چندی پیش دولت سیزدهم طرحی به نام هوشمندسازی یارانه آرد و نان را به صورت آزمایشی در برخی از نانوایی‌های استان زنجان اجرایی کرد. دولت اعلام کرد هدف از اجرای این طرح جلوگیری از قاچاق آرد و توزیع عادلانه یارانه‌ها است.
دولت باید برای دستیابی به این هدف نانوایی‌ها را به کارتخوان‌های هوشمند مخصوص این طرح مجهز کرده تا از طریق این تراکنش‌ها حجم مصرف آرد و حجم تولید نان را به صورت لحظه‌ای رصد کند. تحلیل این داده‌ها با توجه به معیارهایی از جمله موقعیت جغرافیایی و تمکن خانوارهای هر منطقه می‌تواند باعث شناسایی رفتارهای غیرمتعارفی مانند خرید حجم زیادی از نان برای مصارف دام یا تناسب نداشتن حجم دریافت آرد و فروش نان توسط یک نانوایی شود.
همچنین به تازگی وزیر امور اقتصاد و دارایی از اجرای این طرح در ۹ استان دیگر خبر داد که خراسان رضوی نیز به عنوان یک استان مرزی کاندیدای اجرای این طرح است.
طبق اعلام دولت این طرح هیچگونه افزایش قیمت و محدودیتی برای ارائه نان به مردم ایجاد نمی‌کند. این در حالی است که حدود یک ماه پیش عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی بیان اینکه یارانه نان به هر نفر تعلق گرفته و کارت یارانه نان در تمام شهرهای ایران قابل استفاده خواهد بود، اظهار کرد: در کارت یارانه میزان مصرف سرانه تعیین شده در الگوی مصرف معادل ۰.۷ نان سنگک در روز یعنی ۲۱ عدد نان سنگک در ماه به ازای هر نفر است؛ اگر میزان سهمیه تخصیص یافته در کارت یارانه به اتمام برسد، در آن صورت نان به قیمت آزاد فروخته خواهد شد و با شروع ماه جدید این کارت مجددا شارژ می‌شود.
در راستای بررسی این طرح با رئیس اتاق اصناف مشهد به گفت‌وگو پرداختیم.
محمود بنانژاد در خصوص اجرای این طرح در استان اظهار کرد: زمان شروع این طرح مشخص نیست اما به احتمال زیاد خراسان رضوی نیز جزو یکی از استان‌های اعلام شده توسط وزیر امور اقتصاد و دارایی خواهد بود.
وی در رابطه با سهمیه ماهانه هر فرد برای دریافت نان در این طرح افزود: تا جایی که اطلاع دارم، تاکنون سهمیه‌ای برای این طرح مشخص نشده است. این طرح به سمت هدفمند شدن و توزیع بهتر یارانه‌ها پیش رفته و اصلا موضوع تخصیص سهمیه در آن مطرح نیست. قاعدتا بر اساس سرانه آرد کشور برای هر نفر باید عددی مشخص شود اما از میزان آن اطلاعی ندارم.
رئیس اتاق اصناف مشهد تصریح کرد: اجرای این طرح باعث ایجاد رقابت بین نانوایی‌ها و عدم خروج آرد از چرخه تولید می‌شود. در حال حاضر با توجه به اختلاف بالای قیمت آرد بازار آزاد و آردی که به نانوایی‌ها داده می‌شود، شاهد خارج شدن راحت آرد از چرخه تولید هستیم.
تهیه کارتخوان‌های مخصوص اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد
بنانژاد در رابطه با میزان کارتخوان‌های راه‌اندازی شده مخصوص این طرح در مشهد خاطرنشان کرد: اطلاعات نانوایی‌ها طبق طرح برکت ۲ در حال به‌روزرسانی است. تعداد زیادی دستگاه کارتخوان مخصوص این طرح تهیه شده و آماده نصب شدن است. طی یک هفته می‌توان این کارتخوان‌ها را در سطح شهر مشهد نصب کرد.
وی درباره سهمیه استان با توجه به ورود زائران به مشهد و مصرف نان در این استان پس از اجرای این طرح اضافه کرد: در حالت عادی نیز زمانی که زائر به مشهد می‌آمد، سهمیه اضافه‌ای برای نانوایی‌ها در نظر می‌گرفتیم و به همین نسبت می‌توان در ایام ورود زائران برای نانوایی‌ها سهمیه اضافه‌ای در نظر گرفت. همچنین روی کارت بانکی کسانی که از استان‌های دیگر آمدند، اطلاعات تعریف شده و می‌توانند بدون مشکل نان خرید کنند.
رئیس اتاق اصناف مشهد عنوان کرد: بر اساس سرانه آردی که برای مردم در نظر گرفته شده، هیچ مشکلی از لحاظ تامین آرد وجود ندارد و تنها مساله بروز برخی تخلفات است.
بنانژاد در خصوص آمار تخلفات حوزه آرد و نان اظهار کرد: تا زمانی که اختلاف قیمت بین آرد آزاد و یارانه‌ای وجود داشته باشد، آمار تخلفات زیاد است. هر روز با تخلفاتی از جمله کم‌فروشی، گران‌فروشی و خروج آرد از شبکه مواجهیم و آن را کشف می‌کنیم اما تمهیدات در نظر گرفته شده به دلیل وجود منافع زیاد باز هم بازدارنده نیست.
وی افزود: هزینه‌های نانوایی‌ها در این طرح به اندازه کافی دیده شده است. در این طرح نانوایی باید کیفیت نان خود را بالا ببرد تا مردم از آن خرید کنند؛ یعنی در این طرح نانوایی باید دنبال مشتری بگردد نه اینکه مشتری دنبال نانوایی خلوت باشد.
رئیس اتاق اصناف مشهد بیان کرد: آمادگی کامل برای اجرای این طرح وجود دارد و امیدوارم هرچه سریع‌تر این طرح اجرا شود. در حال حاضر با وجود توزیع زیاد آرد و گندم، نه دولت، نه نانوا و نه مردم هیچکدام از این شرایط راضی نیستند. نانوا تاکید دارد که هزینه‌های من بالاست و قیمت تعیین شده فعلی هزینه‌های من را جبران نمی‌کند. همچنین مردم نیز از کیفیت نان به شدت ناراضی هستند.