امنیت غذایی یکی از اصول مبنایی در توسعه پایدار است و تخم مرغ در کنار محصولاتی مانند مرغ و گوشت قرمز یکی از مواد غذایی مهم و در ارتباط مستقیم با امنیت غذایی است.
چالش تامین نهاده‌های دامی از سوی دولت و مشکلات تولیدکنندگان دام و طیور در تامین آن از بازار آزاد آغازی بود که موجب افزایش قیمت این محصولات ، تنش در بازار و البته فشار بیشتر بر اقشار مختلف به واسطه دشواری تهیه اقلام پروتئینی شد.
در این میان رسیدن قیمت هر شانه تخم مرغ به حدود ۳۰۰ هزار ریال در حالی رقم خورد که همچنان تولیدکنندگان این حوزه بر افزایش تقاضا برای واقعی‌تر شدن قیمت و رسیدن آن تا ۴۰۰ هزار ریال اصرار می ورزند.
استان خراسان رضوی با جمعیت دامی ۱۵ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد سالانه بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصول در حوزه دام و طیور تولید می‌کند که از این نظر رتبه برتر را در کشور دارد و دارنده رتبه‌های متعدد در زیر مجموعه‌های این بخش از تولید و تامین مواد غذایی است.
در این میان در حوزه تخم مرغ این استان با تولید سالانه ۱۴۰ هزار تن تخم مرغ حدود ۱۴ درصد تولید کشور و رتبه دوم بعد از تهران را در اختیار دارد و به طور معمول سالانه بیش از ۵۰ هزار تن تخم مرغ تولیدی این استان مازاد بر مصرف است.روزانه ۳۸۴ تن تخم مرغ در استان تولید می‌شود که ۲۲۰ تن این مقدار در داخل استان مصرف می‌شود.
شنیده شدن اخباری مبنی بر کاهش میزان تولید تخم مرغ در شرایطی رقم می‌خورد که به اندازه کافی افزایش قیمتها موجب فشار بر اقتصادخانوار شده است و اما در این میان مدیریت تولید در شرایط مذکور و نیز همکاری تولیدکنندگان شرط اصلی برای گذر از شرایط موجود و فشار تحریمهاست.
نگرانی از باب تولید و تامین تخم مرغ در خراسان رضوی وجود ندارد
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: در تامین تخم‌مرغ مورد نیاز استان هیچ مشکلی وجود ندارد و تامین بازار به میزان کافی انجام می‌شود.
مجید جعفری با بیان این که این استان در حوزه تولید این محصول همیشه مازاد بر نیاز تولید داشته است افزود:از ابتدای امسال تاکنون ۷۰ هزار تن تخم مرغ در این استان تولید شده است.
وی ادامه داد: واحد مرغ تخمگذار به تعداد دو هزار و ۹۲۰ واحد با ظرفیت ۱۰ میلیون و ۴۹۹ هزار و ۷۳۸ قطعه در هر دوره و ۶ واحد جوجه کشی به ظرفیت پنج میلیون و ۲۸۶ هزار قطعه در هر دوره در استان فعالیت و تولید دارند.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: حمایت از بخش خصوصی و تداوم و تقویت تولید، امری ضروری برای تولید است و این اقدام در استان به خوبی انجام می‌شود.
جعفری با اشاره به این که تولید استان دو برابر نیاز در این بخش بوده است افزود: اندکی کاهش در میزان تولید تخم مرغ استان به طور قطع و حتم وجود داشته که امری طبیعی است اما باید این حقیقت را درک کرد که در حال حاضر ما در شرایط جنگ اقتصادی و تحریم قرار داریم.
وی ادامه داد: در کنار همه این مباحث کاهش تولید با کاهش مصرف و تقاضا هم امری طبیعی است زیرا با کم شدن قدرت خرید، مصرف کاهش یافته (کاهش تقاضا و به تبع آن کاهش عرضه) و در همین وضعیت همزمان قیمت نهاده افزایش یافته و هر دو موضوع موجب کاهش تولید شده است.
ارائه مستقیم نهاده به مرغداران تصمیمی موثر
معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به تقاضای تولیدکنندگان برای افزایش قیمت هرکیلوگرم تخم مرغ به ۲۰۰ هزار ریال و واقعی شدن قیمت این محصول گفت: این محصول جزء اقلام مصرفی و غذایی مهمی در سبد غذایی مردم محسوب می‌شود لذا نمی‌توان قیمت آن را به راحتی بالا برد.
جعفری تاکید کرد: با توجه به در نظر گرفتن شرایط اقشار آسیب پذیر، افزایش قیمت این محصول به شکل مورد تقاضا به هیچ وجه ممکن نیست.
وی ادامه داد: از هفته گذشته هر واحد مرغداری می‌تواند به صورت مستقیم و بدون نیاز به اقدام از طریق اتحادیه مربوطه اقدام به خرید سهمیه نهاده خود از سامانه بازارگاه کند و سهمیه نهاده هر واحد به صورت خودکار و بر اساس صدور پروانه برای هر واحد در سامانه ذخیره شده و امکان خرید مستقیم مرغدار از سامانه وجود دارد.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: از ابتدای هفته جاری با آغاز واگذاری مستقیم سهمیه نهاده تا کنون مرغداران پنج هزار تن ذرت و سویا در استان خرید کرده اند و خوشبختانه این روند بسیار از نارضایتی‌ها و نابسامانی‌ها در توزیع نهاده را از بین برد و تماسهای گلایه‌آمیز مرغداران مرغ تخمگذار در استان کاهش چشمگیری یافته است.
جعفری افزود: البته نقش اتحادیه در نظارت بر عملکرد مرغداری‌ها و ثبت آمار سامانه مدیریت اطلاعات صنعتی طیور کشور (سماصط ) در جای خود محفوظ و باقی است ضمن اینکه پیگیری سایر مطالبات صنفی نیز از این طریق انجام می‌شود.
وی با اشاره به این که اغلب واحدهای تولید کننده هم اکنون به دلیل سن بالای گله‌های خود و عدم توجیه اقتصادی آنها را کشتار می کنند افزود:طبق قانون و تاکید وزارت جهاد کشاورزی عمر مجاز هر گله مرغ تخمگذار تا ۹۰ هفته است و پس از آن نباید نگهداری شود اما تا پیش از این گاه دیده می‌شد که گله ها تا ۱۱۰ هفته نیز نگهداری می شدند.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: باید توجه داشت که این استان رتبه های اول و دوم تولید تخم مرغ در کشور را دارد و روزانه دوبرابر نیاز استان تولید داشته و بالغ بر ۹۰ درصد صادرات کشور از مبدا این استان انجام می شود بنابراین کاهش میزان تولید مشکلی برای تامین نیاز استان به وجود نخواهد آورد.
کاهش ۲ میلیون قطعه مرغ تخمگذار استان
مدیرعامل اتحادیه مرغ تخمگذار خراسان رضوی هم گفت: امسال دو میلیون قطعه مرغ تخمگذار با عمر بین ۷۰ تا ۸۰ هفته در استان به دلیل عدم توجیه اقتصادی کشتار شدند.
سید حسین موسوی نژاد افزود: طبق بخشنامه وزارت جهاد کشاورزی مرغ تخمگذار را تا ۹۰ هفته عمر می‌توان نگه داشت و از آن به بعد پیر محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: ظرفیت تولید در استان روزانه ۴۵۰ تن تخم مرغ با هشت میلیون قطعه بود که هم اکنون این میزان به ۳۴۰ تن با حدود ۶ میلیون قطعه کاهش یافته است.
مدیرعامل اتحادیه مرغ تخمگذار خراسان رضوی گفت: معادل ۳۰ درصد مرغ تخمگذار ظرفیت استان، گله غیرمجاز مرغ تخمگذار داریم که در صدد شناسایی و برخورد با مالکان آنها هستیم.
موسوی نژاد افزود: اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی متولی برخورد با این واحدهاست زیرا فعالیت واحدهای غیرمجاز نه تنها سلامت جامعه بلکه فعالیت واحدهای مجاز را به شدت تحت تاثیرقرار می‌دهد.
درخواست تعیین دوباره نرخ مصوب تخم مرغ
مدیرعامل اتحادیه مرغ تخمگذار خراسان رضوی گفت: قیمت نرخ مصوب تخم مرغ را کاملا غیرکارشناسی می‌دانیم و تصمیم‌گیران توجه داشته باشند جایگزینی گله مرغ تخمگذار حداقل ۹ ماه زمان می‌برد و این بدان معنی است که بهره‌وری مرغ تخمگذار همانند مرغ گوشتی که ۴۵ روز زمان نیاز دارد نیست بنابر این با از بین بردن گله‌های ۷۰ تا ۸۰ هفته‌ای در آینده دچار خسارات و زیان فراوانی در تولید خواهیم شد.
موسوی نژاد افزود: هم اکنون قیمت تمام شده هر کیلوگرم تخم مرغ در استان برای ما بیش از ۱۵۰ هزار ریال است در حالی که باید تولیدمان را به ضرر به نرخ مصوب کیلویی ۱۲۰ هزار ریال عرضه کنیم.
وی ادامه داد: در دنیا رسم است که تولید محصولات کشاورزی برای تولیدکننده باید ۲۰ درصد سودآوری داشته باشد اما با در نظر گرفتن ۱۵ درصد سودآوری کنونی به نظر ما قیمت واقعی تخم مرغ باید به ازای هر کیلوگرم ۱۷۰ هزار ریال باشد.
خرید مستقیم سهمیه نهاده و مشکلات آن
مدیرعامل اتحادیه مرغ تخمگذار خراسان رضوی با اشاره به اجرای طرح خرید مستقیم مرغداران تخمگذار از سامانه بازارگاه جهاد کشاورزی گفت:این اقدام بدون اطلاع‌رسانی و تعیین دقیق وضعیت اجرا صورت گرفته و پیش از این نیز مدتی اجرا شد اما با مشکلات فراوانی همراه بود.
موسوی نژاد از مهمترین مشکلات این شکل واگذاری سهمیه نهاده به صورت مستقیم به مرغداران را عدم امکان تحویل گیری نهاده برای مرغداران دارای ظرفیت کمتر از ۳۰ هزار قطعه به دلیل حجم پایین نهاده اعلام کرد و افزود: علاوه بر این مرغدارانی که یک روز از تاریخ پروانه فعالیتشان گذشته باشد امکان خرید از سامانه را ندارند.
وی ادامه داد: بیش از ۵۰ درصد مرغداری‌های کشور ظرفیت زیر ۳۰ هزار قطعه دارند و عمده این شمار به طور قطع دچار مشکل خواهند شد.
این فعال عرصه تولید تخم مرغ در خراسان رضوی گفت:پیگیری عدم کیفیت نهاده تحویلی به مرغدار، کسری نهاده تحویلی و میزان رطوبت بالای این نهاده قبلا به دلیل حجم بالای خرید توسط اتحادیه امکان پذیر بود اما در حال حاضر این امکان برای همه مرغداران وجود ندارد.
موسوی نژاد افزود: برخی مرغداران هم بنا به دلیل نامعلوم به رغم داشتن مجوز، امکان خرید از سامانه را ندارند و عدم پاسخگویی سامانه مهمترین مشکل آنان است.
فشار بر واحدهای تولید تخم مرغ را کم کنید
مالک یک واحد مرغ تخمگذار در خراسان رضوی گفت: مشکل ما را همه می‌دانند اما نمیدانیم چرا حل نمی‌شود زیرا با این قیمت مصوب برای تخم‌مرغ، کمبود نهاده و مسائل دیگر نمی‌شود تولید کرد.
وی که خواست نامش فاش شود افزود: سه روز است که هنوز موفق به ثبت درخواستم برای دریافت سهمیه نهاده‌ام نشده ام و علت آن هم هنوز مشخص نیست.
او با بیان این که مرغ گرسنه در قفس منتظر وصل شدن سیستم ثبت نهاده و تامین آن نمی ماند افزود: کیفیت پایین و قیمت بالای نهاده موجب افت ۲۰ درصدی راندمان در تولید تخم مرغ شده است.
این مرغدار گفت: تخم مرغی که ۱۴۵ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم برایمان قیمت تمام شده دارد را مجبوریم به قیمت ۱۲ هزار تومان بفروشیم و این وضعیت موجب شده تا دیگر رمقی برای تولید نداشته باشیم.
وی ادامه داد: با توجه به مشکلاتی که در تامین نهاده و مسائل دیگر وجود دارد به نظر می‌رسد بهترین راهکار واردات تخم مرغ باشد تا هم قیمت واقعی آن مشخص شود و هم دیگر این قدر فشار بر روی تولیدکنندگان وارد نشود.
تامین نهاده دامی خراسان رضوی بیش از میانگین کشوری
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: تلاش و پیگیری مدیریت استان و توجه دولت به خراسان رضوی در تامین نهاده‌های دامی زیاد است و همین امر موجب تامین نهاده در این استان بیش از میانگین کشوری شده است.
جعفری افزود: طی نیمه نخست امسال ۱۰۹ هزار و ۳۴۰ تن سویا، ۲۰۱ هزار و ۷۰۹ تن ذرت و ۹۶ هزار و ۳۴۵ تن جو در اختیار دامداران و طیورداران این استان قرار گرفته است.
وی با بیان این که به صورت میانگین ۴۸ درصد نیاز استان به نهاده‌های دامی از طریق سامانه بازارگاه جهاد کشاورزی تامین شده است ادامه داد: ۶۹ درصد نیاز سویا، ۵۱ درصد نیاز ذرت و ۲۴ درصد نیاز جو از این طریق تامین شده است.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: این در حالی است که میانگین کشوری تامین سویا ۶۰ درصد، ذرت کمتر از ۵۰ درصد و جو ۲۰ درصد است.
جعفری افزود: تولیدکنندگان خراسان رضوی نیز همراهی و همکاری خوبی در این زمینه دارند.