خراسان شمالی با دارا بودن بیش از دو میلیون رأس دام سبک و حدود ۸۰ هزار رأس دام سنگین قطب دام‌پروری کشور است و معیشت بسیاری از مردم به این بخش گره‌خورده است اما تولیدکنندگان برای تأمین علوفه و نگهداری دام شرایط سختی دارند.
دام‌ها گرسنه‌اند
یکی از دامداران خراسان شمالی با بیان اینکه خشکسالی اثرات بدی بر روی نهاده‌های دامی گذاشته و وضعیت کاه، کلش، یونجه و ذرت علوفه‌ای بسیار بد است و میزان آن در بازار کم و قیمت آن‌ها نیز بالا رفته است، گفت: با توجه به شرایط خشکسالی و افزایش قیمت شدید نهاده‌های دامی، دیگر توان جبران هزینه‌های دام خود نیستیم و هرروز بر زیان ما دامداران افزوده می‌شود.
تیمور اصغر زاده بابیان اینکه در سال جاری به دلیل این مشکلات تعدادی از دام‌های نارس خود را روانه کشتارگاه کرده‌ام ادامه می‌دهد: دام‌ها اکنون در بدترین شرایط گرسنه هستند و دامداران استان همه تلاش می‌کنیم تا دام‌های خود را زنده نگه‌داریم ولی با توجه به کمبود خوراک دام نمی‌توانیم دام‌های خود را پروار کنیم.
کمبود نقدینگی و سودجویی دلالان
یکی دیگر از دامداران خراسان شمالی می‌گوید: با توجه به کاهش بارندگی در همه‌ی نقاط کشور بخصوص در خراسان شمالی متأسفانه در سال جاری خشکسالی باعث شد تا به دلیل اینکه توان تأمین مخارج و تغذیه بره و گوساله‌های متولدشده را نداشته باشیم و آن‌ها را روانه کشتارگاه کنیم.
عبدالرضا حصاری می‌افزاید: مدتی است علوفه به علت خشکسالی گران شد درصورتی‌که افزایش قیمت گوشت و شیر خام خیلی پایین‌تر بوده و این عامل باعث شده قیمت تمام‌شده دام افزایش یابد. وقتی قیمت نهاده‌های دامی افزایش پیدا می‌کند باعث کمبود نقدینگی برای ما و سودجویی برای دلالان می‌شود.
وی با بیان اینکه به‌ناچار شماری از دام‌های خود را باقیمت پایین به بازار عرضه کردم تا خوراک سایر دام‌ها را تأمین کند، اگر این وضعیت ادامه پیدا کند حرفه دام‌پروری را رها می‌کنم تا بیش از این متضرر نشوم، افزود: برای ادامه فعالیت و اینکه تولید در صنعت دامداری به‌صرفه باشد، باید خوراک یارانه دار در اختیار دامداران قرار گیرد، اما آنچه از خوراک یارانه‌ای دستمان را گرفته بسیار ناچیز است.
کاهش جمعیت دام
مدیرعامل اتحادیه دامداران و دام‌پروران خراسان شمالی نیز با اشاره به افزایش قیمت نهاده‌های دامی و عدم توان تأمین آن توسط دامدار، می‌گوید: خشکسالی امسال و کاهش بارندگی‌ها موجب شد تا نهاده‌های دامی افزایش پیدا کند و نگهداری دام برای دامدار به‌صرفه نباشد به همین دلیل بسیاری از دامداران دام‌های خود را به بازار عرضه کردند.
خسرو مدیری در مورد اینکه عرضه زیاد دام به بازار در ماه‌های آینده موجب کمبود گوشت قرمز و افزایش قیمت آن خواهیم شد می‌افزاید: حذف دام مولد را تهدید برای صنعت دامداری است که اکنون به دلیل گرانی و کمبود نهاده‌های دامی ادامه فعالیت دامداران تحت‌الشعاع قرارگرفته که اگر این روند ادامه پیدا کند، در آینده نزدیک و در زمستان امسال با کمبود گوشت و کاهش عرضه این محصول روبه‌رو می‌شویم.
وی با بیان اینکه کشتار دام مولد صنعت دام‌پروری را در سراشیبی سقوط قرار می‌دهد و این روند سبب می‌شود تا در آینده نه‌چندان دور جمعیت دامی استان هم کاهش یابد، ابراز کرد: نهاده یارانه دار دامی وارد استان شده که میان دامداران توزیع می‌شود اما میزان آن بسیار کم است و پاسخگوی نیاز نیست زیرا پنج و یا سه کیلوگرم جو برای هر رأس دام در هرماه نمی‌تواند پاسخگوی نیاز باشد.
افزایش کشتار دام
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی می‌گوید: خشکسالی و گرانی نهاده‌های دامی سبب شد تا امسال میزان کشتار و حذف دام در استان افزایش یابد و ادامه این روند برای صنعت دامداری نگران‌کننده است.
مهدی شکاری با اشاره به اینکه خشکسالی، افزایش قیمت علوفه و کمبود نهاده‌ها سبب افزایش هزینه تولید و این موضوع به‌شدت بر روی تصمیم‌گیری دامداران برای حذف دام مؤثر واقع‌شده است، افزود: هرساله حذف دام در گله‌های دام داشتی اعم از دام سبک و سنگین به دلایل مختلف از قبیل عدم باروری، غیراقتصادی بودن دام، بیماری‌ها، صدمات فیزیکی، نقایص ژنتیکی و نیز مازاد بودن دام انجام می‌شود که در سال‌های ترسالی و شرایط مناسب اقتصادی دامدار این حذف را با حداقل ممکن انجام می‌دهد تا ضمن حفظ سرمایه نسبت به افزایش گله نیز اقدام شود.
حذف دام مولد را تهدید برای صنعت دامداری است که اکنون به دلیل گرانی و کمبود نهاده‌های دامی ادامه فعالیت دامداران تحت‌الشعاع قرارگرفته که اگر این روند ادامه پیدا کند، در آینده نزدیک و در زمستان امسال با کمبود گوشت و کاهش عرضه این محصول روبه‌رو می‌شویم
وی ادامه می‌دهد: دامداران در سال‌هایی که با خشکسالی، کمبود نهاده، افزایش هزینه تولید روبه‌رو می‌شوند حذف دام به حداکثر ممکن می‌رسد که گاهی این اقدام با حذف دام‌های مولد و با توان ژنتیکی مناسب نیز همراه است. اگر این روند ادامه داشته باشد با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد و این براِی آینده کشور و بخصوص تأمین گوشت قرمز بسیار خطرناک است اگر به همین منوال پیش رویم طی سال‌های آینده با خسارات هنگفتی در حوزه سرمایه ژنتیکی دامی وتامین محصولات دامی مواجه خواهیم شد.
مشکلات تامین نهاده ها
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی مشکل مهم دامداران را تأمین نهاده موردنیاز دام عنوان می‌کند و می‌افزاید: در پنج‌ماهه سال جاری ۵۵ هزار تن انواع نهاده دامی ازجمله، جو، ذرت، کنجاله سویا، کنجاله کلزا و سبوس به‌صورت خام و در قالب خوراک آماده بین دامداران استان توزیع‌شده است.
شکاری ادامه می‌دهد: با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، ماهیانه ۱۳هزار تن کنسانتره با استفاده از نهاده‌های دولتی و باقیمت مصوب در اختیار دامداران قرار می‌گیرد و با توجه به وابستگی بالای دام سبک استان به مراتع و با توجه به کاهش ۵۰ درصدی میزان بارندگی و فقر شدید مراتع قیمت علوفه نسبت به سال گذشته به‌شدت افزایش‌یافته است که به همین دلیل پرورش‌دهندگان دام سبک استان دچار خسارت بیشتری شده‌اند.
وی با بیان اینکه در این زمینه با پیگیری‌های صورت گرفته و برنامه حمایتی وزارت جهاد کشاورزی علاوه بر توزیع کنسانتره در دو مرحله جو به‌صورت خام نیز بین پرورش‌دهندگان دام سبک توزیع‌شده است، ابراز کرد: افزایش قیمت نهاده‌ها بیشتر در مورد علوفه و نهاده‌های دامی داخلی است به‌عنوان‌مثال قیمت کاه نسبت مدت مشابه سال گذشته بیش از ۲۰۰ درصد و جو داخلی ۱۸۵درصد افزایش قیمت داشته است همچنین به دلیل اینکه نهاده‌های وارداتی با ارز دولتی وارد کشور می‌شود و قیمت آن توسط کمیته تنظیم بازار کشور مصوب و ابلاغ می‌شود، نسبت به مدت مشابه در سال گذشته قیمت جو حدود ۳۳ درصد، ذرت و کنجاله سویا هم ۲۶ درصد افزایش داشته است.
سعی در رفع مشکل داریم
مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در خصوص علت اصلی کمبود نهاده‌ها اظهار می‌دارد: نهاده‌های دام و طیور شامل ذرت حدود ۸۵ تا۹۰ درصد، کنجاله سویا ۹۰ تا ۹۵ درصد و جو۴۰ تا ۴۵ درصد از خارج از کشور وارد می‌شود که در سال ۹۹ و سال جاری با مشکلاتی مواجه بوده است و متأسفانه خشکسالی سال جاری و کاهش تولیدات داخلی باعث تشدید مشکلات خوراک دام شده است.
شکاری با بیان اینکه کمبود نهاده‌ها مشکل کشوری است و در صورت تأمین و تخصیص به‌موقع ارز و واردات نهاده‌ها و تخصیص سهمیه بیشتر به استان‌ها می‌تواند کمک مؤثری به تأمین نهاده موردنیاز ،حفظ دام و سرمایه دامداران و افزایش تولیدات حوزه دام طیور داشته باشد، گفت: دوری استان از بندرها ورودی به‌ویژه بندر امام خمینی(ره) به‌عنوان ورودی اصلی نهاده‌های دام و طیور باعث مشکلات بیشتری از قبیل افزایش هزینه حمل ، تأخیر در ارسال نهاده برای استان شده است.
در نهایت باید دید که مشکلات بندرآامام خمینی(ره) که همه دامداران را در تمام کشور تحت الشعاع قرار داده چه زمانی حل می شود از یک سو نهاده ها گران است از سوی دیگر کامیون داران برای انتقال آن به استان ها خرج بیشتری طلب می کنند و در این بین دامداران هستند که متضرر شده اند.