پنج ماهی است که ماجرای کمبود روغن در مغازه و فروشگاه ها به یک بحران جدی تبدیل شده است به طوریکه مردم ساعت ها در صف دریافت روغن منتظر می مانند، این درحالی است که مسئولان وزارت صمت و انجمن روغن از افزایش عرضه خبر می دهند.
از اواسط مهر با کمبود عرضه روغن، برخی مغازه داران از آب گل آلود ماهی گرفتند و اقدام به عرضه روغن بالاتر از قیمت مصرف کننده کردند که این ماجرا همچنان ادامه دارد.
بررسی ها نشان می دهد که به رغم اذعان مسئولان مبنی بر افزایش عرضه، اما همچنان روغن حلب در قفسه مغازه و فروشگاه ها موجود نیست و طی هفته های اخیر کمبود روغن مایع هم به چشم می خورد به طوریکه مردم در صف ساعت ها منتظر دریافت روغن هستند، درحالیکه مسئولان وزارت بهداشت بارها بر اجتناب از تجمع و دورهمی ها تاکید کرده اند.
عباس قبادی دبیر کارگروه تنظیم بازار از افزایش عرضه روغن خبر داد و گفت: در گذشته به طور میانگین ماهانه ۱۴۵ هزار تن روغن خام به کارخانه ها تحویل داده می شد که در بهمن ماه به بیش از ۱۸۰ هزار تن و در اسفند ماه به حدود ۲۰۰ هزار تن رسیده است که این امر نشان می دهد میزان تولید روغن حدود ۳۰ درصد بیش از نیاز و مصرف است و به نظر می رسد تنش های بازار روغن به دلیل جو روانی ایجاد شده در بین مردم است.
یکی از فروشندگان یک فروشگاه زنجیره ای از افزایش تقاضا برای روغن مایع خبر داد و گفت: طی هفته های اخیر با زمزمه گرانی روغن در سال جدید، تقاضا برای خرید روغن افزایش یافت که این موضوع منجر به ایجاد صف های طولانی شده و در برخی مواقع به رغم منتظر ماندن ساعت ها در صف، میزان عرضه جوابگوی تقاضا نیست.
وی افزود: بسیاری از مغازه داران، پیشنهاداتی مبنی بر عرضه روغن بالاتر از قیمت درج شده بر روی کالا را می دهند تا بتوانند در بازار سیاه چند برابر قیمت بفروشند. همچنین برخی مغازه داران قیمت روی محصول را پاک می کنند و با قیمت های بالاتری عرضه می کنند.
بابایی یکی از مغازه داران شرق تهران گفت: علی رغم اذعان مسئولان مبنی بر ممنوعیت فروش روغن با دیگر کالاها، اما برخی برندها عرضه روغن را ملزم به خرید سایر اقلام می دانند.
وی افزود: با زمزمه افزایش قیمت روغن، بسیاری از خانوارها نسبت به خرید هجوم برده اند که این امر در کنار کاهش عرضه، بازار را دچار تنش کرده است.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین دلایل کمبود روغن و گرانی و راهکار رفع نابسامانی بازار با خبر شویم:
مافیای واردات، بازار روغن را بر هم زدند/ وزارت صمت باید پاسخگوی کمبود عرضه باشد
محمدشفیع ملک زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه ۸۵ درصد روغن و دانه‌های روغنی از طریق واردات تامین می‌شود، اظهار کرد: هم اکنون کمتر از ۱۵ درصد روغن مورد نیاز از تولید داخل تامین می‌شود، به همین‌خاطر وزارت جهاد کشاورزی برنامه دارد که سالیانه سطح زیر کشت را افزایش دهد تا در آینده میزان واردات کاهش یابد.
وی افزود: با توجه به تامین بخش عمده روغن خام و دانه روغنی از واردات، وزارت جهاد کشاورزی در نظر دارد که طی یک برنامه ۱۰ ساله به خوداتکایی برسیم.
ملک زاده ادامه داد: با وجود آنکه سیستم مافیا، کار واردات را هدایت می‌کنند؛ با مشکلاتی نظیر کمبود، گرانی و برهم ریختگی بازار روبرو هستیم.
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی برنامه تولید دانه‌های روغنی را در قالب قانون تمرکز و سیاست وزارت جهاد کشاورزی بر شمرد و گفت: وزارت جهاد کشاورزی از همان ابتدا مصمم شد تا کشاورزان را به سمت کاشت دانه‌های روغنی و محصولات استراتژیک تشویق کند که بخشی از آن به علت سیاست‌های اشتباه در تعیین نرخ خرید تضمینی دانه‌های روغنی مورد استقبال کشاورزان قرار نگرفت و بخش دیگر به کارخانجات روغن کشی و واردکنندگان برمی گردد که با واردات سیستم را به گونه‌ای بر هم می‌زنند که برای تولیدکننده، تولید داخل مقرون به صرفه نیست.
وی از کاهش سطح زیرکشت دانه‌های روغنی خبر داد و گفت: در سال ۹۶ سطح زیرکشت دانه های روغنی در حال افزایش بود که متاسفانه به سبب نبود حمایت‌های حداقلی از سال ۹۷، سطح زیر کشت کاهش یافت که امسال با تعیین قیمت از سوی شورای قیمت گذاری امیدواریم که از کشت دانه‌های روغنی استقبال شود، اما این موضوع بدان معنا نیست که ره صدساله را یک شبه طی کرد، بلکه باید حمایت‌های لازم انجام شود تا به تولید حداکثری دانه‌های روغنی برسیم.
ملک زاده مشکلات نظام عرضه و توزیع را از دلایل کمبود روغن اعلام کرد و افزود: توزیع روغن در اختیار وزارت صمت است که متاسفانه به سبب مشکلات سیستم توزیع و رانت و فساد در بخش واردات مشکلات متعددی در بسیاری از محصولات از جمله روغن رخ داده است که متولیان امر باید پاسخگوی این موضوع باشند.
رئیس نظام صنفی کشاورزی اجرای قانون تمرکز را راهی برای رفع مشکلات دانست و گفت: با اجرای قانون تمرکز مشکلات تنظیم بازار رفع می‌شود، در ابتدا بازگشت وظایف قانون انتزاع به وزارت جهاد امکان پذیر نیست، اما با اتخاذ تصمیم گیری در سیستم واحد، مشکلات بازار محصولات کشاورزی به مرور به حداقل می رسد.
کمبود عرضه روغن در بازار/ واردات روغن آماده راه حل رفع نابسامانی بازار
قاسمعلی حسنی دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی از کمبود روغن در عمده فروشی ها خبر داد و گفت: با توجه به سیاست دولت مبنی بر عرضه مستقیم در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده فروشی ها، بار چندانی به بنکداری‌ها توزیع نمی‌شود.
وی با اشاره به اینکه عرضه روغن در عمده فروشی‌ها هدف دولت نیست، افزود: قیمت کنونی روغن در عمده فروشی‌های غیرمجاز و فاقد جواز کسب بالاتر از قیمت برای مصرف کننده است.
حسنی ادامه داد: با توجه به وابستگی شدید به روغن و مواد اولیه و تامین ۹۰ درصد روغن مورد نیاز از خارج، به دلیل برخی مشکلات، کاهش واردات منجر به مشکلات عرضه در بازار داخل شد.
دبیر کل اتحادیه بنکداران مواد غذایی در پایان با بیان اینکه واردات روغن آماده بر مبنای قانون ممنوع است، گفت: در شرایط فعلی نیاز است که دولت اجازه بدهد برای کاهش عطش و رفع نیاز مصرف کنندگان، روغن وارد شود.