جولان کاسبان تورم

 امروز ما تنها کشوری در دنیا هستیم که حدود 50 سال است که از تورم دورقمی رنج می‌کشیم و اگر دولت می‌خواهد معیشت کارگران و مردم را ارتقا بخشد، باید تورم را مهار ‌کند…»

آنچه خواندید، بخش‌هایی از صحبت‌های مهندس جمال رازقی جهرمی، رییس موفق اتاق شیراز و رییس هیأت‌مدیره و مدیرعامل شرکت ستاره یخی آسیا (ب.آ) بود که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید.

 

امروز مشکلاتی برای تولیدکنندگان کشور وجود دارد که بسیاری از آن‌ها در طول یک دهه گذشته پابرجا بوده است. در آخرین مصاحبه‌ای که باجنابعالی داشتیم به مبحث مهم خروج اقتصاد از ریل اشاره کردید. با توجه به این‌که امروز در ادبیات محاوره‌ای بخش‌های مختلف، شرایط پسابرجام مطرح شده است، به طور کلی نقش برجام در اقتصاد کشور را تشریح کنید.

اعتقاددارم فارغ از مقوله برجام، ما در کشور اصولاً اصلاحات اقتصادی که باید انجام می‌دادیم را نداده‌ایم.

یعنی برجام هم اگر امضا شود، بعید است که تغییر خاصی بر روند اقتصاد ما داشته باشد. مگر یکبار امضاء نشد، آیا جز تزریق پول به کشور نقشی در اصلاح ساختار اقتصادی کشور به‌همراه داشت. اگر درآمدهای ارزی کشور را در دو دهه گذشته محاسبه کنیم و بررسی شود که با این درآمدهای ارزی چه کارها و چه میزان اقدامات زیربنایی تولید می‌توانستیم انجام دهیم که ندادیم، بسیاری از پاسخ‌ها روشن می‌شود.

امسال به گمانم سال دوازدهم است که سال با مفاهیم اقتصادی و تولید نامگذاری شده است که بسیار مقوله کارشناسی شده و مهمی بوده است، به‌راستی در طول این مدت چه اقداماتی انجام داده‌ایم و آیا این تأکیدات نقشی در رشد اقتصادی کشور داشته است؟!

به‌راستی دولت‌ها و مجلس‌ها در راستای تحقق آرمان‌های رهبری در بخش تولید و صادرات چه اقداماتی انجام داده‌اند؟ در تولید و صادرات چه میزان رشد داشته‌ایم؟

به‌راستی صادرات امروز ما، بیشتر محصولات فرآوری شده بوده یا مواد خام صادر کرده‌ایم؟ متأسفانه امروز بخش عمده‌ای از صادرات کشور موادخام است.

به‌رغم آنکه چند سال است که اعلام می‌کنیم صادرات موادخام نباید معافیت داشته باشد، اما توجهی نمی‌شود. از همه ناگوارتر این‌که آمار سه ساله گذشته نشان می‌دهد که میزان استهلاک سرمایه ثابت از میزان سرمایه‌گذاری ثابت پیشی گرفته که به واقع فاجعه است. امروز در کشوری که در چنین وضعیتی قرار دارد، متأسفانه معافیت ماشین‌آلات تولیدی و معافیت سود و عوارض گمرکی لغو شده است. قانون بودجه سال 1401 نشان می‌‌دهد که مالیات شرکت‌های خصوصی حدود 120 تا 130 درصد افزایش یافته، در حالی‌که مالیات شرکت‌های دولتی تنها بیش از 20 درصد افزایش یافته که این رویکرد نشان می‌‌دهد که گویا اراده‌ای برای نابودی بخش خصوصی وجود دارد.

این‌که به یکباره اعلام می‌شود که تولیدکنندگان به‌جای قیمت مصرف‌کننده، قیمت تولیدکننده را روی محصولاتشان درج کنند، بعد اعلام می‌شود که قیمت مصرف‌کننده هم درج شود، چند روز بعد اعلام می‌شود که فقط قیمت تولیدکننده بزنید و… آیا بررسی شده که چه هزینه‌ای با اینگونه سیاستگذاری‌ها به تولیدکننده تحمیل می‌شود؟!

در حقیقت امروز صدور بخشنامه‌ها و آئین‌نامه‌های خلق‌الساعه آسیب زیادی به تولید و صادرات کشور زده است.

 

در چنین فضایی بخشنامه افزایش دستمزد سال 1401را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

امسال اعلام شده که برای تأمین معیشت کارگران 57 درصد حقوق آنها افزایش یابد، در سال‌های مختلف هم 20 درصد، 15 درصد و 30 درصد و… حقوق کارگران را افزایش داده‌ایم. اگر در کنار این افزایش‌های سالانه نموداری هم بکشیم که افزایش قدرت خرید کارگران را نشان دهد، متوجه می‌شویم که همه‌ساله به‌رغم افزایش سالانه حقوق کارگران، قدرت خرید آنها کاهش یافته است.

این مسأله نشان می‌دهد که سیاستگذاران مسیر حمایت از کارگران را اشتباه رفته‌اند.

ما امروز تنها کشوری در دنیا هستیم که حدود 50 سال است از تورم دورقمی رنج می‌بریم. اگر دولت می‌خواهد معیشت کارگران و مردم را درست کند، ابتدا باید تورم را مهار کند، چرا که افزایش حقوق زمانی مفهوم دارد که تورم یک تا دو درصدی داشته باشیم.

چگونه است که افغانستان و پاکستان می‌توانند تورم خودشان را کنترل کنند، اما ما نمی‌توانیم؟! اعتقاد دارم امروز در اقتصاد کشور عده‌ای کاسب تورم هستند و عده‌ای هم کاسب تحریم و از این موقعیت‌ها به نفع خود استفاده می‌کنند.

در کشور ما پول برابر با قدرت است و وقتی یک نفر سودهای چند برابری عایدش شد، آنقدر قدرت می‌یابد که می خواهد در همه عرصه ها تأثیرگذار باشد.

در مورد همین ارز 4200 تومانی ما از ابتدای سال 1397 موضع‌گیری کردیم، نامه نوشتیم و هشدارهای لازم را دادیم.

هشدار دادیم که ارز کالاست و باید تابع قانون عرضه و تقاضا باشد، به واقع امروز باید پرسید کدام ارگان سرنوشت ارزهای اختصاص یافته 4200 تومانی را پیگیری کرده است. کالاهای وارد شده با ارز 4200 تومانی به چه قیمتی به دست مردم رسیده است؟

امروز تورم هر روز فشار بیشتری به اقشار آسیب‌پذیر وارد می‌کند، اما آیا در هدفگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان و سیاستگذاری‌های کشور عزمی برای مهار تورم مشاهده کرده‌اید؟ امروز معضل عمده تولیدکنندگان این است که دولت حقوق کارگران را تعیین می‌کند، اما نقشی در کنترل قیمت مواد اولیه و لوازم بسته‌بندی تولیدکنندگان ندارد که هر روز افزایش می‌یابد.

به‌راستی کدام تولیدکننده علاقه‌مند است کالایش را گران کند، طبیعی است که هیچ تولیدکننده عاقلی به‌دنبال افزایش قیمت کالایش نیست، اما وقتی دستمزد، قیمت مواداولیه‌، قیمت انرژی و… تغییر می‌کند، راهی جز افزایش قیمت وجود ندارد.

دولت در طول سال‌های گذشته آیا توانسته است قیمت انرژی را ثابت نگاه دارد؟! آیا قیمت اینترنت و مخابرات که در اختیار دولت است ثابت بوده که تولیدکننده بتواند نرخ تولیداتش را ثابت نگاه دارد. اگر واقعاً دل دولت برای اقشار آسیب‌پذیر و حقوق بگیران ثابت سوخته است، بیاید تورم را مهار کند.

مشکل تورم حل شود، معضلات تولید هم مرتفع می‌شود. ما با برجام و بدون برجام ابتدا نیاز داریم که ریل‌گذاری اقتصاد را اصلاح کنیم. امروز میزان اشتغالزایی و صادرات صنایع غذایی کاملاً این بخش را در اقتصاد صاحب جایگاه و اهمیت کرده است، اما هیچ‌گونه حمایت ویژه‌ای از این صنعت صورت نگرفته است.

آیا قیمت شیرخام ثابت بوده است که در طول سال‌های گذشته انتظار ثبات قیمت در صنعت لبنیات داشته‌ایم. دولت سالانه نرخ خرید تضمینی گندم را افزایش می‌دهد و… پس انتظار افزایش نیافتن قیمت در صنایع غذایی انتظار نابجایی است.

وقتی برای واردات ذرت و سویا ارز 4200 تومانی اختصاص یافته است، چطور امروز مرغداران نیاز خودشان را از بازار آزاد تهیه می‌کنند؟!

دولت امروز به‌جای کنترل مبداء، در فروشگاه‌ها به‌دنبال مبارزه با گرانفروشی است.

 

امروز اتاق‌های بازرگانی به‌عنوان پارلمان بخش خصوصی آیا در جایگاه واقعی خود به ایفای نقش می‌پردازند؟

به‌دلیل این‌که در دهه‌های متفاوت موانع مختلفی بر سر راه فعالان واقعی بخش خصوصی ایجاد شده است، بنابراین اکثر فعالان واقعی بخش خصوصی پا در تشکل‌ها نگذاشته‌اند. روزگاری در اتاق ایران مرحوم خسروشاهی حاضر می‌شد، آیا امروز مشابه خسروشاهی در اتاق حاضر می‌شود.

در حقیقت بزرگان صنعت معتقدند که وقتی صحبت‌های آنها تأثیری ندارد نباید وقتشان را در تشکل‌ها بگذرانند و طبیعی است که در این شرایط تعدادی آدم‌های متوسط بخش خصوصی عموماً وارد اتاق می‌شوند و یا افرادی که می‌خواهند از نمد تشکل‌های بخش خصوصی کلاهی برای خود بدوزند. متأسفانه امروز تشکل‌های ما هم سیاسی شده‌اند. در واقع وقتی در تشکلی، بزرگان بخش خصوصی آن صنف حاضر نمی‌شوند، طبیعی است که ممکن است افرادی حضور یابند که به‌دنبال استفاده از رانت هستند به اعتقاد من این رویکرد یک عامل مهم در تضعیف کلیه تشکل‌های به‌شمار می‌رود. دلیل دیگر این‌که یا تشکل‌ها حرف خاصی مطرح نمی‌کنند که کسی بخواهد حرفشان را گوش کند و یا این‌که اصلاً حرفی نمی‌زنند. البته بنده به هیچ‌وجه قصد منفی‌بافی ندارم، چرا که انسان بسیار امیدواری هستم، اما اعتقاد دارم این وضعیت تحت هیچ شرایطی پایدار نخواهد ماند و ما ناچار به اصلاح به هر صورت و به هر قیمتی هستیم.

 

از من باید اصلاح آغاز شود. در واقع اگر هرکسی در جایگاه خودش اصلاحات را آغاز کند، سیستم اصلاح می‌شود. اگر فلان واردکننده دست تو جیب مردم نکند و یا فلان فعال اقتصادی به‌دنبال فرار مالیاتی نباشد، اصلاحات آغاز می‌شود، البته اینها منوط به این است که سیاستگذار هم به نوعی فضا را مدیریت کند.

مگر در اروپا برخی‌ها دنبال فرار مالیاتی نیستند، چرا هستند، اما سیاستگذار راه‌های فرار مالیاتی را بسته است. مگر در همه‌ جای دنیا افرادی نیستند که به‌دنبال خروج ارز از کشورشان باشند، طبیعی است که پاسخ مثبت است، اما سیستم مدیریتی آنها به‌گونه‌ای بنا شده که مانع خروج ارز شده است، از این‌رو ما از دولت، مجلس و سیاستگذاران انتظار داریم تا قطار اقتصاد را به ریل اصلی‌اش بازگردانند و فرمان سیاست را به‌دست اقتصاد بدهند، چرا که اگر اینگونه شود همه مشکلات فعلی مرتفع خواهد شد.

 

در چنین شرایطی که شرح آن را گفتید، شاهد حرکت‌های خوبی در اتاق‌های بازرگانی هستیم، به‌عنوان نمونه همین اتاق شیراز بارها به‌واسطه عملکردش تحسین شده است، در این خصوص چه ارزیابی دارید؟

اتاق شیراز در سال گذشته سه بار موفق به دریافت عنوان جهانی شده است. اعتقاد دارم به‌رغم همه محدودیت‌هایی که در کشور وجود دارد، ارتباط اتاق شیراز با دولت، قوه قضائیه، نمایندگان مجلس بسیار قوی برقرار شده است، چرا که ما صحبت‌ها را براساس مفاهیم علمی و کارشناسی بیان می‌کنیم. بنابراین هم دولت و قوه قضائیه و هم امام جمعه شیراز همکاری بسیاری مطلوبی با ما برای برداشت موانع تولید دارند.

این مسأله باعث شده که ما حتی در بهبود فضای کسب و کار هم رتبه بسیار خوبی به‌دست آورده‌ایم.

ما شاید تنها استانی در کشور هستیم که حداقل هفته‌ای یک روز از صبح تا شب در ستاد اجرایی اقتصاد مقاومتی استان فارس مشکلات بخش خصوصی بررسی می‌شود و حتی حکم قضایی صادر می‌شود.

ما امام جمعه بسیار همراهی هم داریم که بسیار روی مسایل اقتصادی حساس است. ما گزارشات اقتصادی را برای ایشان ارسال می‌کنیم که خوشبختانه جلسات بسیار منظمی را برای پیگیری مشکلات برگزار می‌کنند.

در حقیقت در فضای سیاست‌زده‌ای که در استان فارس وجود داشته، این فضا به سمت رونق اقتصادی گرایش پیدا کرده است.

امروز به جز موانع ملی که در کشور وجود دارد ما در استان فارس هیچ مشکلی نداریم. امروز در فارس فعال اقتصادی وجود ندارد که به تشکلی مراجعه و مشکلی را که در استان قابل حل باشد را مطرح کرده باشد و به نتیجه نرسیده باشد. امیدواریم مسؤولان کشور هم استان فارس را به‌عنوان الگو در نظر بگیرند.

 

شرکت ستاره یخی آسیا (ب.آ) از چه سالی فعالیت را آغاز کرد و هم‌اکنون در زمینه تولید در چه وضعیتی قرار دارد؟

«ب.آ» از 13 سال پیش کار تولید را آغاز کرد. تفکرما از ابتدا این بود که کالای باکیفیت، ارزان تولید کنیم تا همه اقشار جامعه بتوانند از آن استفاده کنند. هدف دوم ما هم از ابتدا این بود که ضایعات را تا حد امکان کاهش دهیم.

چون کار تازه‌ای بود، به سرعت در کشور در شرایط رشد و توسعه قرار گرفت و از این‌که «ب.آ» متولی تولید اینگونه محصولات در کشور بوده است، بسیار خوشحالیم، چرا که هم‌اکنون ده‌ها واحد تولیدی دیگر به تولید این گروه از محصولات مشغول هستند.

اگرچه ما برای تولید یک محصول به عنوان نمونه کوکوسبزی 1.5 سال درگیر بودیم، اما امروز واحدهای دیگر به راحتی وارد این بخش شده‌اند.

امروز «ب.آ» برندی است که مصرف‌کننده به آن اعتماد کامل دارد و تلاش‌های ما را برای حفظ کیفیت لمس کرده است.

خوشحالیم کالای سالم ارزان قیمت و با کیفیت در دسترس مصرف‌کننده قرار می‌دهیم.

ما 13 سال پیش با 2 تا 3 نوع محصول تولیدات را آغاز کردیم و امروز خوشبختانه به‌واسطه استقبال مصرف‌کنندگان میزان محصولات تولیدی «ب.آ» به 60 قلم محصول رسیده است.