آذربایجان غربی پیشتاز در تولید یک سوم عسل کشور

اواخر پاییز پارسال که هنوز سوز سرما و گرمای تابستان با هم کشتی می‌گرفتند، صبح که می‌شد اغلب کشاورزان و دامداران که در مزارع و یا ییلاقات بودند راهی شهر می‌شدند تا محصولات خود را از شیر و کره و عسل گرفته تا انواع میوه ها را به مشتریان عرضه کنند.

بسیاری از اهالی شهر و روستاهای اطراف ارومیه هم به طمع تهیه محصولات سنتی اصیل، ارزان و تازه تر راهی بازار می‌شدند و ظهر سرمست و شادان با کوله ای آذوقه، نان و نمک و عشق راهی منازل خود می‌شدند.

اما از اسفند پارسال با شیوع کرونا و ادامه دار بودن آن، دیگر بازار مرکز شهر ارومیه آن شور و شوق و تکاپوی گذشته را به خود ندیده‌است.

کرونا هم که مشتاقانه یقه بسیاری از واحد های صنعتی و مشاغل مختلف را گرفته است و نفسشان را به شماره انداخته، ولی صاحبان مشاغلی هستند و بودند که در این گیرو دار وانفسای شهر به جای غوطه ور شدن در بحر اندوه و بیماری، فرصت‌هایی نو خلق کردند و در آخرین لحظات هم شده خودشان را نجات دادند.

صاحبان این مشاغل وارد بازارهای مجازی و اینترنتی و به قول خودشان "شاپینگهای اینترنتی و نت وورک مارکتینگ" شدند و در این فضای ویروس آلود محصولشان را عرضه و سود خوبی کسب کردند و به تبع آن کسب و کارشان را نجات دادند.

"آراز محمدی" جزو این افرادی است که با منتقل کردن کسب و کار خود به فضای اینترنت و راه اندازی مغازه‌ای مجازی در فضای اینستاگرام و صفحات دیگر با عرضه مستقیم محصولاتش رونق کسب و کارش را بیشتر کرده‌است.

وی، شغلش زنبورداری است که در نیم هکتار زمین کشاورزی در روستایی در ۱۷ کیلومتری ارومیه با ۶۰۰ کندو مشغول کسب و کار است و در فصل برداشت ۶ نفر در زنبورستانش کار می‌کنند.

در تابستان امسال ۳۵۰ کندویش به علت بارش غیر منتظره باران از بین رفت ولی همچنان به امید کسب و کار اینترنتی با رونقی که دارد دست از تکاپو و تلاش برای رونق بازارمحصولش برنداشته است.

محمدی که دفتری کوچک، مصفا و معطر به بوی عسل حاصل از دشتهای ارومیه در کوچه مسجد خطیب دارد، با رویی خوش و دستی گشاده در آخرین شب پاییزی پذیرای مان شد، تا درباره کسب و کارش دراین ایام کرونایی توضیحاتی بدهد.

پای صحبتهای این زنبوردار کهنه کار بود که فهمیدیم بیکاری، آخر دنیا نیست و می‌تواند آغازی بر کار آفرینی هم باشد چرا که زنبورداری را با راهنمایی و همفکری و همکاری یک دوستش که در اثر بیماری بیکار شده بود، شروع کرده بودند.

محمدی و دوستش کار و کارگری در باغ و زنبورستان را عار نمیدانند چرا که توانسته اند به ازای هر۱۰۰ کندو، برای سرپرست یک خانواده اشتغال دایم را ثبت کنند و گذشته از این کارآفرینی محصولاتی متنوع هم در نتیجه تلاش زنبورهای عسل تولید و روانه بازار می کنند که خواص درمانی فوق العاده آنها برای همه اثبات شده‌است.

وی براین باور است که زندگی با زنبور عسل سرشار از درس های عبرت و تجربه هایی ارزشمند است که به ثمنی بخس حاصل نمی‌شود و باید نیش های زنبور را تحمل کرد تا به نوشهای آن که در شیرینی هر قطره عسل پنهان است رسید.

این زنبور دار ارومیه‌ای بسته بودن مرزهای کشور همسایه برای صادرات، وجود محصولات تقلبی مختلف از فرآورده های عسل که از کشور چین وارد بازارهای داخلی شده را آفتی برای این بخش معرفی کرد.

وی گفت: هرگز نمی شود فرآورده های قاچاق را از فرآورده های اصل ایرانی تشخیص داد و همیشه در این زمینه شرمنده مشتریان هستیم.

طبق گفته های این تولید کننده زنبورهای عسل نیاز به مکانی آرام و دشت‌هایی پر گل دارند و تا ۲ کیلومتر می‌توانند پرواز و گرده افشانی کنند و دشتهای ارومیه مکانی زیبا و بکر برای این کار تولیدی است.

آراز با اشاره به قیمت برخی فراورده های زنبورستان ادامه داد: خود عسل قیمتهای متفاوتی دارد و ناب ترین عسل عسل فصل بهار است و عسل تولیدی در اواخر تابستان اغلب به کارخانجات جهت مصارف صنعتی منتقل می‌شود.

این تولید کننده با بیان اینکه در بازار قیمت هر کیلو "گرده" بین ۱.۵ تا سه میلیون ریال (۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان) در نوسان است، گفت: قیمت هر گرم ژل رویال هم حداقل ۱۸۰ هزار ریال است و تشخیص گرده اصل با قاچاق کاری دشوار بوده که باید توسط آزمایشگاه انجام شود.

وی با اشاره به اینکه کشورهای اروپایی  و عراقی ها این روزها علاقه بسیاری به خرید بره موم و موم دارند، افزود: موم تولیدی در این بخش در آرایشگاه های زنانه، زرگری ها، شکسته بندی و کارهای پزشکی کاربردی وسیع دارد.

محمدی گسترش تولیدات زنبورستانش را جزو برنامه های سال آینده اش بیان کرد و افزود: تک محصولی در شرایط فعلی که متقاضیان زیادی برای فرآوده های حاصل از عسل وجود دارد آفتی برای این شغل است.

این زنبوردار با اشاره به اینکه زنبورداری شغلی است که با سرمایه اندک هم می‌شود به آن پرداخت گفت: هر کندوی سنتی با ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تهیه می‌شود و بقیه کارها بعد از گذاشتن موم مصنوعی در کندو برعهده زنبورهاست.

از گفته های وی می شود فهمید که در هر دوره برداشت بین پنج تا ۲۵ کیلوگرم عسل هم می‌توان از کندوها برداشت کرد و زنبورها و نژادشان در میزان تولید نقش دارند.

وی در این باره گفت: زنبورهای به اصطلاح محلی "دیوانه"، زنبورهای پر کار و فعالی هستند  که میزان تولید عسلشان بسیار بالاست و تغذیه و آب و هوا تاثیر زیادی بر نوع عسل تولیدی دارد.

وی بیان کرد: هم اکنون کندوها در حال انتقال به انبار هستند تا بعد از یک استراحت چند ماهه در فصل سرد سال دوباره در بهار به دشت ها منتقل شوند.

این تولید کننده عسل در این دیدار برای بازدید از زنبورستان در فصل بهار دعوتمان کرد با یک شرط که تلفن همراه به زنبورستان برده نشود چرا که معتقد بود امواج حاصل از تلفن همراه تاثیر منفی برزنبورهای عسل دارد.

رونق بازار عسل؛ لبخند رضایت برلب زنبورداران

آذربایجان غربی به لحاظ داشتن منابع لایزال الهی و شرایط آب و هوایی مناسب، وجود مراتع و منابع غنی سرشار از شهد و گرده یکی از قطب‌های مهم برای پرورش زنبورعسل در سطح کشور به شمار می‌آید.

این استان با دارا بودن ۱۲۰ هزار هکتار باغ در ایام بهار ظرفیتی بکر برای پرورش زنبور عسل دارد که تولید عسل هایی از شهد گلهای بهاری توانسته همه ساله کام گردشگران را شیرین و این محصول را به سوغاتی ارزشمند برای میهمانان  و گردشگران تبدیل کند.

این موضوع باعث شده تا زنبورداری در استان آذربایجان غربی به کسب و کاری پر رونق تبدیل شود که لبخند رضایت را برلبان فعالان این بخش نشانده است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی در این زمینه با اشاره به اینکه ۲۷ درصد عسل تولیدی کشور در این استان تولید می‌شود، گفت: سالانه ۲۱ هزار و ۵۰۰ تن عسل مرغوب در این استان تولید می‌شود.

رسول جلیلی با اشاره به اینکه این استان دارای بیش از یک میلیون و ۳۵۰ هزارکندوی مدرن و بومی است، ادامه داد: این موضوع موجب اشتغال دایم و فصلی بیش از ۱۱ هزار نفر در صنعت زنبورداری استان شده‌است.

وی بیان کرد: میانگین تولید از هر کندوی مدرن ۱۷ کیلوگرم و از کندوهای بومی ۵.۵ کیلوگرم بوده و در مجموع در سطح استان، یک میلیون و ۳۴۵ هزار و ۱۷۱کندو وجود دارد که از این میزان ۱۱۰ هزار و ۴۷۱ کندو بومی و بقیه مدرن هستند.

رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی اظهار داشت: شهرستان خوی با داشتن بیش از ۳۹۰ هزار کندو و تولید بیش از۱۰ هزار تن عسل، مقام اول استان را در تولید عسل به خود اختصاص داده‌است.

وی گفت: در حال حاضر تعداد بهره برداران این صنعت که به طور مستقیم فعالیت دارند، ۶ هزار و ۱۶۵ نفر بوده و تعداد بیش از پنج هزار نفر به صورت فصلی در زنبورستان‌ها مشغول به کار هستند.

وی با بیان اینکه این استان امسال مقام اول کشوری را از لحاظ تعداد کندو و تولید عسل به خود اختصاص داد، گفت: آذربایجان غربی با ۱۶ تعاونی زنبور داری تحت پوشش در تهیه و توزیع نهاده های زنبورداری فعالیت چشم گیری را دارد.

جلیلی ادامه داد: زنبورداران استان با وجود چهار کارخانه بسته بندی عسل به صورت مدرن و اتوماتیک در شهرستان های ارومیه، خوی و مهاباد و نیز با داشتن ۶ کارگاه بسته بندی عسل در شهرستان های مختلف در فراوری و صنایع تبدیلی این محصول نیز فعالیت دارند.

آذربایجان غربی استان پیشتاز کشور در تولید عسل

این استان با رشد خوب پنج درصدی در سالجاری در صنعت زنبورداری توانسته در سالهای اخیر رتبه اول کشور را کسب کند و زنبورستانهای مدرن استان هر روز در حال افزایش است.

آموزشهای مقدماتی و پیشرفته در تولید عسل و فراورده های آن گام مهمی است که بخش ترویج جهاد کشاورزی در این راستا برداشته است و نتایج مستقیم آن امسال نیز در تولیدات فعالان این بخش به نمایش گذاشته شده‌است.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: میزان رشد سالانه در صنعت زنبورداری استان پنج درصد بوده‌است.

رضا یوسف رضایی افزود: توزیع شکر به ازای هر کندو ۲۰ کیلوگرم سالانه در استان انجام می‌شود و نهاده های تخصیص یافته نیز از طریق اتحادیه ها به تفکیک شهرستانها و با نظارت و بازرسی هر شهرستان انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه تولید عسل در استان به صورت تک محصولی نیست گفت: تولید ژله رویال، بره موم، گرده گل، موم و زهر زنبور نیز در زنبورستانهای استان انجام می‌شود.

یوسف رضایی با بیان اینکه به روزرسانی آموزشهای مرتبط با زنبورداری و آموزش پرورش زنبور عسل همواره جزو برنامه های جهاد کشاورزی در بخش ترویج است گفت: برگزاری دوره مقدماتی پرورش زنبور عسل درجه یک و ۲ در طول سال اجرا می شود.

وی با اشاره به لزوم تولید فراورده های دیگر از عسل و خروج از صنعت تک محصولی در این بخش بیان کرد: برای نخستین بار در استان دوره پیشرفته نحوه تولید ژله رویال به شکل صنعتی برگزار شد که با استقبال زنبورداران استان مواجه شد.

خوشه عسل آذربایجان غربی خوشه برتر کشوری است

طبق اظهارات مسوولان و کارشناسان صنعتی خوشه عسل آذربایجان غربی که از سال ١٣٩۴ فعالیت خود را آغاز کرده با تولید ٢۴ درصد عسل کشور، به عنوان خوشه برتر کشوری انتخاب شده‌است.

خوشه صنعتی (Industrial Cluster) به مجموعه‌ای از واحدهای کسب و کار گفته می‌شود که در یک منطقه جغرافیایی و یک گرایش صنعتی متمرکز شده و با همکاری و تکمیل فعالیت‌های یکدیگر به تولید و عرضه تعدادی کالا و خدمات می‌پردازند و از چالش‌ها و فرصت‌های مشترک برخوردار هستند.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی آذربایجان‌غربی گفت: ١٣ واحد تولیدکننده عسل در قالب ۶ عضو کنسرسیوم این بخش فعالیت می‌کند که ٢١ هزار و ٨٠٠ تن عسل را سالانه تولید، بسته‌بندی و روانه بازار هدف می‌کند.

حسن حاتمی با اشاره به صادرات این محصول، ادامه داد: سالانه ‌هزار و ٢٠٠ تن عسل توسط این خوشه به کشورهای قطر، کویت، عراق و کشورهای همسایه صادر می‌شود.

وی گفت: واحدهای تولیدی فعال در صنایع وابسته نیز در بخش تولید کندو، تولید عسل، تولید داروی مورد نیاز صنعت زنبورداری و صنایع وابسته به عسل فعال است و حدود ٨٠٠ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در آن مشغول فعالیت هستند.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی آذربایجان‌غربی با اشاره به دستاوردهای خوشه عسل اظهار داشت: تولید پودر عسل برای نخستین بار در کشور از افتخارهای خوشه صنعتی عسل آذربایجان‌غربی است.

حاتمی اضافه کرد: پودر عسل طبیعی همان عسل معمولی است که دارای ماندگاری بیشتری است.

وی بیان کرد: پودرعسل در صنایع شیرینی‌سازی و صنایع وابسته به این امر کاربرد فراوانی دارد و بازار کشورهای حوزه خلیج‌فارس، ارمنستان و جمهوری آذربایجان را هدف قرار داده است.

وی اضافه کرد: واحدهای تولیدی در قالب خوشه، فعالیت‌های همدیگر را هم‌پوشانی کرده و برای رسیدن به اهداف خود از جمله در حوزه تهیه مواد اولیه با قیمت مناسب و بازاریابی با یکدیگر ارتباط و همکاری برقرار می کنند.

زنبور عسل یکی از شگفت انگیزترین مخلوقات خداوندبوده و ارزش اقتصادی گرده افشانی زنبور عسل بسیار بیشتر از عسل و موم تولید شده توسط این حشره مولد است و کارشناسان معتقد هستند که «حذف زنبور عسل از چرخه تولید به منزله هشدار زیست محیطی است و زنبورها برای تنوع زیستی و بقای بشریت لازم هستند»

در کنار مردم تلاشگری که پرورش زنبور عسل را نسل به نسل و از طریق فعالیت های ترویجی جهاد کشاورزی آموخته اند، وجود مراتع غنی و آب و هوای مساعد موجب توسعه صنعت زنبورداری در آذربایجان غربی شده و رتبه اول تولید عسل کشور را به این استان کوهستانی اختصاص داده‌است.