شرایط آب و هوایی ایران حداقل در ۵۰ سال اخیر دچار تغییراتی شده است. از یک طرف بارندگی شدید موجب وقوع سیلاب های شدید شده و در ۱۶ ماه گذشته در اکثر نقاط کشور شاهد بارش‌های شدید و منجر به سیلاب بوده‌ایم و از سوی دیگر، در سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۸ با خشک سالی مداوم شدیدی روبه رو شده‌ایم. از ابتدای سال‌آبی جاری (اول پاییز) تاکنون میانگین ارتفاع کل بارش‌های جوی در کشور به 1.1میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 35 درصد و نسبت به میانگین دوره‌های مشابه در 11 سال اخیر 51 درصد کاهش نشان می‌دهد.
پیش بینی می‌شود افزایش شدت و فراوانی دوره‌های خشکسالی، میانگین دمای کره زمین و نوسانات نامنظم در الگوی بارندگی به دلیل تغییر اقلیم، تأثیر شگرفی بر سیستم‌های تولید محصولات کشاورزی داشته باشد. همچنین انتظار می‌رود جمعیت آفات در سیستم‌های زراعی و باغی تحت هم از نظر توزیع مکانی و زمانی و هم از نظر وضعیت آنها به عنوان گونه های آفت تأثیر قرار بگیرند.
مسعود لطیفیان، معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشوردرباره این تهدید، گفت: اثرات غیر مستقیم خشکسالی ممکن است بر عملکرد آفت کش‌های سیستمیک تأثیر منفی بگذارد و همچنین منجر به افزایش خطر مقاومت آفت کش‌ها شود. خشکسالی شدیدتر باعث کاهش جذب و افزایش میزان جابجایی غیر یکنواخت آفت‌کش‌های سیستمیک در گیاهان تحت درمان می‌شود.
وی ادامه داد: این اتفاق دو نتیجه احتمالی همزمان را به دنبال دارد، یکی کاهش عملکرد آفت کش‌ها و دیگری افزایش احتمال بروز آفات مقاوم در برابر آفتکش‌ها است.
لطیفیان با تاکید بر اینکه پیش بینی می‌شود که تغییرات آب و هوایی چالش های قابل توجهی در راهبردهای مدیریت آفات ایجاد کند، افزود: تغییرات آب و هوایی، از طریق تأثیر بر دمای محیط، رطوبت و آب قابل دسترسی خاک می‌تواند منجر به کاهش جذب و جریان حشره کش سیستمیک در بافت گیاهی شود.
وی این پدیده را تهدیدی جدی برای امنیت غذایی دانست.
لطیفیان در توضیح آن اظهار کرد: بیشتر مدیریت آفات هنوز بر اساس کاربردهای آفت کش‌ها است. تغییرات آب و هوایی از جمله خشکسالی، به طور مستقیم و غیرمستقیم بر روش‌های مدیریت کنترل آفات و بروز آفات مهاجم جدید تأثیر می‌گذارد که نتیجه آن تهدید تولیدات گیاهی و امنیت غذایی است.
وی با بیان اینکه که به طور طبیعی توانایی علف‌های هرز از گیاهان زراعی برای تحمل شرایط خشکسالی بالاتر است، افزود: اغلب علف‌های هرز عوامل اصلی شیوع گسترده بیماری‌های ویروسی و آفات در شرایط خشکسالی به شمار می‌روند، به طور کلی در شرایط خشکسالی بیماری‌های ریشه و ساقه شایع‌تر از بیماری‌های برگی است.
لطیفیان یک روش بسیار مهم برای کاهش احتمال اپیدمی بیماری‌ها در شرایط خشکسالی اجتناب از مصرف بیش از حد و نامتوازن کودها عنوان کرد.
وی گفت: مصرف بیش از حد و نامتوازن کودها می‌تواند باعث افزایش بیماری‌های گیاهی در شرایط خشکسالی گردد. خشکسالی شدید می‌تواند جمعیت برخی حشرات و کنه‌ها را به شدت افزایش داده و کشاورزان را با میلیاردها ریال زیان مواجه کند.
معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور تاکید کرد: زمستان معتدل و بهار گرم امسال فرصت کافی برای تکثیر آفات چوبخوار فراهم نموده است.
لطیفیان جدیت بیشتر در پایش و پیش آگاهی عوامل خسارت‌زای گیاهی به خصوص در استان‌هایی که شدت خشکسالی بالاتر است را بسیار ضروری برشمرد.