یکی از بخش‌های اقتصادی استان خراسان شمالی که همواره دولت در آن با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده بخش کشاورزی است. اما همه‌ساله داستان مازاد یا کاهش تولید و قیمت و... محصولات کشاورزی تکرار می‌شود و تا زمانی که الگوی کشت صحیح و برنامه‌ای جامع برای میزان تولید محصولات کشاورزی تدوین نشود، داستان مازاد محصول باقیمت نازل ادامه خواهد داشت.
اکنون شیب تند کاهش قیمت پیاز، عدم صادرات، دلال‌بازی و... نارضایتی و نگرانی‌هایی را برای کشاورزان استان خراسان شمالی به وجود آورده است. زیرا در زمان برداشت محصول در شهرستان‌های این استان که قطب تولید محصولات کشاورزی در فصول سال است دسترنج کشاورزان به جیب دلالان سرازیر می‌شود.
نبود مدیریت در حوزه کشاورزی
یکی از پیاز کاران خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار ما از نبود مدیریت و حمایت نشدن از کشاورزان گلایه می‌کند و می‌گوید: یکی از دلایل نوسانات قیمت پیاز در سال‌های مختلف نبود مدیریت و حمایت نشدن از کشاورزان است.
به گفته احمد رحمانی امسال از کاشت پیاز دچار خسارت 100 درصدی شده است می گوید: متأسفانه پیاز درجه‌یکی تولید می‌کنیم اما یا خریداری نیست و یا قیمت آن‌قدر ارزان است که گاهی جمع‌کردن آن از زمین صرفه اقتصادی ندارد. در سال‌های گذشته زمانی که سطح زیر کشت افزایش می‌یافت با انجام صادرات از کشاورزان حمایت می‌شد اما چند سال است صادرات صورت نمی‌گیرد و بخش زیادی از تولیدات روی دست کشاورزان مانده است.
با انجام صادرات از کشاورزان حمایت می‌شد اما چند سال است صادرات صورت نمی‌گیرد
یوسف علی‌اکبری یکی دیگر از کشاورزان استان می‌گوید: قیمت پیاز در هیچ سالی متعادل نیست و اگر این روند پیش برود کشاورزان در سال آینده کشت پیاز نخواهند داشت که باز این کار عاملی برای افزایش قیمت‌ها خواهد بود. متأسفانه به دلیل اینکه قیمت خرید پیاز از سوی خریداران میدان باری با هزینه‌های تولید همخوانی ندارد، هم‌اکنون بسیاری از کشاورزان محصول خود را در شرایط نامناسبی انبار کرده‌اند. باید مسئولان دولتی اقدامی برای جلوگیری از ضرر کشاورزان کنند در غیر این صورت مشکلات فراوانی در معیشت کشاورز به وجود می‌آید.
پیازهای انبار شده در خراسان شمالی
یکی از صادرکنندگان پیاز در خراسان شمالی نیز حجم پیاز انبارشده در انبارهای خراسان شمالی نسبت به سال‌های گذشته را خیلی زیاد عنوان می کند و می گوید: در ابتدای کار انبارداری به تعداد زیادی از کشاورزان و بروکروها تأکید کردیم تا امسال کمی با احتیاط‌تر پیش روند چراکه ممکن است بازار کشش نداشته باشد و هنگام فروش با مشکل مواجه شوند.
عبدالله سعادتی با اشاره به اینکه زمان خریدوفروش پیازهای انبارشده در انبارهای خراسان شمالی از ۱۵ دی‌ماه آغاز و تا ۱۵ اسفندماه ادامه می‌یابد، اظهار می دارد: در همان ابتدای شروع امر انبار پیاز در انبارها، قیمت پیاز خریدوفروش شده تا کیلویی پنج هزار و ۵۰۰ رسید و به کشاورزان اعلام کردیم که قیمت مناسبی است و پیازها را به فروش برسانید اما توجه زیادی نکردند هم‌اکنون قیمت پیاز بده شدت کاهش‌یافته است.
بازار اشباع شده پیاز
یکی از اعضای اتحادیه میوه و تره‌بار در بجنورد نیز با اشاره به اشباع پیاز در میدان میوه و تره بار می گوید: در حال حاضر هیچ‌یک از غرفه داران پیاز نمی‌خرند و این محصول به‌صورت کلی از کشاورز باقیمت ۸۰۰ تا هزار تومان در میدان میوه و تره‌بار خریداری می‌شود و باقیمت هزار و ۵۰۰ تا دو هزار تومان به مغازه‌دار فروخته می‌شود.
رمضان اصغری ادامه می دهد: اما موردی که در این میان حائز اهمیت بوده این است که مغازه‌دار باید فقط ۳۰ درصد سود بر روی محصول کشیده شود اما در حال حاضر پیاز باقیمت هر کیلوگرم چهار هزار تومان در بازار به فروش می‌رسد.
برداشت از مزارع پیاز
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز می‌گوید: در سال جاری از مزارع پیاز استان بیش از ۱۲۰ هزار تن پیاز برداشت شد که هنوز ۱۰ هزار تن آن در انبارهای استان بدون مشتری است همچنین باید گفت طی چند سال گذشته سطح زیر کشت پیاز در استان رو به افزایش بوده است که سطح زیر کشت این محصول به سه هزار و ۴۵۰ هکتار رسیده است.
در حال حاضر هیچ‌یک از غرفه داران پیاز نمی‌خرند و این محصول به‌صورت کلی از کشاورز باقیمت ۸۰۰ تا هزار تومان در میدان میوه و تره‌بار خریداری می‌شود
جواد تشکری با اشاره به اینکه بیشتر پیازی که در استان کشت می‌شود از نوع رقم زرد است، ادامه می‌دهد: پیاز قرمز که جنبه صادراتی دارد فقط در حدود ۵۰۰ هکتار است. یکی از مهم‌ترین بازارهای فروش این نوع از پیاز در این استان، کشور عراق است اما ازآنجایی‌که تعرفه صادراتی آن در کشور مذکور بالا رفته است در صادرات آن با مشکل مواجه شده‌ایم.
وی با بیان اینکه با توجه به اینکه دمای هوا رو به افزایش است، درصورتی‌که این پیازها هر چه سریع‌تر وارد چرخه مصرف نشوند، پیازهای موجود در انبارها از بین خواهند رفت، ابراز کرد: صنایع تبدیلی استان نیز فقط ظرفیت فرآوری ۱۸ تن پیاز رادارند و این صنایع نمی‌توانند پاسخگوی فرآوری پیازهای موجود در انبارهای استان باشند.
اخطار کاهش سطح کشت
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی ادامه داد: بارها و بارها به پیاز کاران استان توصیه کرده و اخطار داده‌ایم که سطح زیر کشت این محصول را کاهش دهند، با این وجود به این توصیه‌ها و اخطارها هیچ توجهی نکرده‌اند.
تشکری با بیان اینکه در فصل کشت پاییزه امسال به کشاورزان اعلام کرده‌ایم که کشت پیاز در استان را باید تا ۷۰۰ هکتار کاهش دهند که پیش‌بینی می‌شود سطح زیر کشت پیاز در استان به دو هزار و ۷۰۰ هکتار کاهش پیدا کند، افزود: به پیاز کاران استان برکشت محصولات جایگزین توصیه کرده همچنین به اتاق بازرگانی استان نیز پیشنهاد داده‌ایم که برای انجام کشت پیاز صادراتی و انجام کشاورزی قراردادی ورود کنند. تغییر رویکرد کشت از محصول پیاز به دیگر محصولات جایگزین نیاز به آموزش و فرهنگ‌سازی کشاورزان دارد که انجام آن را آغاز کرده‌ایم
عدم صادرات مشکل اصلی
رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی نیز عمده مشکل پیاز کاران خراسان شمالی را عدم صادرات و قیمت پایین ذکر می‌کند و اظهار می‌دارد: یکی از محصولات تولیدی مهم استان خراسان شمالی و سایر استان‌های کشور محصول پیاز بوده به‌طوری‌که زندگی و معاش اکثر مردمان این خطه وابسته به فروش این محصول ارزشمند است.
بارها و بارها به پیاز کاران استان توصیه کرده و اخطار داده‌ایم که سطح زیر کشت این محصول را کاهش دهند
سید محمد پاک مهر می‌افزاید: با توجه به قیمت پایین این محصول در سال جاری، عدم صادرات و تولید فراوان، کشاورزان از این ناحیه متضرر شده و همچنین موجودی زیاد در انبارهای استان باعث ضرر و زیان و اسراف محصولات تولیدی شده است. عدم صادرات پیاز به نقاط دیگر سبب افت شدید قیمت این محصول شده به‌طوری‌که هر کیلو پیاز به مبلغ کمتر از ۱۰۰۰ تومان عرضه می‌شود.
وی افزود: متأسفانه این مبلغ، پاسخگوی هزینه برداشت و کرایه حمل محصول نیست، لذا با پیگیری مجدانه از طریق مکاتبه و مذاکره با وزارت جهاد کشاورزی و صنعت تصمیمات خوبی در حمایت از کشاورزان برای جلوگیری خسارت بیشتر اخذ خواهد شد.
تامین اعتبار برای خرید تضمینی
نماینده مردم بجنورد، مانه و سملقان، گرمه و جاجرم و راز و جر گلان در مجلس تأمین اعتبار لازم برای خرید تضمینی محصولات کشاورزان ازجمله پیاز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، کشمش و خرما و... به‌ویژه پیاز، نیازمند ورود وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنعت به عبارتی دولت و مجلس است.
پاک مهر با اشاره به متضرر شدن پیاز کاران درفروش محصول، بیان می‌کند: باید دولت با خرید تضمینی پیاز و فراهم کردن بستر جهت صادرات و ایجاد بازارهای هدف در خارج کشور از ایجاد مشکلات بعدی جلوگیری کند. مجلس شورای اسلامی باید در حین بررسی بودجه سال ۱۴۰۰ به بحث تأمین اعتبار برای خرید تضمینی محصولات کشاورزان در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ ورود پیدا کند.
در نهایت باید دید با تمهیداتی که مجلس و مسئولان اندیشیده اند سرنوشت پیازکاران استان خراسان شمالی چه می شود و آیا امسال نیز شاهد افزایش کشت خواهیم بود یا خیر؟