فصل برداشت خرما به طور غیر رسمی از هفت جاری در برخی روستاهای دور دست منطقه مرزی سیستان و بلوچستان و شرق استان کرمان شروع شده است و به گفته کارشناسان شروع رسمی برداشت این محصول صادراتی کشور ار هفته آینده آغاز می شود و به مدت ۲ ماه نیز ادامه می یابد. این در شرایطی است که نخل کاران نیز امسال همچون دیگر بهره برداران بخش کشاورزی با بالا رفتن هزینه های تولید همراه بوده اند و انتظار دارند قیمت محصول شان به نحوی باشد که هزینه های تولید را پوشش بدهد. اگرچه تجربه نشان داده است که هیچ گاه این شرایط محقق نمی شود.
وحید نیکفر فعال این حوزه در منطقه کرمان گفت: حداقل در منطقه بم، خرما هیچ گاه قیمت مصوب درستی نداشته و ندارد و روند قیمت گذاری به این نحو است که فرمانداری سالی یکبار اعلام قیمت می کند اما بازار چندان از این قیمت ها تبعیت نمی کند و غالبا تابع عرضه و تقاضا است.
قیمت پایه خرمای مضافتی بم بین ۲۳ تا ۴۰ هزار تومان خواهد بود
نیکفر با بیان اینکه قیمت پایه امسال هنوز اعلام نشده است افزود: با این وجود شنیده ها حاکی است قیمت پایه خرمای بم رقمی بین ۲۳ تا ۴۰ هزار تومان خواهد بود.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به هزینه های تولید، امسال قیمت پایه چقدر باید باشد تا نخل کاران متضرر نشوند، گفت: حتی اگر قیمت ۴۰ هزار تومان هم باشد باز هم نخل کاران ما متضرر می شوند چون هزینه های تولید، بسته بندی، هزینه کارگر و غیر بسیار بالا رفته است. بخصوص اینکه در منطقه بم تک محصولی است و کشاورزان یکسال را باید با درآمد حاصل از فروش خرما بگذرانند و محصول دیگری برای برداشت و فروش ندارند.
نیکفر افزود: با این وجود در نهایت برای تعیین قیمت باید بررسی کرد که آیا بازار کشش دارد یا خیر و آیا خریداری وجود دارد یا خیر.
کاهش ۳۰ درصدی برداشت خرما قابل پیش بینی است
این فعال حوزه خرمای کشور در خصوص تحلیل وضعیت کمیت و کیفیت بازار نیز گفت: همانطور که می دانید سال مالی خرما از شهریور ماه تا شهریور ماه بعد است و لذا چون اول فصل برداشت است هنوز برای تحلیل وضعیت بازار این محصول کمی زود است. با این وجود امسال وضعیت بازار متاثر از خشکیدگی که یک آفت است و خشکسالی ها است.
وی ادامه داد: اگرچه نخل کاران منطقه کرمان چندان تحت تاثیر خشکسالی اخیر قرار نگرفته اند اما قطعا این موضوع نیز بر بازار و قیمت ها اثرگذار خواهد بود.
نیکفر در خصوص پیش بینی حجم برداشت ها نیز گفت: با توجه به اینکه محصول خرما به نحوی است که یک سال پر بار است و سال دیگر کم بار است، امسال به اصطلاح سال کم محصولی ما است و لذا پیش بینی می شود احتمالا میزان برداشت ۳۰ درصد کمتر از سال گذشته باشد.
هندوستان ۴۰ درصد از کل خرمای تولیدی بم را خریداری می کند
این فعال حوزه خرما در خصوص وضعیت صادرات خرمای مضافتی بم نیز گفت: علیرغم اینکه بازار داخلی نسبتا بازار ضعیفی است، صادرات قوی است به طوری که ۲ سال است بازار خرمای بم را صادرات نگه داشته است.
وی افزود: با این وجود صادرات مولفه های مختلفی از جمله ارزش پول ملی، نوسانات دلار و شیوع بیماری کرونا را دارد و امروز بحث کرونا به صادرات منطقه بیش از دو عامل دیگر لطمه زده است.
نیکفر با بیان اینکه یکی از مشتریان عمده خرمای ما هندوستان است، افزود: شاید بتوان گفت از کل خرمایی که از منطقه بم صادر می شود هندوستان خریدار ۴۰ درصد آن است.
وی ادامه داد: با این وجود به دلیل شیوع کرونای دلتا و کنسل شدن پروازها آن هم در شرایطی که تجار هندی خود در منطقه بم ساکن می شوند و به طور مستقیم محصول خرما را خریداری می کنند لذا مراودات کم شده و صادرات نیز کمتر شده است.
نیکفر گفت: البته در شرایط فعلی که با تجار هندی مراده کمتری داریم بازار پاکستان را به عنوان کشوری که به صورت عمده محصول ما را خریداری می کنند را جایگزین کرده ایم.
تولید فرآورده های خرما برای صنایع تولیدی مستقر در کرمان گران تمام می شود| مصرف خرمای ضعیف بم در صنایع شکلات سازی هندوستان
عضو اسبق انجمن ملی خرمای ایران در خصوص وضعیت راه اندازی صنایع تبدیلی در کنار نخلستان ها نیز گفت: صنایع تبدیلی در منطقه کرمان زیاد احداث شده است اما اینکه به صورت جدی اتفاقی بیفتد و در حال تولید باشند خیر. با این وجود برنامه هایی در دست اقدام است اما واقعیت این است که صنایع تبدیلی زمانی خوب کار خواهند کرد که ما ضایعات زیاد داشته باشیم و یا خریداری برای خرما نباشد.
وی خاطر نشان کرد: از سوی دیگر کارخانجاتی که صنایع جنبی یا تبدیلی را انجام می دهند زمانی می توانند موفق باشند که هزینه های تمام شده شان کم باشد و بتوانند رقابت کنند. اما وقتی مواد اولیه شان را به دلیل وجود خریدار و فراهم بودن شرایط صادرات به قیمت بالایی تهیه می کنند تولیدشان اقتصادی نخواهد بود.
نیکفر افزود: در حال حاضر در منطقه بم حتی ضایعات خرما برای خوراک دام مصرف می شود و لذا از نگاه یک کارخانه دار حوزه فرآوری و صنایع تبدیلی حتی ضایعات خرمای این منطقه نیز گران تمام می شود و به همین دلیل صنایع تبدیلی در منطقه بم چندان موفق نبوده و کمتر رایج شده است.
وی تصریح کرد: با این وجود در مناطقی مثل بوشهر و هرمزگان صنایع تبدیلی و جانبی به خوبی کار می کنند به خصوص اینکه در این مناطق واریته خرما بیشتر است و از سوی دیگر محصول شان چندان تجاری نیست و به طور مستقیم برای مصرف روانه بازار نمی شود. لذا خرمای این مناطق غالبا برای تهیه فرآورده هایی همچون سرکه، شیره، الکل و غیره استفاده می شود و توجیه اقتصادی نیز دارد.
نیکفر گفت: با این وجود منطقه بم فقط یک نوع مضافتی دارد که غالبا مصرف خوراکی دارد و از سوی دیگر حتی ضایعات آن نیز از سوی تجار هندی خریداری می شود اگرچه به قیمت پایین اما به هر حال موجب می شود سردخانه ها خالی شود و لذا صنایع تبدیلی چندان موفق نخواهند بود.
وی در پایان گفت: خریداران هندی بخشی از خرمای ضعیف بم را برای مصرف قشر پایین کشور خود خریداری می کنند و برخی را نیز برای شکلات سازی تهیه می کنند.