در حالی که به گفته وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۴۰۱ افزایش تولید و صادرات محصولات در همه بخش ها صورت گرفته است یکی از بخش های با پتانسیل بالای تولید و صادرات بخش پرورش آبزیان کشور است. در واقع اگرچه در بحث تولید انواع آبزیان و آبزی پروری کشورهایی همچون چین، هند، اندونزی، ویتنام، بنگلادش، مصر، نروژ و شیلی پیشرو هستند اما ایران نیز در بازار پویا جایگاه دارد و به طور خاص در مورد بحث تولید خاویار و میگوی پرورشی شناخته شده است. به این ترتیب در سالی که گذشت آبزیان کشور نیز روندی افزایشی در تولید و صادرات به ثبت رسانده است که عوامل مختلفی بر این اتفاق تاثیر گذار بوده است.
۱۵۷ هزار تن محصولات آبزی به بازارهای جهانی ارسال شد
علی اکبر خدایی دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان بازاریابی مناسب و همچنین کیفیت بالای محصولات را اصلی ترین عوامل توسعه صادرات بخش آبزیان در مدت نامبرده میداند. خدایی در گفتگو با بازار در خصوص شرایط تولید و صادرات آبزیان در سالی که گذشت می گوید: بر اساس آمار آنالیز شده یازده ماهه سال پیش در مدت یازده ماه در حوزه آبزیان ۱۵۷ هزار تن صادرات داشتیم که نسبت به سال قبل روند افزایشی بوده است.
وی افزود: در واقع سال قبل میزان صادرات بخش آبزیان ۱۴۲ هزار تن بوده است.
در سال ۱۴۰۱ ایران حدود ۴۰۰ میلیون دلار محصولات آبزی به بازارهای جهانی ارسال کرده است که بازاریابی مناسب و کیفیت بالای محصولات در این افزایش صادرات دخیل بوده است
خدایی با بیان اینکه میزان ارزش صادرات آبزیان کشور در سال قبلتر حدود ۳۲۰ میلیون دلار بوده افزود: با این وجود در سال ۱۴۰۱ این میزان به حدود ۴۰۰ میلیون دلار رسیده است.
دبیرکل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران همچنین در پاسخ به این سوال که چه عواملی بر افزایش صادرات آبزیان کشور موثر بوده است گفت: در وهله اول بازاریابی مناسب تر و بیشتر در کشورهای جنوب شرق آسیا و همچنین روسیه در افزایش صادرات موثر بوده است. به نحوی که صادرات میگو ما به روسیه از ۴۱۵۰ تن در سال ۱۴۰۰ به ۱۴ هزار و ۵۰۰ تن در سال ۱۴۰۱ رسید که رشد خوبی داشتیم.
وی خاطر نشان کرد: به این ترتیب در حالی که ۱۵هزار تن افزایش صادرات آبزیان در سال ۱۴۰۱ داشته ایم ۱۰هزار تن از این مقدار رشد به تنهایی مربوط به کشور روسیه بوده است.
خدایی اظهار داشت: به این ترتیب بازار روسیه بسیار در رقم خوردن افزایش صادرات آبزیان کشور مهم بوده و لذا با توجه به بازاریابی هایی خوبی که توسط صادر کننده ها در این کشور صورت گرفته و همچنین کیفیت خوب محصولات صادراتی موجب استقبال از محصولات ما در بازارهای صادراتی شده و این افزایش صادرات را رقم زده است.
رتبه دوازدهم تولید میگوی پرورشی ایران در جهان
دبیر کل اتحادیه توسعه و تجارت آبزیان کشور همچنین در خصوص جایگاه ایران در بازار جهانی میگو نیز می گوید: تا جایی که بنده می دانم رتبه دوازدهم تولید در کل دنیا را داریم و در منطقه نیز جایگاه دوم هستیم. همچنین بیش از ۲۴کشور میگوهای پرورشی ما می رود و جایگاه میگوی ایران در بازارهای جهانی تثبیت شده است.
به گفته انجمن جهانی میگو حدود ۷۵درصد تولید جهانی میگوی پرورشی از کشورهای آسیایی تامین می شود و دو کشور چین و تایلند پیشرو در این بازار هستند
گفتنی است در حالی ایران در بازار جهانی میگوی پرورشی دارای جایگاهی شناخته شده است که حدود ۷۵ درصد از تولید جهانی میگوی پرورشی از کشورهای آسیایی تامین می شود و دو کشور پیشرو چین و تایلند و پس از آن ویتنام، اندونزی و هند هستند. همچنین بر اساس آمارهای جهانی که اخیرا انجمن جهانی میگو منتشر کرده است در سال ۲۰۲۲ اندازه بازار جهانی میگو به ۷.۱۴ میلیون تن رسیده است و انتظار می رود در طی یک دوره ۵ ساله یعنی از ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۸ با رشدی حدود ۷ درصدی به حجم ۱۰.۲۷ میلیون تن برسد.
خدایی در خصوص اصلی ترین چالش ها و مشکلات تولید کننده در فرایند تولید انواع آبزیان نیز اظهار داشت: تولید کننده ها که تولید می کنند و سعی در ارائه بیشترین کیفیت و بیشترین میزان تولید هستند اما مشکل اصلی که الان وجود دارد قیمت نهاده های خوراک آبزیان است که افزایش پیدا کرده و هزینه های تولید بالا رفته است.
مشکل پرورش دهندگان محصولات آبزی در تامین نقدینگی برای خرید خوراک
وی افزود: در حقیقت بسیاری از پرورش دهندگان آبزیان بخصوص آنهایی که کالای صادراتی ندارند و تولیدات شان منحصر به بازار داخل است، چون قدرت خرید مردم چندان بالا نرفته است و گران شدن کالاها موجب گران تمام شدن محصولات آبزی می شود. لذا این تولید کننده ها نیز دچار مشکل در تامین نقدینگی برای خوراک و تولید باشند و محصول هم به درستی فروش نرود. لذا این دو مشکل اساسی فعلی تولید کننده های بخش آبزیان است.
خدایی با اشاره به افزایش قیمت خوراک آبزیان گفت: همانطور که می دانید در ابتدای سال ۱۴۰۱ که یارانه نهاده های تولید حذف شد قیمت ها گران شد و این باعث شد این گرانی ها ادامه یابد و همچنان تورم هم هست و روندی صعودی دارد. لذا قدرت نقدینگی پرورش دهندگان و تولید کننده ها کم شده است و بانکها هم هیچ کمکی نمی کنند در نتیجه فشار روی دوش تولید کننده ها است.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به افزایش قیمت خوراک آبزیان باید منتظر افزایش قیمت محصولات آبزی بود یا خیر، گفت: اگر در هیچ بخش دیگری تورم نداشته باشیم قطعا آبزیان هم افزایش قیمت ندارد. اما در همان حد که جامعه منتظر یک تورم هست احتمالا آبزیان هم افزایش قیمت خواهد داشت.
خدایی ادامه داد: البته به نظر بنده افزایش قیمت محصولات آبزی کمتر از دیگر بخشها به خصوص رقبای خود مانند محصولات پروتئینی همچون گوشت قرمز و مرغ باشد. چون آنها تاثیر پذیری شان از افزایش قیمت نهاده ها بیشتر از آبزیان است به خصوص اینکه ما در گذشته کمتر یارانه حمایتی برای خوراک دریافت کرده ایم. بنابراین حذف این یارانه ها برای بخش آبزیان کمتر اثرگذار است ولی در هر حال افزایش قیمت در این بخش نیز ناگزیر خواهد بود.