با وجود تنوع اقلیم و پتانسیل بالای بخش کشاورزی، در تامین برخی محصولات به خارج از کشور وابسته هستیم که کشاورزی سنتی و ما قبل مدرن ناشی از گرانی قیمت ماشین آلات و تراکتور منجر به افزایش ضایعات محصولات کشاورزی و کاهش عملکرد و بهره وری در هکتار شده است.
گرچه رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی اذعان می کند که ۹۹ درصد تراکتور و ۹۵ درصد ماشین آلات کشاورزی در داخل تامین می شود، اما کشاورز به سبب اختلاف چندبرابری تراکتور سهمیه ای با بازار آزاد ناچار است که ماه ها در صف دریافت بماند چرا که درآمد کشاورزان سنخیتی با جهش چشمگیر قیمت ندارد.
بررسی ها نشان می دهد که طی ماه های اخیر، قیمت تراکتور به بهانه های مختلف افزایش یافته است و هر یک از مسئولان و دست اندرکاران بخش کشاورزی دلایلی برای این گرانی ها نظیر انحصاری بودن تولید، مشکلات سیستم توزیع، عرضه تراکتور سهمیه ای را مطرح می کنند، اما رئیس مرکز مکانیزاسیون اذعان می کند که ۹۹ درصد عرضه کنندگان ماشین های کشاورزی مدیریت خوبی در بحث ماشین های کشاورزی داشتند و تنها یک درصد اقدام به گران فروشی کردند.
با همه این تفاسیر دست اندرکاران بخش کشاورزی معتقدند که ضریب مکانیزاسیون کشاورزی نسبت به تولید و توسعه بخش کشاورزی رشد نداشته که همین امر معضلات متعددی را برای کشاورزان ایجاد کرده است که انتظار می رود دولتمردان با واردات بدون تعرفه گمرکی و کمک به توسعه داخل به توسعه کشاورزی مدرن و ارتقای ضریب امنیت غذایی کشور کمک کنند.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت ضریب مکانیزاسیون کشاورزی و تاثیر افزایش قیمت بر این موضوع و راهکار توسعه کشاورزی مدرن و برون رفت از کشاورزی سنتی با خبر شویم:
انحصاری بودن تولید و مشکلات سیستم توزیع ۲ علت اصلی گرانی
حمیدرضا نامی رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان ماشین آلات کشاورزی با بیان اینکه بیش از ۹۵ درصد ماشین های مورد نیاز کشور در داخل تولید می شود، اظهار کرد: با وجود آنکه کمباین و تراکتور ۲ ماشین اصلی بخش کشاورزی محسوب می شود، بنابراین تولید این ۲ ماشین بصورت انحصاری در ۲ شرکت تراکتورسازی ایران در تبریز و کمباین سازی اراک است که به رغم آنکه تیراژ تولید پوشش نیاز کشور را می دهد، اما بحث انحصاری بودن منجر به آشفتگی بازار و برهم زدن قیمت و سیستم توزیع شده است.
وی با بیان اینکه کشاورزان در تامین ماشین آلات کشاورزی دچار مشکل هستند، افزود: با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، یارانه سم، کود و مکانیزاسیون رشد چشمگیری داشته است و در مقابل به علت نبود سنخیت قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی با هزینه های تولید و سودناچیز، امکان خرید همانند گذسته وجود ندارد.
نامی در واکنش به قیمت گذاری دستوری محصولات کشاورزی بیان کرد: بهای تضمینی محصولات کشاورزی برمبنای آنالیز قیمت تمام شده باید واگذار شود و با کسر قدرالسهم بذر، سم، کود و قیمت کذاری منطقی، کشاورز از فشار اقتصادی خارج می شود.
این مقام مسئول با بیان اینکه سرکوب کردن قیمت ماشین آلات راهکار مناسبی نیست، گفت: قیمت ماشین های کشاورزی سرکوب شود، یارانه از جیب صنعتگر به کشاورز پرداخت می شود، چنانچه قیمت تضمینی محصولات سرکوب شود، از جیب کشاورز، دولت به مردم یارانه می دهد که با این وجود این ۲ گروه در مسیری که قرار گرفتتند، روز به روز ضعیف تر و توانمندی اقتصادی کمرنگ می شود.
به گفته وی، در حال حاضر اقتصادی بودن اقتصاد تنها عاملی است که تشویق سرمایه گذاران به امر سرمایه گذاری را به همراه دارد چرا که در چارچوب فعالیت ها، هزینه پوشش داده می شود.
رئیس هیئت مدیره انجمن تولید کنندگان‌ماشین الات کشاورزی در پایان تصریح کرد: با توجه به ساختار کشاورزی سنتی باید تداییری برای برون از این موضوع در نَظر گرفته شده است.
واردات تراکتور به کمتر از یک درصد می رسد
کامبیز عباسی رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه سال گذشته۲۳ هزار تراکتور به ناوگان کشاورزی افزوده شد، اظهار کرد: سال گذشته به لحاظ تحریم محدودیت هایی بر کشور ما و جامعه جهانی ایجاد شد که خوشبختانه به رغم تمامی تحریم ها، مشولات و محدودیت های اعتباری با خوداتکایی در حوزه ماشین های کشاورزی ۲۳ هزار دستگاه تراکتور تحویل کشاورزان داده شد.
وی افزود: با پیگیری و حمایت وزیر جهاد کشاورزی سهمیه ویژه حدود ۴ هزار دستگاه تراکتور در اسفند پیش فروش شد که امسال به ناوگان اضافه می شود.
عباسی درباره آخرین وضعیت واردات تراکتور بیان کرد: آمارها نشان می دهد که طی سال های ۹۸ و ۹۹، واردات تراکتور کمتر از نیم تا یک درصد بازار بود چرا که ۹۹ درصد نیاز تراکتور بخش کشاورزی در داخل تامین می شد و نیازی به واردات نداشتیم.
رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون با بیان اینکه ۹۵ درصد ماشین های کشاورزی در داخل تولید می شود، تصریح کرد: هم اکنون بیش از ۳۰۰ عرضه کننده فعال در حوزه ماشین های کشاورزی با تمام توان در جهت رفع نیازها فعالیت می کنند و تنها ماشین هایی که امکان تولید آن در داخل وجود ندارد، از طریق واردات تامین می شود.
وی با بیان اینکه سال گذشته، سال تاریخی در جذب تسهیلات و عرضه ماشین های کشاورزی بود، افزود: گرچه برخی عرضه کنندگان گران فروشی کردند و ما هم مقابله جدی با گرانفروشی کردیم، اما در مجموع ۹۹ درصد عرضه کنندگان ماشین های کشاورزی مدیریت مناسبی در بحث قیمت داشتند و تنها یک درصد عرضه کنندگان اقدام به گران فروشی و التهاب بازار کردند که این امر منجر به ناراحتی بخش کشاورزی شد.
سید جعفر حسینی مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه ضریب مکانیزاسیون نسبت به میزان تولید محصولات کشاورزی رشد نداشته است، اظهار کرد: گرچه رئیس مرکز مکانیزاسیون جهاد کشاورزی اذعان می کند که ضریب مکانیزاسیون کشاورزی افزایش یافته است، اما حرفمان این است که ضریب مکانیزاسیون نسبت به میزان تولید محصولات کشاورزی و توسعه بخش کشاورزی رشد نداشته است.
وی با بیان اینکه ضریب مکانیزاسیون کشاورزی در مقایسه با پتانسیل تولید دچار عقب ماندگی است، گفت: جامعه کشاورزی انتظار دارد که ماشین آلات کشاورزی با کمترین قیمت بدست کشاورزان برسد چرا که محصولات تولیدیشان را با کمترین قیمت به جامعه عرضه می کنند.
حسینی ادامه داد: با وجود آنکه محصولات کشاورزی تولیدی که تامین کننده امنیت غذایی کشور است، به گونه ای قیمت گذاری می شود که منافع مصرف کننده حفظ می شود؛ بنابراین دولت با حمایت از کشاورزان، باید ماشین آلات کشاورزی را با قیمت مناسب بدست کشاورز برساند.
دولت ماشین آلات کشاورزی خارجی را بدون تعرفه گمرکی باید وارد کند، همچنین با کمک به توسعه داخلی تولید ماشین آلات کشاورزی باید عرضه و تقاضا ماشین آلات را به یکدیگر نزدیک کند تا کشاورزان در مدت زمان کوتاهتری به ماشین آلات مورد نیاز برسند.