اگر بخواهیم به مشکلات حوزه تولید در کشور اشاره کنیم، فهرست بلندبالایی را باید ارائه کرد؛ اما در این نوشتار به بررسی هفت مانعی که بر سر راه تولید است، اشاره کردهام.
نخست آنکه عدم امنیت و ثبات اقتصادی همواره مهمترین تهدید برای سرمایهگذاران و تولیدکنندگان است؛ قوانین متغیر و شرایط پیشبینیناپذیر بازار و عدم ثبات بازار ارز همواره انگیزه و اطمینان خاطر را از تولیدکنندگان و سرمایهگذاران میگیرد و این یکی از عواملی است که اقتصاد دلالی را در کشور رونق میدهد؛ اقتصاد بیماری که خود ضربه مهلکی برای تولید در کشور است و مهمترین عامل ایجاد تورم محسوب میشود.درمان این عارضه در کشور نظارت جدی و کنترل بیقید و شرط تمام دستگاههای نظارتی و قوای سهگانه را میطلبد و تا زمانی که این عارضه مهلک در کشور وجود دارد، نمیتوان به ایجاد فضای امن تولید و سرمایهگذاری چندان امیدوار بود.
قاچاق کالا، دیگر مشکل جدی در اقتصاد ایران است که اصلاح و بازبینی در قانونگذاری، اجرا و نظارت را به صورت همزمان میطلبد.ضعف نظام بانکداری و سیستم ناعادلانه مالیاتی هم دو موضوع دیگر هستند که از مهمترین موانع تولید در کشور محسوب میشوند. چه بسیار تولیدکنندگانی که با وجود تولید محصولات با کیفیت و نوآورانه و تلاش برای ایجاد اشتغال پایدار مورد بیمهری نظام بانکی قرار گرفته و به تعطیلی کشیده شدهاند.
تامین سرمایه و ارائه تسهیلات با تعرفه تولید و بخشودگیهای عادلانه برای تولیدکنندگانی که به حمایت نیاز دارند، باید در دستور کار بانک مرکزی قرار گیرد. در حوزه سیستم مالیاتی نیز بازنگری جدی در شناسایی تولیدکنندگانی که به حمایت در این زمینه نیاز دارند و نیز شناسایی و برخورد با فرار مالیاتی ضرورت دارد.بوروکراسیهای اداری یکی دیگر از مهمترین عوامل فرار سرمایه از بخش تولید، ایجاد بیانگیزگی و خوابیدن چرخ تولید در کشور است. شرکتهایی وجود دارند که محصولات بسیار خوبی دارند؛ اما یک تا چند سال به دنبال گرفتن مجوز هستند و حتی بعد از گرفتن مجوز برای دریافت استانداردهای لازم تا انتشار محصول با موانع و بوروکراسیهای متعددی مواجه میشوند که شاید سالها کار تولید را با وقفه مواجه میکند.از سوی دیگر، خلأ قوانین حمایتی برای تولیدکنندگان یکی از موانع موجود است. در همه جای دنیا برای تولیدکنندگان و کارآفرینان شرایط ویژه تسهیلکننده و فرآیندهای بخششی ویژهای در نظر گرفته میشود که متاسفانه این موارد در کشور ما وجود ندارد.
باید گفت تولید و صادرات دو زنجیره مکمل متصل به هم هستند و صادرات رو به رشد موتور محرکه تولید است. قطعا رفع موانع صادراتی و شناسایی درست بازارهای صادراتی و حرکت اصولی در حوزه صادرات میتواند به رونق تولید و فعال شدن هر چه بیشتر این چرخه کمک کند. امید که با عزم جدی و اراده جمعی به موازات نگاه کارشناسانه و عملگرایانه بتوانیم در سال ۱۴۰۰ تحولی جدی در توسعه تولید در کشور ایجاد کنیم و شاهد یک جهش واقعی در چرخه تولید و اقتصاد کشور باشیم.