گرچه محمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی صنعت لبنیات، معتقد است حذف دستوری قیمت‌گذاری در کار نیست اما بر اساس دستور چهارم ستاد تنظیم بازار، کمیته رصد و پایش تنظیم بازار لبنیات باید در فهرست و نحوه تولید محصولات لبنی مشمول قیمت‌گذاری، تجدیدنظر کند.
سخنگوی انجمن لبنیات می‌گوید از آنجا که احتمالا ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی بر اساس لایحه بودجه پیشنهادی دولت از چرخه تأمین نهاده‌های دامی حذف شده است، قیمت لبنیات دچار تکانه‌هایی خواهد شد و هدف از دستور جلسه یادشده، تعیین اثر حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی بر قیمت تمام‌شده شیر خام و لبنیات است. امید گیلانپور، معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب‌و‌کارهای کشاورزی نیز از اعلام نتایج بررسی این وزارتخانه درباره تأثیر حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی بر قیمت تمام‌شده شیر خام در هفته آینده خبر می‌دهد. به اعتقاد علیرضا عزیزاللهی، مدیرعامل سابق اتحادیه دامداران، از آنجا که ۳۰ درصد نهاده‌های دامی مورد استفاده در تولید شیر خام وارداتی است، با حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی، قیمت تمام‌شده شیر خام و محصولات لبنی دست‌کم ۳۰ درصد تغییر خواهد کرد. ستاد تنظیم بازار در حال بررسی قیمت محصولات لبنی است. محصولاتی که امسال دست‌کم دو بار به‌طور رسمی دچار افزایش قیمت شده‌اند، باز هم زیر ذره‌بین متولیان ستاد تنظیم بازار قرار گرفته‌اند تا روی قیمت آنها بررسی شود. اما موضوع چیست؟ آیا باز هم مسئولان ستاد تنظیم بازار تصمیم دارند قیمت لبنیات را افزایش دهند؟ بر اساس گزارش ایلنا، دستور چهارم کارگروه تنظیم بازار مربوط به گزارش کمیته رصد و پایش تنظیم بازار لبنیات بوده است. این دستور درباره تجدید نظر در فهرست و نحوه تولید محصولات لبنی مشمول قیمت‌گذاری است. در متن این دستور آمده است که پیرو تصمیمات بند (۲) صدوشانزدهمین جلسه کارگروه تنظیم بازار (ابلاغی طی نامه شماره ۶۰٫۲۳۲۳۶۶ مورخ ۲۹/۹/۹۹) درخصوص تجدید نظر در فهرست و نحوه تولید محصولات لبنی مشمول قیمت‌گذاری، موضوع در کمیته کارشناسی تخصصی مطرح و مقرر گردید کمیته‌ای با مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی و با حضور دبیرخانه کارگروه تنظیم بازار، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، دستگاه نظارتی، سازمان مرکزی تعاون روستایی و انجمن و تشکل‌های بخش تولید و صنعت تشکیل و نتیجه تصمیمات متخذه از سوی وزارت جهاد کشاورزی جلسه آتی کارگروه تنظیم بازار ارائه گردد.
شوک قیمتی ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی
اما چرا باز هم قرار است در قیمت محصولات لبنی تجدید نظر شود. آیا افزایش قیمت جدیدی در راه است؟ یا قرار است قیمت‌گذاری دستوری از چرخه لبنیات حذف شود؟ محمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی انجمن صنایع لبنی درباره این جلسه بیان می‌کند: داستان از این قرار است که تاکنون بخشی از نهاده‌های دامی با ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی وارد می‌شد. او اضافه می‌کند: دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، پیشنهاد قیمت ۱۱ هزار تومان برای این ارز را داده است و مجلس می‌گوید ارز باید تک‌نرخی شود و ۱۷هزار‌و ۵۰۰ تومان باشد. به گفته بنی‌طبا، این تغییر نرخ ارز، یعنی با شوک قیمتی عجیب‌و‌غریبی روبه‌رو می‌شویم. اینکه ارز تک‌نرخی شود و همه‌چیز بر اساس آن انجام شود، قیمت‌گذاری دستوری نداشته باشیم و در بازار رقابت حاکم باشد، کار درستی است و باید چنین شرایطی وجود داشته باشد اما مسئله آن شوکی است که ایجاد می‌کند. او ادامه می‌دهد: این جلسه در واقع تدارکی است که دیده شده برای اینکه شوک ایجادشده ناشی از حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی را به‌‌ویژه برای دهک‌های محروم مهار کنیم. سخنگوی انجمن صنایع لبنی بیان می‌کند: ۱۰ قلم محصول پرمصرف را کارخانه‌ها با ضرر بیرون می‌دهند. اگر این روند ادامه یابد، خط تولید این کارخانه‌ها می‌خوابد و در نهایت باید به تصمیمی برسند. اگر قرار باشد آزادسازی اتفاق بیفتد و داستان نرخ ارز تغییر کند، ما برای سال دیگر با شوک قیمتی مواجه می‌شویم. او اضافه می‌کند: باید بدانیم برای مدیریت این شوک قیمتی به‌‌ویژه برای دهک‌های محروم جامعه به چه شکلی عمل کنیم؛ زیرا ممکن است لبنیات از سبد آنها حذف شود. بنی‌طبا می‌گوید: می‌کوشیم به یک فرمول برسیم که تأمین کالای سه دهک محروم جامعه کامل انجام شود. راهکارهایی پیدا کنیم که نیاز سه دهک را تأمین کنیم، مابقی جامعه که می‌توانند شوک قیمتی را تحمل کنند، خوب تحمل می‌کنند. او یادآور می‌شود: درحال‌حاضر گاودارها قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم شیر خام را با ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی، پنج‌هزار‌و ۶۰۰ تومان اعلام می‌کنند، درحالی‌که قیمت را چهارهزارو ۵۰۰ تومان اعلام کرده‌اند. این مسئله هم به دامداران و هم به کارخانه برای تأمین شیر خام فشار می‌آورد.
بررسی تبعات حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی
سخنگوی انجمن صنایع لبنی می‌گوید: اگرچه قیمت شیرخام را چهارهزارو ۵۰۰ تومان اعلام کرده‌اند، ولی شیر خام با قیمت پنج هزار تومان به کارخانه‌ها تحویل داده می‌شود و این ۱۰ قلم هم با ضرر عرضه می‌شود. این چرخه ناشی از قیمت‌گذاری دستوری است. او بیان می‌کند: جلسه ستاد تنظیم بازار برای بررسی موضوع حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی است که بدانیم راه‌حل‌های ما چیست. بنی‌طبا ادامه می‌دهد: این جلسه برای این بود که بتوانیم شوک قیمتی را مهار کنیم و تأمین کالا به مشکل برنخورد و به قیمت متناسبی برسیم یا اینکه بدانیم بعد از حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی باید همین شیوه فعلی را ادامه دهیم یا تغییراتی در آن بدهیم. در واقع برای اینکه به تصمیمی برای آن شرایط برسند، این جلسه برگزار شده است.
هفته آینده زمان اعلام قیمت تمام‌شده
امید گیلانپور، معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب‌و‌کارهای کشاورزی نیز بیان می‌کند: تأثیر حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی بر قیمت تمام‌شده شیر خام در دست بررسی است. همکاران ما دارند روی آن کار می‌کنند و هنوز قیمت مشخص نشده است. او درباره اثر حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی بر بازار لبنیات می‌گوید: برآوردهایی از این مسئله داریم ولی نمی‌توانم عدد بدهم. به گفته گیلانپور، کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی، در حال بررسی شرایط هستند و در چند روز آینده و حداکثر تا هفته آینده اثر حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی بر قیمت تمام‌شده شیر خام مشخص خواهد شد.
۳۰ درصد خوراک دام وابسته به قیمت ارز
علیرضا عزیزاللهی، مدیرعامل سابق اتحادیه دامداران درباره اثر حذف ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی بر قیمت تمام‌شده شیر خام عنوان می‌کند: اگر ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی تبدیل به ارز مبادله‌ای یا نیمایی شود، به نسبتی که نرخ ارز تغییر می‌کند، در قیمت تمام‌شده اثر می‌گذارد. البته در حوزه طیور این مسئله پیچیده‌تر است. او ادامه می‌دهد: دام یک موجود علوفه‌خور است تا کنستانتره‌خور. بیشترین حجمی که دام به نهاده وارداتی وابسته است، حدود ۳۰ درصد کل جیره است. گاو ۲۰ تا ۲۵ درصد جیرهاش را ذرت تشکیل می‌دهد و ۱۰ درصد آن هم کنجاله سویاست. در واقع ۷۰ درصد علوفه‌ای که گاو مصرف می‌کند، ارتباطی به ارز ندارد. عزیزاللهی یادآور می‌شود: البته ما همواره شاهد این بوده‌ایم که وقتی قیمت ذرت و سویا افزایش می‌یابد، به‌صورت غیر‌مستقیم روی سایر نهاده‌ها اثر می‌گذارد. درست است هزینه تولید تغییر نکرده است اما آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر در قیمت علوفه داخلی تغییری ایجاد نشود و فقط کنجاله ذرت و سویا تغییر کند، تقریبا ۳۰ درصد از هزینه‌های خوراک را این دو قلم تشکیل می‌دهند و به همین نسبت روی قیمت تمام‌شده محصولات اثر می‌گذارد.
او می‌گوید: بنابراین اگر ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی حذف شود، دست‌کم ۳۰ درصد روی قیمت تمام‌شده شیر خام اثر خواهد گذاشت.