کاهش ۵۶ درصدی بارندگی، خشک شدن ده‌ها حلقه چاه مالداری، چنبره خشک‌سالی بر ۸۰ درصد از مراتع، کمبود و گرانی علوفه باعث شده که عشایر خراسان رضوی و روستائیان سال سختی را در خشک‌سالی بی‌سابقه نیم‌قرن اخیر تجربه کنند.
این موضوع موجب شده تا عشایر چوب حراج برداشته و حتی دام‌های مولد خود را به کشتارگاه بفرستند اما دلالان با حضور در این مسلخ به‌جای اینکه گوسفندان را سر ببرند اما صاحب‌ها دام‌ها را ذبح می‌کنند.
دلالان در حالی دام زنده را از عشایر و روستائیان به قیمت ۴۵ هزار تومان خریداری می‌کنند که قیمت یک کیلو سینه مرغ در بازار ۴۵ هزار تومان نرخ‌گذاری شده است و باقیمت دو کیلو هویج برابری می‌کند!
داستان تلخ دامداران
براثر کمبود شدید بارندگی، دشت‌ها و مراتع خراسان جنوبی اکنون با خشک‌سالی بی‌سابقه روبه‌رو هستند چراکه در بهار امسال رویش علوفه در ۸۰ درصد مراتع رخ نداده است.
حسین رادکان یکی از دامداران منطقه چناران در این رابطه به ما می‌گوید: تا دو سال پیش در این منطقه به دلیل کشت گندم و جو ۸۰ درصد دام ما از مراتع تغذیه می‌شدند و امسال به دلیل نبود رویش علوفه، تقریباً صد درصد دام را باید به‌صورت دستی تغذیه کنیم که با توجه به گرانی علوفه، پرورش دام هزینه‌های زیادی را بر دست ما گذاشته است.
وی عنوان می‌کند: توزیع نهاده‌های دامی که دولت می‌دهد شکم دام‌های ما را سیر نمی‌کند و قیمت علوفه هم در بازار آزاد به‌شدت بالاست تا آنجا که قیمت هر کیلو جو به بیش از ۷۰۰۰ تومان رسیده است.
رادکان می افزاید: قیمت علوفه به‌شدت افزایش‌یافته به‌گونه‌ای که یک کیلوگرم کاه که تا سال گذشته کیلویی هزار تومان خریداری می‌کردیم حالا به کیلویی ۶ هزار تومان باید بخریم.
این دامدار توضیح می‌دهد: سال گذشته بااین‌حال وضعیت قیمت فروش دام عشایر خیلی بهتر بود برای اینکه دام زنده را به قیمت هر کیلو ۶۰ هزار تومان مشتری داشت اما امسال این قیمت به زیر ۵۰ هزار تومان رسیده و حتی تا ۳۵ هزار تومان هم فی می‌دهند!
وی اظهار می‌کند: این در حالی است که گوشت در شهر مشهد یا همین چناران کیلویی ۱۵۰ هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد و لذا این موضوع ظلم بزرگی در حق تولیدکننده است.
حمایت از عشایر
در همین حال نماینده مردم مشهد و کلات اظهار کرد: متأسفانه امسال تولیدکنندگان به‌ویژه عشایر و روستائیان به دلیل کمبود نهاده‌های دامی و خشک‌سالی‌های حادث‌شده شرایط خوبی نداشتند و هنوز هم برخی کاستی‌ها آن را رنج می‌دهد.
حجت‌الاسلام نصرالله پژمان فر در این رابطه توضیح داد: امروزه اگر ما خوراک دام و طیور را به‌موقع تهیه کنیم کسی که پاسخ‌گو این مسائل است، می‌تواند کارش را درست انجام دهد اما اگر به‌موقع تهیه نشود بالطبع کار پیچیده خواهد شد.
وی بابیان اینکه عوامل بسیاری ازجمله تأخیر در تخصیص ارز و یا مشکلات توزیع دامداران را با مشکل تأمین نهاده روبرو کرد به ما می‌گوید: لذا به‌منظور کمک به این دسته از عشایر چند اقدام را انجام دادیم،یکی اینکه تسهیلاتی را برای عشایر که در بودجه هم پیش‌بینی‌شده ،در نظر گرفتیم تا بتوانند نهاده را خریداری کنند.
در همین رابطه برای روستاییان در جلسه‌ای که با بنیاد علوی داشتیم توانستیم اعتباری را به‌صورت قرض‌الحسنه مصوب کنیم به این صورت که علی‌الحساب ۲۵میلیارد تومان در اختیار ما قراردادند که امیدواریم با همکاری بانک‌ها این مبلغ را تا ۲۰۰میلیارد تومان هم برسانیم و در اختیار تعاونی دامداران قرار دهیم.
پژمان فر با اشاره به اینکه تعاونی دامداران به ازای تعداد رأس دام سبکی که دامدار در اختیار دارد نهاده در اختیار دامدار قرار می‌دهد،عنوان کرد: تعاونی دامداران نهاده را از دولت خریداری کرده و بین دامداران توزیع می‌کند و با یک استمهال بلندمدت از دامدار پس می‌گیرد.
دغدغه دامداران باقی است
نماینده مردم مشهد در پاسخ به سؤال ما مبنی بر اینکه در حال حاضر دامداران معتقدند حتی در صورت تأمین نهاده بازهم پرواربندی سودی ندارد زیرا گوسفند زنده را کیلویی ۵۰ هزار تومان بیشتر از آن‌ها نمی‌خرند پاسخ داد: در این طرح دامدار دغدغه‌ای برای خرید نهاده نخواهد داشت.
حجت‌الاسلام پژمان فر ادامه داد: پس‌ازاینکه دام دامدار پروار شد و به مرحله مصرف رسید یا این دام را به‌صورت تضمینی خریداری می‌کنیم،یا اینکه دامدار می‌تواند با فروش دام خود در بازار دین خود را بابت علوفه به تعاونی پرداخت کند.
وی با اشاره به اینکه جهاد استان ،بنیاد علوی و استانداری و بانک‌ها در این زمینه همکاری بسیار خوبی با ما داشته‌اند ،تصریح کرد: ما برای تأمین نهاده برای دامدار به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی و عمل کردیم که پول و تسهیلات مستقیماً به دست دامدار نرسد،چراکه باوجود مشکلات زیادی که دامداران دارند ممکن بود بخشی از پول برای خرید نهاده هزینه نشود.
پژمان فر با اشاره به‌پیش بینی مرحله اول به میزان ۱۶هزار و ۷۰۰ تن اعلام کرد: با رایزنی‌های انجام‌شده به ۳۰هزار تن افزایش پیدا کرد.
نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی افزود: رقم نهاده‌های اختصاص‌یافته برای خراسان رضوی در مرحله دوم ۴۶ هزار تن هست که به‌مرور در حال ورود به استان است.
وی بابیان اینکه بیش از یک‌سوم این نهاده‌ها توزیع‌شده است،افزود:ما هم قبول داریم که این میزان کفاف دامداران استان را نمی‌کند به همین دلیل همچنان در حال رایزنی برای اختصاص سهمیه بیشتر برای استان هستیم.
اجرای طرح امانی
اگرچه تازگی تعاون روستایی برای خرید دام‌های زنده وارد میدان شده است اما سهمیه ۱۰ درصدی تعیین‌شده برای خرسان رضوی از کل دام تعیین‌شده در کشور بسیار کم است و بازهم بنا بر اظهارنظر کارشناسان نمی‌تواند مشکل عشایر را حل کند از همین رو مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی خاطر به‌تازگی از برنامه‌ریزی برای اجرای طرح امانی خبر داده است.
محمد نبوی فرد در خصوص این طرح توضیح می‌دهد: «طرح امانی طرحی است که علاوه بر خرید دام و پرداخت پول آن، علوفه را نیز تحویل می‌دهیم. دامی که خریداری‌شده است را نیز به دست خود دامدار به‌عنوان امانت می‌سپاریم. به دنبال اجرای این طرح و انجام هماهنگی‌ها و پیگیری‌ها با تهران هستیم تا بتوانیم آن را اجرایی کنیم و تعداد بیشتری از این خرید را به‌صورت قرارداد امانی انجام دهیم. به این صورت که پول و علوفه به دامدار داده شود و دام خریداری‌شده نزد دامدار باشد و سه ماه بعد دام را دریافت کنیم.»
حال باید دید دولت جدید با اجرای طرح امانی و یا سایر طرح‌هایی مانند خرید تضمینی در دست اجرا دارد آیا می‌تواند به دغدغه دامداران و تولیدکنندگان پایان دهد؟