هر بشکه پوره سیب، موسوم به «اسپتیک»، در بازارهای جهانی حداقل ۲۵۰ دلار قیمت دارد و در روزگاری که قیمت هر بشکه نفت حدود ۴۰ دلار است، اندک توجه و تسهیل سرمایه گذاری برای توسعه بیشتر صنایع تبدیلی کشاورزی می تواند بستر خوبی برای عبور از محدودیت های نفتی و گام برداشتن در مسیر اقتصاد بدون نفت باشد.
هم اکنون یک واحد کارخانه تولید پوره سیب پنج هزار تنی در شهرستان شبستر و حداکثر پنج واحد مشابه دیگر در دیگر مناطق آذربایجان شرقی وجود دارد، در حالی که تولید سالیانه سیب در این استان به ۶۷۰ هزار تن می رسد که تنها کمتر از ۱۰۰ هزار تن آن مصرف استانی دارد.
از سوی دیگر پوره سیب، ماده اولیه تولید محصولاتی مانند آبمیوه، لواشک و مارملاد کیک است که همه مصرف بالایی در داخل و خارج از کشور دارند.
محمود افتخاری، مدیر شرکت تولیدکننده پوره سیب در شهرستان شبستر می گوید که محصول تولیدی آنها علاوه بر رفع نیاز بازار به کشورهای همسایه از قبیل روسیه و ترکیه نیز صادر می شود.
وی اضافه می کند: پوره سیب از سیب های زیردرختی به دست می آید، به این ترتیب که این قبیل سیب ها پس از جمع آوری، شستشو و مرتب کردن به آبمیوه و در نهایت پوره تبدیل می شود که کالای گرانبهایی با قابلیت صادرات به همه جای دنیاست و مشتریان پر و پا قرصی در بازارهای بین المللی دارد.
وی با بیان اینکه کارخانه ما علاوه بر سیب، امکان تبدیل هلو، آلو و زردآلو به پوره را نیز دارد، توضیح می دهد: انجام این کار نیازمند حمایت و اعطالی تسهیلات بانکی کم بهره است تا ما بتوانیم علاوه بر افزایش بهره وری فعالیت های باغداری استان از محل صادرات پوره نیز برای کشورمان در این شرایط دشوار اقتصادی، ارزآوری داشته باشیم.
آذربایجان‌شرقی رتبه دوم تولید سیب را در کشور دارد
رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌شرقی نیز با اشاره به اینکه این استان از لحاظ سطح زیرکشت و تولید سیب با تولید حدود ۶۷۰ هزار تن در سال، رتبه دوم را در کشور دارد، می گوید: از این میزان ۶۷ هزار تن سیب تابستانه و ارقام محلی و ۶۰۰ هزار تن سیب پائیزه است.
اکبر فتحی اضافه می کند: از سیب های تولیدی استان ۳۲۰ هزار تن درجه یک و ممتاز، ۲۱۰ هزار تن درجه ۲ و ۷۰ هزار تن درجه سه و صنعتی است.
وی با بیان اینکه ۳۸ درصد سیب تولیدی استان رقم گلدن ، ۶۰ درصد رقم رد و ۲ درصد به سایر ارقام اختصاص دارد، تشریح می کند: میزان سیب مصرفی استان سالانه حدود ۹۵ تا ۱۰۰ هزار تن می باشد.
به گفته فتحی، شهرستان مراغه با تولید بیش از ۲۱۷ هزار تن سیب مقام اول آذربایجان شرقی و شهرستانهای میانه با ۱۲۶ هزار تن و اهر با ۸۵ هزار تن به ترتیب مقام دوم و سوم را دارند و سازمان جهاد کشاورزی برای استفاده حداکثری از ظرفیت های کشاورزی شهرستان ها از طریق توسعه صنایع فرآوری می کوشد.
فعالیت ۷۶۰ کارخانه صنایع تبدیلی و غذایی در آذربایجان شرقی
در همین حال مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه فرآوری محصولات کشاوزی ارزش افزوده بالایی دارد، اظهار می کند: هر میوه ای که تبدیل به پوره، کنسانتره یا شیره و دوشاب شود، هر بشکه اش گاه تا ۵۰۰ دلار در بازارهای جهانی خرید و فروش می شود.
ایاز برنو با اشاره به اینکه فرآوری هر ۱۰۰ تن سیب یک فرصت شغلی جدید ایجاد می کند، تشریح می کند: سرمایه گذاری در حوزه صنایع تبدیلی کشاورزی علاوه بر رساندن سود بیشتر به کشاورزان، افزایش بهره وری و ارز آوری در این حوزه راهبردی را نیز به دنبال دارد.
وی با اشاره به فعالیت ۷۶۰ کارخانه صنایع تبدیلی و غذایی با سطح تکنولوژی بالا در استان توضیح می دهد: محصولات کشاورزی بومی و سایر استان‌ها پس از بسته بندی در این کارخانه‌ها، به بازار داخلی عرضه و یا صادر می‌شود.
وی اضافه می کند: در زمینه صنایع تبدیلی و غذایی در آذربایجان شرقی اقدامات خوبی انجام گرفته است که در این راستا سرمایه گذاران بخش خصوصی همت بالایی داشته و تلاش‌های بسیاری را در زمینه احداث کارگاه‌ها و کارخانه‌های فراوری در استان انجام داده‌اند.
وی با اشاره به وجود ۱۲۰ سردخانه در آذربایجان شرقی به عنوان یکی از نیازهای اساسی تولیدکنندگان سیب می گوید: تعدادی سردخانه دیگر نیز با همت بخش خصوصی در حال احداث است.
به گزارش ایرنا، این در حالی است که سود اصلی سیب تولیدی آذربایجان شرقی به عنوان دومین قطب تولید سیب کشور به جیب دلالان و واسطه ها می رود و باغداران به دلیل فصلی بودن کار باغداری، قیمت بالای کود و مواد اولیه و نیز هزینه بالای کارگر، منفعت چندانی از کار خود که سال ها برای آن عمر صرف کرده اند، نمی برند.
حسین علیپور، از باغداران مراغه که تخصص او تولید سیب است، می گوید: با اینکه نصف سیب مراغه صادراتی است، اما هزینه های جانبی عرضه محصول به بازار بسیار بالاست و به همین دلیل نیز سود چندانی نصیب ما نمی شود.
وی با بیان اینکه باغداران در پرورش و عرضه محصول به بازار با مشکلات متعددی مواجه هستند که هزینه بالای تولید بزرگ ترین آنهاست، اضافه می کند: باید صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی در همه جای آذربایجان شرقی توزیع شود و توسعه یابد تا دسترنج ما به شکل خام فروشی نصیب دلالان و واسطه ها نشود.
در همین حال اسکندری، کارشناس جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز هزینه بالای تولید محصولات کشاورزی را تایید می کند و توضیح می دهد: هر هکتار باغ سیب سالانه بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان هزینه دارد.
هر چند امروزه افزون بر ۷۰۰ کارگاه فرآوری و بسته بندی محصولات کشاورزی در آذربایجان شرقی وجود دارد، اما انتشار تصاویری از انبار دهها تن سیب در ورودی شهر اهر به عنوان یکی از سه قطب اصلی تولید این میوه در استان نشان می دهد که کشاورزان این خطه از کمبود صنایع تبدیلی و فرآوری بزرگ مقیاس و کارآمد رنج می برند.
علی پورحسنی، از کشاورزان شهرستان اهر نیز با اشاره به ریخته شدن دهها تن سیب قرمز در کنار جاده می گوید که روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن سیب در اینجا انبار می شود.
وی اضافه می کند: بعد از هشت ماه تلاش برای پرورش سیب، در فصل برداشت سیب های بادریز و پادرختی را در اینجا انبار می کنیم تا هر کیلوی آن را ۸۰۰ تومان به کارخانجات تولید آبمیوه و کنستانتره بفروشیم.