دومین قسمت از برنامه «عیار» با موضوع پرواز مرغ‌ها بر فراز سفره‌ها و با اجرای محسن جندقی و با حضور مسعود براتی مجری کارشناس و سید جواد ساداتی نژاد رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شب گذشته از شبکه افق به روی آنتن رفت.
مسعود براتی مجری کارشناس این برنامه در ابتدای برنامه در این باره گفت: ریشه گرانی مرغ به تحولات نرخ ارز بر می گردد که از اواخر سال 96 شروع شد؛ هرچند دولت اعلام کرد برای کالاهای اساسی ارز ترجیحی 4200 تومانی پرداخت می‌کند و بازار مرغ هم تا اردیبهشت امسال خوب بود تا اینکه تخصیص ارز ترجیحی با مشکل مواجه شد و قیمت مرغ روند افزایش قیمت را طی کرد. چندی پیش هم شاهد معدوم جوجه های یک روزه بودیم که ریشه در تخصیص نیافتن ارز ترجیحی بود. در شرایطی که مرغدار نتواند نهاده دام و طیور را ارزان دریافت کند سرمایه گذاری در این حوزه کاهش می‌یابد و موجب به هم ریختگی بازار می‌شود.
سید جواد ساداتی نژاد رییس کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان اینکه مرغ شش ماه است که دچار التهاب شده گفت: گرانی مرغ و تخم مرغ قابل پیش بینی بود و در مهر ماه طی جلسه ای که کمیسیون کشاورزی مجلس با وزرای صمت و جهاد کشاورزی و همچنین نماینده بانک مرکزی داشتیم بنده تاکید کردم که در آذر قیمت مرغ به 40 هزار تومان می رسد.
وی با بیان اینکه ماهانه باید 100 میلیون قطعه جوجه ریزی شود افزود: مشکل امروز بازار مرغ به 45 روز پیش از می‌گردد؛ زمانی که مرغداران به دلیل تعیین قیمت دستوری و بالا بودن هزینه‌ها اقدام به جوجه ریزی نکردند.
ساداتی نژاد درباره بازار مرغ شب عید هشدار داد: برای نوروز و ماه رمضان باید تعداد جوجه ریزی به 120 میلیون قطعه برسد و اگر دولت اکنون در این زمینه اقدام نکند نوروز و ماه رمضان سختی خواهیم داشت.
رییس کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: نهادههای دامی با ارز 4200 تومانی به دست تولید کننده نمی‌رسد، از این رو طی هفته های گذشته مشخصا برای گرانی مرغ و تخم مرغ هفته ای دو جلسه در کمیسیون داشتیم و از اعضای دولت برای چرایی این موضوع پاسخ خواستیم.
وی با اشاره به اینکه وزرای صمت، کشاورزی، گمرک، سازمان بنادر و بانک مرکزی در این جلسات حضور داشتند تاکید کرد: ساداتی نژاد با بیان راهکاری در این زمینه گفت: طبق قانون تنظیم بازار محصولات کشاورزی و غذایی باید به وزارت جهاد کشاورزی واگذار شود. دلیل این اقدام هم اصرار دولت بر احیای وزارت بازرگانی بود و برای مقابله با این کار تصمیم گرفته شد تا تنظیم بازار در اختیار یک دستگاه باشد اما تیر ماه سال گذشته سران سه قوه مصوب کردند تا اختیارات به وزارت صمت داده شود.
این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه فرمانده تنظیم بازار در هر بخش باید واحد و مشخص باشد تاکید کرد: در این زمینه با آقای رییسی رییس قوه قضاییه و آقای قالیباف دیدار کردیم و آنها موافق هستند که در جلسه بعدی سران قوا در این باره تصمیم گیری کنند تا یک دستگاه متولید تولید و توزیع باشد تا در زمان بروز مشکل بتواند پاسخ دهد.
وی افزود: زمانی که آقای رزم حسینی برای دریافت رای اعتماد برای تصدی وزارت صمت به مجلس آمد این وعده را داد تا اختیارات را به وزارت جهاد کشاورزی واگذار کند و تفاهم نامه ای هم بین دو وزیر امضا شد اما آقای رییس جمهور این تفاهم نامه را لغو کرد.
براتی در ادامه برنامه گفت: آقای رییس جمهور تصور دارد مشکل بازار به دلیل نداشتن وزارت بازرگانی است و حتی در دیداری که با مقام معظم رهبری داشت در این باره سخن گفت اما به دلیل عدم همراهی مجلس برای احیای این وزارتخانه به مشکلات تنظیم بازار افزوده شد.
ساداتی نژاد در ادامه تصریح کرد: ما قبلا وزارت بازرگانی داشتیم و یک وزیر خواستار واردات بود و دیگری خواستار تولید که هر دو در تضاد بودند. یک زمانی تصمیم گرفته شد تا این بخش ادغام شود تا تمرکز بر روی تولید باشد و هر جا که نیاز به واردات بود بخش تجارت وارد عمل شود.
رییس کمیسیون کشاورزی مجلس ادامه داد: اکنون از وزیر جهاد کشاورزی در مورد بازار مرغ سوال پرسیده می‌شود می‌گوید تعیین قیمت و ثبت سفارش را وزارت صمت انجام می‌دهد و برای مرغدار به صرفه نیست. از وزیر صمت سوال می‌شود می‌گوید ثبت سفارش انجام شده اما بانک مرکزی ارز تخصیص نمی‌دهد و بانک مرکزی هم اعلام می‌کند در تامین ارز مشکل وجود دارد. در این بخش چند ابهام وجود دارد؛ یا آمارهایی که بانک مرکزی اعلام می‌کند دقیق نیست و یا ارزی که تخصیص می دهد مرغوب نیست و یا دسترسی به آن زمانبر است که همین موضوع می تواند به مشکلات بازار بیفزاید.
به گفته وی، اکنون افرادی هستند که می توانند کالا را به صورت اعتباری وارد کشور کنند و بعد بانک مرکزی ارز آنها را پرداخت کند اما از این ظرفیت استفاده نمی‌شود. شرکت دولتی پشتیبانی امور دام چهل سال است که وظیفه خرید مایحتاج کشور را بر عهده دارد و قطعا نزد شرکت های خارجی دارای اعتبار است.
این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه عدم هماهنگی در دولت باعث نا به سامانی است افزود: هر جا ارز دو نرخی شد فساد ایجاد می‌شود و پرداخت ارز 4200 تومانی از ابتدا کار اشتباهی بود. قطعا ارز باید تک نرخی شود و به جای تخصیص یارانه در ابتدای زنجیره به بخش تولید یا مصرف اختصاص یابد.
ساداتی نژاد معتقد است مشکل اصلی ما در شرایط فعلی نبود نهاده است و برخی بر این باورند اگر ارز تک نرخی شود قیمت کالاهای اساسی خصوصا مرغ که این روزها سر و صدای زیاید بر پا کرده افزایش دوباره خواهد داشت در حالی که طبق بررسی های ما قیمت هر کیلو مرغ با دلار 25 هزار تومانی 35 هزار تومان است و اگر رقابت افزایش یابد این رقم به 31 هزار تومان کاهش می‌یابد.
نماینده مردم کاشان در مجلس با بیان اینکه یارانه ای که اکنون دولت پرداخت می‌کند به سفره خانوارها نمی‌رسد و در نتیجه باید سازوکار پرداخت یارانه تغییر کند، اظهار داشت: امسال 92 هزار میلیارد تومان برای نهاده های دامی یارانه پرداخت شده است. به بیان بهتر تفاوت بین ارز 4200 تومانی با بازار آزاد رقم 92 هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد که به سفره خانوار نرسیده اما اگر این یارانه به انتهای زنجیره پرداخت شود قطعا وضعیت متفاوت خواهد بود و سرمایه گذاری برای تولید مرغ و تخم مرغ افزایش می یابد.
وی در ادامه برنامه به اختیارات مجلس درباره شکایت از دولت اشاره کرد و گفت: قانون می‌تواند در بخش هایی که مشکل وجود دارد تحقیق و تفحص انجام دهد و هفته آینده در مورد فرماندهی واحد محصولات کشاورزی و غذایی طرح خود را در صحن قرائت می‌کند، پس از آن گزارش به قوه قضاییه برای رسیدگی به این موضوع داده می‌شود.
ساداتی نژاد با بیان اینکه اکنون 20 درصد نهاده های مورد نیاز کشور در داخل تامین می‌شود افزود: کشور سالانه به 9.2 میلیون تن ذرت و 4.6 میلیون تن سویا نیاز دارد که با توجه به شرایط اقلیمی می‌توان 50 درصد آن را در داخل کشت کرد. به دلیل اینکه این کالاها آب بر هستند باید بخشی از آن را از طریق واردات تامین کرد. اما یک تحقیق کارشناسی در این زمینه صورت گرفته که ایران می تواند بین 70 تا 80 درصد نیاز خود را در داخل تامین کند. در بخش اول ابتدا باید ذائقه مرغ ها برای خوراک تغییر کند تا مصرف کمتری داشته باشیم، به این صورت که به گندم آنزیمی تزریق می‌شود که با اختلاط با نهاده های دیگر طیور همانند خورام فعلی است. از سوی دیگر اکنون نهاده ها یه صوت خام در اختیار مرغداران قرار می‌گیرد که اگر کارخانه های نهاده های دامی ما آنها را مخلوط و فرآوری کنند مصرف تا حدی کاهش می یابد.
وی یکی از مشکلات بزرگ صنعت غذایی و کشاورزی کشور را پایین بودن خرید تضمینی دانست و گفت: دولت برای واردات هر کیلو سویا 12 هزار تومان پرداخت می‌کند در حالی که از کشاورز داخلی 7 هزار تومان می‌خرد. این موضوع باعث می شود رغبتی در زمینه تولید محصولات استراتژیک نباشد.
نماینده مردم کاشان در مجلس ادامه داد: کشاورز تولید کننده است و باید برایش صرفه اقتصادی داشته باشد تا دست به تولید بزند. برای این موضوع دوباره از وزارت جهاد سوال می‌کنیم که با وجود خودکفایی در گندم چرا در دو ماهه امسال گندم وارد کشور شده و پاسخ می دهد که قیمتی که وزارت جهاد اعلام کرده در شورای اقتصاد کاهش یافته است. از این رو مجلس به تغییر قانون که مصوب سال 68 بود رو آورد تا قیمت کالاهای خرید تضمینی با احتساب قیمت تمام شده و سود برای کشاورز لحاظ شود. به این صورت که در تعیین قیمت کالاهای خرید تضمینی باید سه کشاورز، سه نماینده دولت و سه تشکل با دو نماینده ناظر مجلس حضور داشته باشند.
رییس کمیسیون کشاورزی مجلس با بیان اینکه در واردات هم ایراداتی وجود دارد گفت: باقیمانده دانه های روغنی برای دام و طیور استفاده می‌شود اما اکنون برای تامین بازار روغن، روغن خام وارد می‌کنیم در حالی که می‌توان از این واردات دو پهلو بهره برد.
ساداتی نژاد با تاکید بر اینکه عدد خرید تضمینی باید واقعی باشد تصریح کرد: اکنون سامانه بازارگاه که زیر نظر وزارت جهاد فعالیت می کند نقص هایی دارد که باید برطرف شود. در حال حاضر وزارت جهاد با نظارت کامل نهاده همه مرغداری ها را با ارز 4200 تومانی تامین کرده و نرخ قیمت طی چند هفته آینده بین 20 تا 25 هزار تومان خواهد شد اما اگر فرمانده این بخش واحد نباشد دوباره شاهد این مشکلات هستیم.