مطالعه امکان سنجی احداث زیستگاه مصنوعی آبزیان ابتدا از سال ۱۳۸۱ در آبهای هرمزگان کلید خورد و پس از طراحی ساخت سازه‌های مناسب، زیستگاه از سال ۱۳۸۲ در غرب استان و در منطقه بندرکُنگ شهرستان بندرلنگه آغاز شد اما در طول این سال‌ها صید آبزیان کف‌زی (صید بدون حدود ۴۵ تا ۵۵ هزار تُن آبزی کَف‌زی در استان هرمزگان) بدون تغییر بوده و یا روند کاهشی داشته است.
لذا برای رونق و تقویت آبزیان و صید انبوه آبزیان کَف‌زی، آیت‌الله رئیسی، رییس جمهور در سفر به هرمزگان، مجوز ایجاد و راه‌اندازی سه مرکز تقویت ذخایر آبزیان را صادر کرد که نصب زیستگاه‌های مصنوعی یکی از مهم‌ترین این راه‌ها در راستای تقویت ذخایر آبزیان بوده است.
با سفر رییس جمهور به هرمزگان و حمایت‌های مهدی دوستی استاندار و پیگیری شیلات این استان و همچنین حمایت‌های علمی و تحقیقاتی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان هم اکنون گام‌های خوبی در این خصوص برداشته شده و امید را دوباره در دل صیادان و بهره‌برداران این خطه پُرگهر زنده کرده است.
هرچند ساماندهی وضعیت فعلی زیستگاه‌های طبیعی آبزیان، بسیار ضروری و حیاتی است اما توسعه و مدیریت مناسب زیستگاه‌های مصنوعی نیز می‌تواند به عنوان یک سرمایه‌گذاری پایدار در حفظ و تقویت ذخایر آبزیان و ارتزاق صیادان باشد.
طبق اعلام اداره کل شیلات هرمزگان؛ «هامور»، «سوکلا»، «شوریده»، «سنگسر» و «ماهی شیر» از آبزیان کف‌زی و پرطرفدار آبهای خلیج فارس هستند و با استقرار زیستگاه‌های مصنوعی حدود ۱۰ درصد به ذخایر آبزیان کف‌زی در هرمزگان اضافه می‌شود.
«هامور»، «سوکلا»، «شوریده»، «سنگسر» و «ماهی شیر» از ماهی‌های کف‌زی و پرطرفدار آبهای خلیج فارس است و با استقرار زیستگاه‌های مصنوعی حدود ۱۰ درصد به ذخایر آبزیان کف‌زی در هرمزگان اضافه می‌شود.
زیستگاه‌های مصنوعی از جنس لوله‌های بتنی و محل مناسبی برای زاد و ولد، تغذیه و تخم‌گذاری ماهیان کف‌زی و همچنین محل مناسبی برای رشد و تغذیه انواع آبزیان مثل اسفنج ها، مرجان‌ها، شقایق و تپه‌های سنگی است و این زیستگاه‌هایی که نصب می‌شوند به تدریج ریزجلبک‌ها به دیواره‌های بتنی آن می‌چسپند و کم‌کم یک اکوسیستم دریایی شکل می‌گیرد.
طرح حفاظت و توسعه زیستگاه‌های مصنوعی آبزیان در دریا بهترین روش برای احیا و بازسازی آبزیان کف‌زی، ترمیم و حفاظت از زیستگاه‌ها و محیط‌های طبیعی و برداشت قانون‌مند و توسعه پایدار است.
این اقدام به منظور احیا و بومی‌سازی گونه‌های آبزی و افزایش ذخایر آبزیان و همچنین حفظ معیشت مردم در آبهای شهرستان‌های بندرلنگه، سیریک، جاسک و قشم ایجاد شده است که در واقع نوعی بیابان زدایی از کف دریا به شمار می‌رود.
نشانه‌ای از اقدام و عمل در تقویت ذخایر آبزیان خلیج فارس
تداوم خدمت؛
نصب ۲ هزار زیستگاه مصنوعی در آبهای هرمزگان تا پایان ۱۴۰۲
شیلات هرمزگان تا پایان سال ۱۴۰۱ حدود ۶ هزار و ۶۰۰ سازه زیستگاه مصنوعی در آبهای هرمزگان نصب کرده بود و تا پایان امسال نیز هدف‌گذاری نصب ۲ هزار سازه زیستگاه مصنوعی را در دستورکار دارد.
سرپرست اداره کل شیلات هرمزگان در این راستا با اشاره به استقرار ۶ هزار و ۶۰۰ زیستگاه مصنوعی در آبهای این استان گفت: ۲ هزار سازه از این زیستگاه‌های مصنوعی در جزیره کیش، سه هزار سازه در منطقه (بُستانه، ملو و حَسینه) بندرلنگه و یکهزار و ۶۰۰ سازه نیز در سَلَخ قشم نصب شده است.
مسعود بارانی در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: تا پایان امسال طبق برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری صورت گرفته پیش بینی می‌شود ۲ هزار سازه زیستگاه مصنوعی دیگر نیز در آبهای هرمزگان مستقر شود.
پیرو دستور رییس جمهور و حمایت‌های ویژه سازمان شیلات ایران و استانداری هرمزگان، در راستای افزایش و تقویت ذخایر مهم آبزیان عملیات اجرایی احداث سه مرکز بازسازی ذخایر آبزیان در استان آغاز شده است.وی یادآورشد: پیرو دستور رییس جمهور و حمایت‌های ویژه سازمان شیلات ایران و استانداری هرمزگان، در راستای افزایش و تقویت ذخایر مهم آبزیان عملیات اجرایی احداث سه مرکز بازسازی ذخایر آبزیان در استان آغاز شده است تا صیادان محلی از این پس بتوانند با خیالی آسوده از دریا ارتزاق کنند.
سرپرست اداره کل شیلات هرمزگان اظهار کرد: خوشبختانه با تلاش و حمایت مجموعه استانداری و سازمان شیلات ایران تاکنون احداث و استقرار سازه‌های زیستگاه مصنوعی در آبهای غرب استان در حال انجام است و به زودی شاهد استقرار این سازه ها در آبهای شرق هرمزگان نیز خواهیم بود.
وی بیان کرد: ایجاد زیستگاه های مصنوعی در آبهای غرب هرمزگان نخستین اقدام دولت مردمی برای حفظ و بازسازی ذخایر آبزیان و خدمت به جامعه صیادی است.
سرمایه‌گذاری پنج میلیارد تومانی برای استقرار زیستگاه مصنوعی
تقویت ذخایر آبزیان خلیج فارس در بازه زمانی ۱۰ ساله می تواند منجر به پایداری و افزایش اشتغال در حوزه صیادی شود.
سرپرست اداره کل شیلات هرمزگان ابراز کرد: اهمیت این طرح بواسطه نقش آن در حفاظت و بهسازی زیستگاه‌های آسیب دیده گونه‌های آبزیان کف زی و نزدیک کف، افزایش زیستگاه‌های گونه‌های آبزیان تجاری و غیرتجاری، ذخایر آبزیان در صیدگاه‌های مجاور زیستگاه های مصنوعی و در نهایت افزایش میزان ذخیره و صید در صیدگاه‌ها و کمک به حفظ و ارتقای میزان صید و معیشت صیادان است.
وی اظهار کرد: گام‌های خوبی در راستای بهره‌وری از ظرفیت‌های شیلاتی استان برداشته شده است و بدون شک با تحقق برنامه تحولی وزارت جهاد کشاورزی در این استان شاهد رونق و توسعه بیش از پیش فعالیت‌های شیلاتی در استان خواهیم بود.
هرمزگان استانی ویژه در حوزه فعالیت‌های شیلاتی
همانطور که می‌دانیم، برخورداری از ۲۰ بندر صیادی، ۲۳ موج شکن مردمی، حدود ۵۰ هزار اراضی مستعد پرورش میگو، بیش از ۱۱۳ هزار تن ظرفیت پرورش ماهی در قفس و نصب ۶ هزار و ۶۰۰ زیستگاه مصنوعی آبزیان، هرمزگان را به استانی ویژه در حوزه فعالیت‌های شیلاتی تبدیل کرده است.
استان هرمزگان با برداشت سالیانه افزون بر ۳۱۵ هزار تُن انواع آبزیان و بیش از ۳۵ هزار نفر صیاد، رتبه نخست صید و صیادی در کشور را دارد.