این صنعت نتواند از تمام ظرفیت های خود برای رشد استفاده کند و همه ساله با نوسان قیمتی دست و پنجه نرم می کند که آینده مبهمی را پیش روی صنعتگران قرار داده است.
وی نمونه دخالت های دولتی بر صنعت مرغ را قیمت گذاری و تصمیم های آنی برای ممنوعیت و آزادسازی صادرات اعلام کرد و اظهار داشت : این تصمیم گیری دولت باعث شده تا صنعت مرغ ما با وجود ظرفیتهای موجود نتواند در حوزه صادرات موفق باشد و از حدود ۲ میلیون تن تولید در سال کمتر از ۱۰۰ هزار تن به خارج صادر می شود.
نایب رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران افزود : اگر چه دولت در شرایط فعلی حاکم بر بازار صنعت مرغ مصوباتی را برای تامین نهاده های مورد نیاز، صدور مجوز برای صادرات با لغو عوارض صادراتی و خرید تضمیمی داشت ، ولی هیچ یک از این تصمیمات نمی تواند در بازار فعلی تاثیر گذاری زیادی داشته باشد.
میران ادامه داد : دولت در مصوبات اخیر در حالی مجوز صادراتی با لغو عوارض صادر کرد که با تصمیم لحظه ای ممنوعیت صادرات مرغ در گذشته، مشتریان خارجی ما تمایلی به خرید ندارند و صادرکنندگان ما نیز نمی توانند با رویه دوباره بازار خود را به دست بگیرند و این بازار از دست ایران خارج شد.
این فعال صنعت مرغ گفت : اگرچه ممکن است برخی دلالان با این مصوبه اقدام به صادرات مرغ داشته باشند ، ولی این ها نه تنها ارزی وارد کشور نمی کنند که از قبل لغو عوارض ، یارانه ای را که دولت برای نهاده ها با ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی برای مصرف کنندگان داخلی داده ، عاید کشورهای مقصد صادراتی از جمله عراق و افغانستان می کنند.
بی‌ثباتی صادرات
مدیرعامل اتحادیه مرغداران مازندران هم گفت : تجربه سال های اخیر حاکم بر صنعت مرغ در سطح کشور ثابت کرد که دولت باید صفر تا ۱۰۰ تصمیم گیری این صنعت را به صنعتگران و تولید کنندگان واگذار کند.
عطاء الله حسن زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : واگذاری تمام تصمیم گیری صنعت مرغ اعم از تولید ، صادرات و تنظیم بازار به تولیدکنندگان موجب می شود تا برخی تصمیم گیری آنی چون ممنوعیت صادرات به دلیل افزایش قیمت مرغ ، در کوتاه مدت این صنعت را دچار مشکل نکند.
وی ادامه داد : مشکل حاکم بر صنعت مرغ تصمیم خارج از حیطه اختیارات صنعتگران و تشکل های مرتبط با این صنعت است که از سوی دولتمردان به ما تحمیل می شود و نمونه آن نیز تصمیم به افزایش میزان تولید پیش از سال نو برای مصرف شب عیدی بود که با شیوع ویروس کرونا و محدودیت های ایجادی برای سفر، تعطیلی رستوران ها، تالارها، هتل ها و سایر مراکز مصرف داخل هم به شدت کاهش یافت و همه گیری ویروس کرونا در جهان و ممنوعیت پیشین صادرات مرغ مشکلات این را قوز بالای قوز کرد.
این فعال صنعت مرغ گفت : تصمیم فعلی دولت مبنی بر خرید تضمینی، صادرات با لغو عوارض و تامین نهاده ها با نرخ دولتی تا حدودی می تواند از روند کاهشی قیمت فعلی جلوگیری کند و آینده ای امیدوارکننده پیش روی صنعتگران مرغ قرار دهد.
حسن زاده اظهار داشت : اگرچه تصمیم به صادرات مرغ در شرایطی همه گیری ویروس کرونا در جهان و از دست رفتن بازار برای تجار ایرانی درکشورها هدف تا حد زیادی دشوار است، ولی تامین نهاده با نرخ دولتی می تواند کاهش قیمت نهایی تولید را برای جوجه ریزی فعلی کاهش دهد و از زیان بیشتر تولیدکنندگان جلوگیری کند.
مدیرعامل اتحادیه مرغداران مازندران گفت : همچنین خرید تضمینی نیز با ورود تمام قد شرکت پیشتبانی امور دام توانست قیمت ها را اندکی افزایش دهد، ولی افزایش تولید در ماههای گذشته به گونه ای بود که خرید تضمینی نمی تواند با وجود روند افزایش تاثیر آنی بر بازار بگذارد.
وی افزود : به هر حال تصمیم دولت در روزهای اخیر تا حد زیادی نگرانی ها نسبت به آینده این صنعت را کاهش داد و راه برون رفت از این تصمیم آنی و مشکلات چندین ساله این است که دولت به جای دخالت صفر تا ۱۰۰ در این صنعت به تنظیم راهبرد و نظارت بپردازد و قطعا صنعتگران ما با تجربه ای که دارند، بازار را تنظیم می کنند.
او ادامه داد : اگر ما تصمیم لحظه ای ممنوعیت صادرات را در کشور به دلیل افزایش کوتاه مدت قیمت مرغ از سوی دولت نداشتیم، بازارهای هدف را از دست نمی دادیم و زمانی که با افزایش تولید در کشور مواجهه شدیم، این مازاد را صادر می کردیم.
حسن زاده گفت : گوشت مرغ ایران به دلیل طعم خوبش در کشورهای همسایه و حاشیه خلیج فارس مشتریان زیادی دارد، ولی دخالت دولتمردان بر این صنعت در قالب تنظیم بازار تاکنون محدودیت هایی را برای تصاحب بازارهای هدف از سوی مرغداران و تجار ما ایجاد کرد و بخش زیادی از بازار را از دست دادیم و تصمیم آنی لغو صادرات نمی تواند کاری از پیش ببرد.
وی با اشاره به افزایش خرید تصمینی مرغ از سوی شرکت پشتیبانی امور دام در مازندران گفت : شرکت پیشتیانی امور دام قیمت با وزن ۱.۸ تا ۲ کیلوگرم را طبق استاندارد خریداری می کند و انتظار می رود تا مرغداران نیز همکاری بیشتری با این شرکت داشته باشند و با صرفنظر از اندک سود، مرغ را با همین وزن به فروش برسانند تا با کاهش عرضه، قیمت ها تا حدودی منظقی تر شود.
فعالیت در بازار بیشتر از وظایف قانونی
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام استان مازندران هم گفت که در شرایط فعلی شرکت متبوعش بیش از آنچه قانون برای خرید تولید مازاد مرغ در بازار تعیین کرده، برای حمایت از مرغداران در حال خرید است و تاکنون بیش از ۶ هزار تن مرغ مازاد از سطح استان جمع آوری شد.
سید محمد جعفری افزود : میزان خرید مرغ و تامین نهاده برای مرغداران استان مازندران در شرایط فعلی ۱۵ تا ۲۰ درصد بیشتر از وظایف قانونی مصوب ما در حال انجام است و ما این کار را با دستور مدیریت ارشد دولت در استان برای حمایت مرغداران انجام می دهیم و همچنان نیز هر میزانی که مرغ مازاد مطابق استانداردهای وزنی وجود داشته باشد، خریداری خواهیم کرد.
وی گفت : شرکت پشتیبانی امور دام طبق استاندارد مرغ تا وزن ۱.۸ تا ۲ کیلوگرم را خریداری می کند و مرغداری هایی که با این وزن مرغ داشته باشند ما آمادگی خرید را بدون محدودیت با قیمت ۱۲۰ هزار ریال داریم و بالاتر از این وزن را به دلیل این که نسبت به مرغ با وزن پایین ، زودتر فاسد می شوند، حق خریداری نداریم.
جعفری در مورد نارضایتی مرغداران برای تامین نهاده ها گفت : در تامین نهاده ها نیز شرکت پشتیبانی باید حدود ۱۰ درصد نیاز مرغداران را به آنها تحویل دهد و این در حالیست که الان ما حدود ۴۰ درصد نیازشان را تامین و با نرخ ارز دولتی در اختیار آنها قرار می دهیم.
وی افزود : اگرچه قیمت نهاده ها در بازار نیز با نرخ ارز دولتی در اختیار مرغداران قرار می گیرد، ولی به دلیل مشکلاتی که در ترخیص نهاده ها در گمرک کشور و به طبع در استان داریم؛ نهاده ها با تاخیر به مرغداران می رسد و این کار از حیطه وظایف ما خارج است.
این مسئول گفت : با وجود دستور رییس جمهوری مبنی بر ترخیص نهاده ها با تضمین مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور از سوی گمرک، تاکنون این دستور رییس دولت نیز عملیاتی نشد و امیدواریم گمرک اجازه ترخیص کالا را هر چه سریع تر صادر کند تا نهاده به دست مرغداران برسد و آنها برای تولید جدید از آن بهره مند شوند که می تواند در کاهش قیمت تولید نهایی تاثیر گذار باشد.
مدیرعامل پشتیبانی امور دام مازندران هم صادرات را یکی از راهکارهای مهم برای تعدیل بازار مرغ دانست و اظهارداشت : برخی تصمیمات برای ممنوعیت صادرات در گذشته، باعث شده تا بازار مرغ ما در کشورهای هدف صادراتی از بین برود و برای به دست گرفتن بازارهای قبلی نیاز به زمان داریم و باید به گونه ای از این پس تصمیم گیری شود که این بخش کمتر دچار چالش شود.
جعفری در مورد نارضایتی مرغداران از فشار شرکت متبوعش برای افزایش میزان تولید برای تامین مرغ شب عید اظهار داشت : شرکت پشتیبانی صرفا وظیقه تنظیم بازار قیمت مرغ را بر عهده دارد و در کم و کیف تولید هیچ دخالتی ندارد.
حفظ سطح تولید مرغ
استاندار مازندران نیز دیروز در نشست ویژه ای که برای بررسی مشکلات صنعت مرغ استان تشکیل شد با اعلام این که مشکل مرغداران با دخالت دولت و از طریق خرید تضمینی و دیگر راه‌های حمایتی در حال رفع است ، خواستار حفظ سطح تولید گوشت مرغ در استان شد.
احمد حسین زادگان گفت : رئیس جمهوری بر لزوم حمایت همه جانبه از تولید کنندگان مرغ تاکید کردند و صادرات ، تامین نهاده ها و خرید تضمینی هم به عنوان مهم ترین راهکار ایجاد تعادل بین تولید و مصرف این مواد پروتئینی در حال انجام است .
وی افزود : اگر چه بازار و مصرف مرغ زیر سایه کرونا دچار رکود شدید و سبب ضرر و زیان جدی مرغداران نیز شده است ، اما دولت خرید تضمینی را مورد توجه جدی قرار داده است.
نماینده عالی دولت در مازندران با اعلام این که نهاده های مورد نیاز از جمله ذرت ، جو و گنجاله سویا به اندازه کافی با قیمت یارانه ای در بنادر استان وجود دارد ، گفت : البته ترخیص این نهاده ها با مشکل برخورده بود که شخص رئیس جمهوری دستور تسریع در ترخیص این نهاده ها را داده و گمرگ باید نسبت به این امر اقدام عملی کند.
وی خرید تضمینی را یکی از راهکارهای اصلی حمایت از مرغداران برشمرد و افزود : اگر مشکل سردخانه برای ذخیره مرغ خرید تضمینی وجود دارد باید با همکاری پشتیبانی امور دام و سازمان جهاد کشاورزی هر چه زودتر حل و فصل شود.
استاندار مازندران صادرات را هم راهکار همیشگی برای پویایی صنعت مرغداری استان معرفی کرد و گفت : با توجه به اهمیت مرغ استاندارد با وزن کمتر از یک کیلوم و نیم برای صادرات ، در حال حاضر مرغ تولیدی مازندران به کشورهای افغانستان و عراق صادر می شود و باید میزان صادرات با رعایت تولید استاندارد افزایش یابد.
وی افزود : شیوع ویروس کرونا به صنعت مرغ استان به عنوان قطب تولید این مواد پروتئینی در ایران ضربه سنگینی زده است ، اما دولت در صدد ایجاد تعادل تولید و مصرف با حفظ قیمت مناسب برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان است و در حال حاضر هم علاوه بر حمایت از تولید کنندگان ، باید مراقب ادامه تولید و تنظیم بازار مرغ در آینده باشیم.
حسین زادگان تاکید کرد : برای حفظ تعادل بازار در آینده باید علاوه بر تداوم خرید تضمینی و صادرات ، فرایند جوجه ریزی هم بدرستی برنامه ریزی و مدیریت و گله های مرغ مادر نیز حفظ شود.
در استان مازندران حدود دو هزار و ۴۰۰ مرغداری دارای مجوز و ۵۰۰ واحد فاقد مجوز فعالیت دارند که سالانه در این واحدها بیش از ۲۰۰ هزار تن گوشت مرغ تولید می شود و حدود ۱۰ هزار نفر نیز در این واحد به کار اشتغال دارند.
شیوع ویروس کرونا در مازندران از سی ام بهمن ماه سال گذشته شروع شد و همچنان ادامه دارد. بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت اکنون ۱۰۶ هزار و ۲۲۰ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۴۸ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به ۶۵۸۹ نفر رسید.