صادرات تخم‌مرغ متوقف شد اما قیمت‌ها برنگشت/ چرا بازار مصوبات ستاد تنظیم را جدی نمی‌گیرد؟

قیمت تخم مرغ در بازار چند ماهی است سوار بر موج گرانی است و علیرغم قولهای مسوولان و مصوبات مختلف پایین نمی آید و کسی هم بر آن نظارتی ندارد. ستاد تنظیم بازار قیمت هر کیلوگرم تخم مرغ برای مصرف کننده را 16 هزار و 900 تومان اعلام کرده و براین اساس قیمت هر شانه تخم مرغ حدود 34 هزار تومان می شود اما در بازار هر شانه تخم مرغ 10 هزار تومان بالاتر از قیمت مصوب عرضه می شود.
امروز قیمت هر شانه تخم مرغ در منطقه 19 تهران به قیمت 44 هزار تومان به فروش می رود این قیمت های گران چند هفته‌ای است بر بازار سایه افکنده و سفره مردم را کوچک تر کرده است.
تخم مرغ به غذای فقرا معروف است و انتظار جامعه این است که حداقل این محصول به قیمت مناسب تری دست مردم برسد. ایران در تولید تخم مرغ خودکفا است و در مقاطعی صادر هم می کند و جایگاه هفتم تولید جهانی را دارد.
عباس قبادی دبیر کارگروه ستاد تنظیم بازار کشور در جلسه مورخ 8 دی ماه 99  ستاد تنظیم بازار، قیمت عرضه هر کیلوگرم تخم مرغ درب مرغداری را 14 هزار تومان اعلام کرد و براین اساس قیمت این محصول از هر کیلو 12 هزار و 500 تومان به هر کیلو 14 هزار تومان  در درب مرغداری افزایش یافت اما علیرغم این افزایش های قانونی بازار راه خود را می رود و به این مصوبات توجهی نمی کند.
* کاهش تولید عامل افزایش قیمت تخم مرغ است؟
آنطور که برخی مسئولان می گویند مشکل جدی در تولید تخم مرغ ایجاد شده و تولید کاهش یافته و این عاملی برای افزایش قیمت شده است.
امین شالچیان مدیرعامل شرکت بازرگانی تعاونی های کشاورزی ایران روز گذشته اعلام کرد: واردات مرغ اجداد کم شده و تولید مرغ تخم‌گذار هم با مشکل مواجه شده است و انتظار می رود که با چنین روندی قیمت تخم مرغ در سال آینده هم افزایش یابد.
وی این صحبت ها را در انتقاد از دولتی ها که زمان واردات و صادرات را نمی دانند یا برایشان مهم نیست مطرح کرد. او معتقد است که اگر تصمیم گیری واردات و صادرات دست خود تولید کنندگان باشد آنها به خوبی می توانند مدیریت می کنند چون آنها همانند سرنشینان یک کشتی هستند که اگر به اشتباه جای خود را سوراخ کنند همه کشتی به زیرآب خواهد رفت اما هیچ‌وقت چنین اشتباهی را نخواهند کرد اما بخش دولتی این اشتباه را می کند.
ایران سالانه یک میلیون تن تخم مرغ تولید می کند که علاوه بر تامین نیاز داخل در مقاطعی به کشورهای دیگر از جمله عراق صادر می کرد اما اخیرا ترکیه توانسته بود بازار  عراق را از ایران بگیرد.
* صادرات متوقف شد اما قیمت‌ها برنگشت
در این میان مسئولان وزارت صمت نظر دیگری دارند و می گویند صادرات باعث افزایش قیمت تخم مرغ شده است.
یدالله صادقی رئیس سازمان صمت استان تهران 19 آذر ماه اعلام کرد: تا چند روز گذشته صادرات آزاد بود و با توجه به قیمت بالای این محصول در کشورهای همسایه تولیدکنندگان بیشتر تخم مرغ را به سمت صادرات سوق می‌دادند و این عاملی برای افزایش قیمت شده بود.
وی با اعلام قطع صادرات تخم مرغ قول داد که ممنوعیت صادرات بر قیمت تاثیر بگذارد و بازار داخلی متعادل شود اما امروز حدود یک ماه از آن زمان می‌گذرد و قیمت نه تنها متعادل نشده بلکه افزایش هم پیدا کرده است.
رئیس سازمان صمت استان تهران حتی در پاسخ به اینکه آیا قیمت تخم مرغ از روز شنبه کاهش پیدا می‌کند؟ گفت: قیمت‌ها در حال حاضر هم باید کاهش پیدا کند اما با توجه به اینکه دست اندرکاران تولید و توزیع تخم‌مرغ برای هماهنگی تا روز شنبه مهلت خواستند این مسئله مطرح شد. در حال حاضر هم بازرسان در سطح عرضه با قیمت‌های بالاتر از نرخ مصوب برخورد می‌کنند.
«صادرات» از سوی مسئولان دیگر هم متهم گرانی مطرح شد به طوری که مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغ تخمگذار کشور اعلام کرد: صادرات کشور عمدتاً به کشورهای عراق، افغانستان، کویت، قطر و ... صورت می‌گیرد. از ابتدای سال جدید صادرات تخم مرغ به کشور افغانستان نیز با رایزنی‌ها با وزارت بازرگانی این کشور، محقق شد و نهایتاً، گشایش‌هایی صورت گرفت. همین امر موجب شد تا بیش از ۱۰ هزار تن تخم مرغ به کشورهای منطقه صادر شود.
پرسش این است که چرا علیرغم اینکه صادرات تخم مرغ از  اواسط تیر ماه امسال ممنوع اعلام شده اما قیمت ها کاهش نیافته بلکه مجدداً شاهد افزایش قیمت تخم مرغ بوده‌ایم؟
* چرا قطع صادرات قیمت را ارزان نکرد؟
هدایت اصغری، مدیرعامل سابق اتحادیه مرغ تخمگذار میهن این سوال را این گونه پاسخ می دهد: بیشتر از عامل صادرات تخم مرغ، گرانی در روزهای اخیر به علت افزایش قیمت نهاده‌های دامی بوده است. در حالی پیش از این حدود هزار و ۵۰۰ تومان هر کیلو ذرت خریداری می‌شد، اکنون باید بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ تومان بابت ذرت بپردازیم. همچنین سویا که پیش از این، کیلویی ۲ هزار و ۷۰۰ تومان بود، اکنون به بیش از ۱۲ هزار تومان رسیده است. تهیه سویا نیز این روزها با مشکل مواجه است. اگر تدبیری در بحث نهاده‌های دامی نشود، شرایط از این هم بدتر خواهد شد.
وی  تصریح کرد:  اگرچه برخی معتقدند که افزایش صادرات علت گران شدن تخم مرغ بوده است. با این حال بحث صادرات بیشتر عامل روانی بازار است و در اصل کمبود نهاده‌ها موثر بوده است. صادرات فقط جو روانی را تشدید می‌کند.
کمبود نهاده ها مسئله تازه ای برای افزایش قیمت محصولات پروتئینی که 70 درصد در قیمت نقش دارند نیست اما مدیریت های معیوب و ناقصی که در کنار این مولفه است نیز نباید از نظر پنهان داشت
* کرونا صادرات کشورها را متوقف کرده اما کشور ما را نه
با شیوع کرونا در کشورها امنیت غذایی و تامین نیاز داخل برای کشورها اولویت بیشتری پیدا کرده به طوری که آنها صادرات خود را متوقف یا محدود کرده اند اما مسئولان منتظر می مانند که قیمت ها در داخل گران شود و بعد اقدام به قطع صادرات می کنند.
مفهوم مدیریت این است که بتوانی اتفاقات را از قبل پیش بینی و برایش راه درمان پیدا کنی مدیریت به روش مسکنی و علائم درمانی منسوخ و پیش پا افتاده است که در هیچ جای دنیا در عصر امروز پیچیدگی ها خریداری برایش پیدا نمی شود. مسئولان باید مرتب نیاز داخل و تولید را بتوانند رصد کرده و متناسب با آن صادرات داشته باشند، قطع صادرات پس از گرانی در داخل تاثیری در بازار نخواهد داشت چرا که اثرات هر تصمیم حداقل چند ماه طول می کشد تا اثر خود را در بازار بگذارد.