این روزها مدام اخبار افزایش قیمت کالاهای اساسی به گوش می رسد. یک روز تخم مرغ یک روز روغن، روز دیگر لبنیات و حالا مرغ که به نظر می‌رسد اهمیت آن بیش از سایر کالاها باشد؛ چراکه در سال‌های اخیر و با افزایش چشمگیر قیمت گوشت قرمز، برای اقشار ضعیف جایگزین آن شده بود. با این حال بر اساس آخرین آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) قیمت گوشت مرغ با ۵۰.۶ درصد افزایش از ۱۳ هزار تومان در مهر سال قبل به حدود ۱۹ هزار و ۷۰۰ تومان در مهر امسال رسیده است.
در روزهای گذشته قیمت مرغ گرم در خرده فروشی های سطح شهر تهران به بیش از ۳۰ هزارتومان رسید. این در حالیست که هفته گذشته قیمت مرغ گرم در بازار حدود ۲۶ تا ۲۷ هزارتومان بود. به عبارت دیگر این کالای پرمصرف در کمتر از یک هفته حدود ۶۰۰۰ تومان افزایش قیمت داشته است. این در حالی است که بر اساس تصمیم کارگروه تنظیم بازار استان تهران قیمت هر کیلو مرغ گرم ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان تعیین شده است. در این میان به نظر می‌رسد با وجود اینکه مسئولان ستاد تنظیم بازار با افزایش چشمگیر قیمت کالاها در بازار و عمدتا برای حمایت از تولیدکنندگان قیمت‌های مصوب را افزایش می‌دهند، اما افزایش قیمت مصوب تنها بهانه‌ای برای افزایش بیشتر قیمت در بازار شده است. به عبارت دیگر مشخص نیست که نرخ‌های مصوب بر چه اساسی تعیین می‌شوند که همواره تولیدکننده و مصرف‌کننده شاکی هستند.
به عنوان مثال پیش از این هم قیمت مصوب هر کیلو مرغ ۱۵ هزار تومان اعلام شده بود، اما تا ابتدای مهرماه قیمت مرغ گرم در خرده فروشی های سطح شهر تهران کیلویی ۱۸ تا ۱۹ هزارتومان بود و اواخر مهرماه قیمت این محصول در خرده فروشی های سطح شهر تهران به مرز ۲۶ هزارتومان رسید. در نهایت هم ستاد تنظیم بازار قیمت مرغ را ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام کرد که البته همانطور که اشاره شد این قیمت هم رعایت نمی‌شود.
وضعیت مشابهی هم در بازار تخم مرغ حاکم است؛ به طوری که براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار در مهرماه حداکثر قیمت تخم مرغ ۳۰ عددی بسته بندی شناسنامه دار ۳۱ هزار تومان تعیین شد، ولی دو روز پیش قیمت این محصول در سطح خرده فروشی‌ها به حدود ۳۶ هزار تومان رسید.
مقصر کیست؟
مرغداران و تولیدکنندگان علت این افزایش قیمت را کمبود نهاده های دام و طیور با قیمت‌های مصوب، افزایش قیمت نهاده‌ها در بازار آزاد و به طور کل افزایش هزینه های تولید عنوان می‌کنند و بارها نسبت به افزایش قیمت گوشت، مرغ و تخم مرغ هشدار داده اند.
اما همزمان اخباری منتشر می‌شود که نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد نهاده‌های دامی در مرغداری‌های استان تهران، برای توزیع در شبکه های رسمی تبدیل به مرغ نشده است؛ به طوری که طی ماه‌های مرداد و شهریور ۵۲ واحد تولیدکننده مرغ بر مبنای میزان نهاده‌های دامی دریافتی باید ۲۳۱۷ تن مرغ تحویل شبکه توزیع کشور می‌دادند، اما این امر محقق نشده است.
بنابراین می‌توان گفته زنجیره‌ای از بی‌تدبیری و نبود نظارت باعث شده در عین مصرف منابع کشور برای تخصیص ارز دولتی به نهاده‌های دامی، هم گروهی از تولیدکنندگان و هم تمامی مصرف‌کنندگان دچار مشکل و ضرر و زیان شوند.
نوشدارو بعد از مرگ سهراب
در این میان با وجود تمام هشدارها و مشاهده افزایش هر روزه قیمت‌ها وقتی مسوولان به فکر عرضه مرغ تنظیم بازاری افتادند که کار از کار گذشته بود. دو روز پیش وزارت جهادکشاورزی از توزیع روزانه ۳۰۰ تن مرغ گرم با قیمت ۱۸ هزارو ۵۰۰ تومان و ۲۰۰ تن مرغ منجمد با قیمت ۱۵ هزار تومان در تهران خبر داد. پیش‌تر هم سازمان صنعت، معدن و تجارت (صمت) اعلام کرده بود که براساس مصوبات کارگروه تنظیم بازار توزیع استانی ٢۸۰۰ تن گوشت مرغ منجمد جهت مصارف خانوار در سراسر کشور شروع می‌شود.
اما این در شرایطی است که از اول آذر در پی شیوع گسترده و بالا رفتن آمار فوتی‌های ناشی از کرونا در بیشتر شهرای کشور مقررات سختگیرانه اجرا شده و فقط مشاغل سطح ١ مجاز به فعالیت هستند. اما در پی اخبار منتشر شده درباره توزیع مرغ با نرخ دولتی، تصاویری از تجمع مردم برای خرید این محصول منتشر شد که خبری از رعایت فاصله اجتماعی هم در این صف‌ها نبود.
این در حالی است که اقدام به هنگام وزارتخانه‌های مربوطه، یعنی وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌توانست از افزایش بی‌رویه قیمت مرغ و حتی تشکیل صف‌های طولانی در روزهای تشدید محدودیت‌های کرونایی پیشگیری کند.
به عمق فاجعه پی ببریم
بر اساس نتایج نظرسنجی اخیر مؤسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی در حوزه بیمه بیکاری مصرف گوشت قرمز حدود ۷۲ درصد از خانواده‌های افراد بیکارشده، به صورت جدی کاهش پیدا کرده‌است و حدود ۱۵ درصد از خانواده‌های بیکارشدگان، حتی پیش از دوره بیکاری نیز توان خرید گوشت قرمز به صورت ماهانه را نداشته‌اند.
حدود ۷۶ درصد از خانواده‌ها، دچار کاهشی محسوس در مصرف مرغ، حدود ۷۱ درصد از خانواده‌ها کاهش در مصرف برنج، ۶۱ درصد خانواده‌ها دچار کاهش مصرف در لبنیات و حدود ۴۲ درصد خانواده‌های بیکارشدگان، کاهش در مصرف تخم مرغ را در این دوره شیوع ویروس کرونا تجربه کرده‌اند. حدود ۷۰ درصد از خانواده‌ها، کاهش در مصرف ماهانه‌ی میوه را نیز گزارش کرده‌اند.
البته این آمار فقط مربوط به افرادی است که مشمول بیمه بیکاری هستند و گروه زیادی از اقشار ضعیف مانند کارگران فصلی، دست فروشان و غیره را در نظر نگرفته است.