مصداق این ادعا موضوع خرید دانه‌های روغنی است که کارخانه‌های روغن‌کشی و تولیدکنندگان روغن نباتی همگی در موضوع خرید تضمینی دانه‌های روغنی از کشاورزان به خوبی عمل کرده‌اند و اکنون تمام هزینه‌های خرید تضمینی که از طریق کارخانه‌ها پرداخت می‌شود، جزو طرح‌های نادر همکاری دولت و بخش خصوصی محسوب می‌شود و چشم‌انداز بهتری را هم در آینده در اختیار خواهد داشت.
در این بین برخی موضوعات این روزها از نگرانی‌ها در رابطه با تامین مواد اولیه تولید روغن نباتی به گوش می‌رسد که تولید مورد نیاز این محصول را در آینده نزدیک با ابهام روبه‌رو می‌کند. در رابطه با این نگرانی، باید گفت به هر حال کشور در مقطع حساسی از تحریم‌های ظالمانه قرار دارد و تامین ارز مورد نیاز برای واردات هر نوع محصولی با سختی صورت می‌گیرد و انتقال پول با وجود تلاش‌هایی که وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت، بانک مرکزی و... انجام می‌دهند با مشکلات خاص این دوره روبه‌رو است. با این حال نمی‌توان گفت با کمبود محصول روبه‌رو خواهیم شد و در نیمه دوم امسال نیز محصول با کمبود روبه‌رو نخواهد شد. با توجه به ذخایر موجودی در انبارهای کشور نیز پیش‌بینی بدبینانه‌ای نسبت به تامین محصول با قیمت‌های مصوب وجود نخواهد داشت.
در این میان برخی صنایع وابسته به روغن در ماه‌های گذشته گلایه‌هایی از کمبود این ماده اولیه داشتند که با توجه به آمارها، این صنایع افزایش صادرات مناسبی را تجربه کرده و حتی در بازار داخلی نیز محصولات تولیدی آنان با استقبال مناسبی روبه‌رو بوده‌اند که این موضوع میزان تقاضا در روغن را افزایش داده که با توجه به وارداتی که در روغن خام شده بود، کمی با کمبود عرضه در بازار در کوتاه‌مدت روبه‌رو شدیم که قابل تعمیم به بلندمدت نیست و طبیعی است در شرایطی مانند تحریم در دوره‌هایی شاهد بروز این مسائل باشیم که البته نگران‌کننده نیست.
با وجود این در حوزه تامین روغن خانوار – با تاکید بر اینکه صنایع نیز از اهمیت بالایی برخوردارند– کمبودی در حوزه محصول روغن نباتی در هیچ برهه‌ای ایجاد نشده است و تولیدکنندگان این صنعت نیز نگران تامین روغن مورد نیاز نیستند.
در این مورد اشاره به آمارهای سال گذشته نیز مفید است. کشور در سال گذشته 1/ 2 میلیون تن روغن تولید و 5/ 1 میلیون تن نیز روغن وارد کرده است و حدود 3 میلیون تن دانه‌های روغنی تولید و وارد کشور شده که 18 درصد آن به روغن تبدیل می‌شود.
نکته دیگر که در این بخش قابل ذکر است، مساله قیمت‌گذاری است. به عنوان بخش خصوصی و تولیدکننده تابع تصمیمات دولت و حاکمیت در این موضوع هستیم. وظیفه ما تولید روغن است که معتقدیم، حاکمیت تبعات هر تصمیمی را در نظر گرفته و به تولیدکننده ابلاغ کرده است. قیمت گذاری یا تخصیص و عدم تخصیص ارز 4200 تومانی دو نمونه از این تصمیمات هستند. تلاش ما آن است که قیمت محصول بر اساس مصوبات ستاد تنظیم بازار باشد. به عنوان نمونه، امسال ما مجاز به افزایش 12 درصدی قیمت در روغن مایع و 14 درصدی در روغن جامد بودیم که به آن عمل کردیم، بنابراین اگر عوامل تاثیرگذار بر قیمت‌های تمام شده افزایش نیابد، همین میزان افزایش قیمت را تا پایان سال ادامه خواهیم داد.
البته بیشترین عامل اثرگذار بر قیمت روغن نباتی موضوع ارز است که اگر ارز 4200 تومانی برداشته شود در نتیجه رشد قیمت را نیز شاهد خواهیم بود؛ در غیر این صورت شایعاتی که در مورد افزایش قیمت یا کمبود محصول در بازار وجود دارد، صحیح نیست.
تولیدکننده تمام واردات خود را نیز بر اساس سیاست‌گذاری‌های دولت انجام می‌دهد. باید برای خانوار و مصرف صنف و صنعت روغن کافی در کشور در اختیار داشته باشیم. بر این اساس، برنامه‌ریزی کلان کشور در جهت تامین این نیاز به پیش می‌رود که حال یا از طریق دانه روغنی این نیاز تامین می‌شود یا واردات روغن خام صورت می‌گیرد و هر سیاستی دولت در پیش بگیرد، کارخانه‌ها نیز آمادگی انجام آن سیاست را دارند.
گفتنی است واردات دانه روغنی آفتابگردان در حال حاضر به کشور ممنوع است و ما هیچ‌گونه وارداتی از این محصول نداریم و تنها دانه سویا و کلزا به کشور وارد می‌شود. برخی شایعات که با استناد به قیمت‌های دانه آفتابگردان و استحصال آن و قیمت تمام شده مطرح می‌شود، درست نیست. کسانی که با محاسبات نادرست اعلام می‌کنند قیمت‌ها نشان‌دهنده ناخالصی در حوزه تولید روغن نباتی است، یک اشتباه محاسباتی دارند و آن این است که تخمه آجیلی آفتابگردان را ملاک محاسبه قرار می‌دهند، درحالی که تولید روغن آفتابگردان بر پایه دانه روغنی آفتابگردان است.
نکته پایانی آنکه بر خلاف شایعات، روغن‌های نباتی مورد مصرف کشور به جز بخشی از روغن سویا، تراریخته نیست، زیرا بخشی از روغن سویا نیز از دانه‌های روغنی تولید داخل در کارخانه‌های روغن‌کشی استحصال می‌شود. در عین حال سهم روغن سویا در سبد روغنی کشور ما کمتر از ۲۵ درصد است.
امیرهوشنگ بیرشک دبیر انجمن روغن نباتی