در حالی که به گفته پیمان حصادی مجری طرح گیاهان قندی وزارت جهاد کشاورزی، ایران از نظر تولید شکر در جایگاه ۱۸ دنیا قرار دارد، در چند ماه اخیر و پس از تصویب قیمت ۲۵۵۰۰ تومان برای هر کیلوگرم شکر درب کارخانه و نرخ ۲۸ هزار تومان برای مصرف کننده، این کالا به نوعی در بازار کمیاب شده است. به طوری که هر کیلوگرم شکر در بازار با نرخی بین ۳۵ تا ۳۸ هزار تومان نیز عرضه می شود. این در شرایطی است که شکر بسته بندی ۸۰۰ گرمی نیز تا ۴۸ هزار تومان عرضه می شود.
تولید ژل رویال تحت تاثیر کمبود شکر در بازار
با این وجود نهاده شکر جزو اصلی ترین نهاده های مصرفی در صنعت زنبورداری است و کمیاب شدن آن در بازار از یکسو و نوسان قیمتی آن از سوی دیگر فعالان این حوزه را با چالش های جدی روبرو کرده است. به طوری که پیش از این «محمدرضا کوهی» فعال بخش ژل رویال در گفتگو با بازار اظهار داشت: به دلیل قیمت بالای شکر و از سوی دیگر به دلیل نبود شکر با همان قیمت بالا در بازار، برخی تولید کننده ها نتوانستند به موقع کار تولید ژل رویال را شروع کنند. به عبارت دیگر به دلیل گرانی و نبود شکر، برخی از تولید کننده های ما در حالی که از حوالی ۲۰ بهمن آماده تولید ژله بودند به ناچار در اسفند و یا حتی در فروردین جاری کار خود را آغاز کردند و به این ترتیب حجم تولیدی شان را کاهش دادند در حالی که مشتریان زیادی هم این محصول داشت.
رئیس بخش تحقیقات زنبور عسل موسسه تحقیقات علوم دامی کشور: برای تداوم تولید دولت یا نهادهای مسئول بایستی ترتیبی اتخاذ کنند تا نهاده شکر با قیمت مناسب به دست زنبوردار برسد یعنی شکر باید سوبسید داشته باشد
بر اساس این گزارش در شرایطی شکر در بازار کمیاب شده است که صنعت زنبورداری عمدتا برای زمستان گذرانی به این نهاده نیاز دارد و نبود آن چالش هایی برای این بخش ایجاد می کند. «ناصر تاج آبادی» رئیس بخش تحقیقات زنبور عسل موسسه تحقیقات علوم دامی کشور در این خصوص در گفتگو با بازار می گوید: قیمت نهاده شکر خود چالش دیگری است به این معنا که زنبوردار مجبور است در دوره هایی که زنبور رو به رشد است مثل اواخر زمستان و اوایل بهار که هنوز شهدی در طبیعت جاری نیست برای افزایش جمعیت کلنی حتما از شکر استفاده کند. همچنین بعد از برداشت عسل هم حدودا شهریور و مهرماه نیاز است که زنبوردار به زنبور خود شربت و شکر بدهد که برای زمستان گذرانی ذخیره بشود لذا کمبود و یا گرانی آن آسیب زننده است.
تولید ۱۳۶ هزار تن عسل در سال ۱۴۰۱
تاج آبادی افزود: برای پایداری تولید بایستی دولت یا نهاد های مسئول ترتیبی اتخاذ کنند تا نهاده شکر با قیمت مناسب به دست زنبوردار برسد؛ یعنی مثل نهاده های دیگر که به بقای گیاه و جاندار کمک می کند باید سوبسید داشته باشد و با قیمت پایین تر از نرخ مصوب به زنبوردار تحویل داده شود.
گفتنی است در حال حاضر نرخ مصوب شکر درب کارخانه ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان است اما به گفته این مقام مسئول با این نرخ به دست زنبوردار نمی رسد و نهایتا زنبوردار ترجیح می دهد از بازار آزاد خریداری کند.
این مقام مسئول همچنین در خصوص شرایط تولید و صادرات تولیدات و فرآورده های صنعت زنبورداری گفت: بر اساس آماری که معاونت امور دام وزارت جهاد ارائه داده سال گذشته حدود ۱۳۶ هزار تن تولید عسل داشتیم که رقم بزرگی است. در حالی که رشد تولید در گروی عوامل مختلفی است که مهمترین آنها مدیریت زنبورستان است. همچنین ملکه، نهاده ها صحرا و غیره می تواند در تولید موثر باشد.
وی افزود: متاسفانه امسال و سال قبل اوایل سال در استان های غربی تلفات ناشی از سمپاشی باغات بالا بود. البته شنیده ها حاکی است سازمان حفظ نباتات اخیرا دست به کار شده و واردات یکسری سموم را ممنوع کرده است و امیدواریم این اقدام باعث شود سال آینده دیگر شاهد این تلفات نباشیم.
گفتنی است بر اساس سند راهبردی که در سال ۱۳۹۷ تدوین و رونمایی شد، در حوزه برخی تولیدات صنعت زنبورداری همچون ژل رویال و بره موم مقرر شده که سالانه تا ۱۵ درصد رشد رقم بخورد. از سوی دیگر در این سند که اوایل امسال نیز بازنگری شد، در حوزه تولید عسل سالانه ۴ درصد رشد در نظر گرفته شده و غالبا قرار است روی کیفیت عسل کار شود.
کشورهای همجوار و کشورهای عربی؛ اصلی ترین بازار تولیدات صنعت زنبورداری ایران
تاج آبادی خاطر نشان کرد: از سوی دیگر در حوزه صادرات نیز «عسل، بره موم و تا حدودی هم زهر زنبور» صادرات داریم به طوری که سال قبل حدودا ۱۴ کیلوگرم تولید زهر داشتیم که غالبا صادر می شود.
کیفیت عسل ما نسبت به کشورها دیگر بالا است؛ یعنی در حالی که ۳۰۰ نوع عسل تک گل در دنیا وجود دارد بیش از ۵۰ نوع آن در ایران تولید می شود و لذا در دنیا خواهان زیاد دارد
وی در خصوص اصلی ترین بازارهای صادراتی نیز اظهار داشت: غالبا کشورهای همجوار و همچنین کشورهای عربی خواهان تولیدات ما هستند. در واقع عسل ما چون مرغوب و تک گل است لذا در اغلب کشورهای دنیا خواهان زیاد دارد و بستگی به توان تجار ما دارد که به کدام کشورها صادرات را ممکن سازند.
تاج آبادی همچنین در خصوص مزیت رقابتی عسل ایران برای حضور در بازارهای جهانی گفت: کیفیت عسل ما نسبت به کشورهای دیگر بالا است؛ یعنی در حالی که ۳۰۰ نوع عسل تک گل در دنیا وجود دارد بیش از ۵۰ نوع آن در ایران تولید می شود. از سوی دیگر عسل هایی که به خصوص در کوهستان تولید می شود بسیار مرغوب است و می تواند خواص دارویی داشته باشد. لذا باید تجار در حوزه بازاریابی این حوزه حتما کار کنند.
وی با تاکید بر اینکه برای توسعه بازارها بایستی روی بسته بندی کار کنند که زنبوردار بهتر بتواند عسل را صادر کند گفت: از سوی دیگر زنبوردار و تجار باید با قوانین بین المللی آشنا باشند تا بتوانند راحت تر عسل خود را صادر کنند.