در حالی که زنبور عسل را غالبا با محصول عسل به یاد می آوریم اما این حشره مفید فراورده های دیگری همچون ژل رویال، بره موم، زهر زنبور و غیره نیز دارد که در برخی بخش ها همچون زهر زنبور و ژل رویال تجارت بین المللی پویا و با سودآوری بالایی در جریان است. با این وجود فواید زنبور عسل تنها به تولید چنین محصولاتی ختم نمی شود و بر اساس تحقیقات و گزارشات جهانی منتشر شده بهره گیری از این حشره در کنار باغات و مزارع به خصوص باغات بادام و سیب می تواند بهره وری را تا چندین برابر افزایش دهد.
تولید سالانه بالغ بر ۷۷هزار تن عسل طبیعی در ایران
این در شرایطی است که در کشور ما هنوز چندان بین باغداران و زنبورداران بر سر این موضوع توافق نشده است و بسیاری از باغداران از پذیرش کندوها در کنار باغات و مزارع خود امتناع می کنند. این در حالی است که به گفته کارشناسان در دیگر کشورهای به خصوص کشورهای توسعه یافته باغداران بابت جای دادن کندوها زنبور عسل در باغات و مزارع خود به زنبوداران مبالغی را نیز پرداخت می کنند. با این وجود آنچه که از سوی همه اقشار جامعه پذیرفته شده است قدیمی ترین محصول این حشره یعنی عسل است. به عبارت دیگر با فواید عسل همه به خوبی آشنا هستند و اگرچه خریداران با عبارت هایی همچون عسل تغذیه ای، عسل طبیعی و حتی عسل تقلبی گاها سردرگم می شوند آن هم در شرایطی که تشخیص عسل اصل از تقلبی مستلزم اقدامات آزمایشی است اما باز هم عسل جزو محصولاتی است که غالبا در سبد خانوارها جای دارد.
در ایران سالانه بیش از ۷۷ هزار تن عسل طبیعی تولید می شود و به این ترتیب بعد از چین و ترکیه رتبه سوم تولید متعلق به این کشور است
نکته جالب توجه اینکه در بحث تولید عسل طبیعی به گفته فائو ایران سومین تولید کننده است و سالانه با رقم زدن تولیدی بالغ بر ۷۷ هزار تن پس از چین و ترکیه در رتبه سوم دنیا قرار می گیرد. با این وجود در بحث تولید جهانی سالانه بیش از ۱.۶۲ میلیون تن عسل در دنیا تولید می شود و در بخش صادرات نیز نیوزلند پیشرو است.
ارزش ۲.۶۷ میلیارد دلاری بازار واردات عسل
این در حالی است که در بحث واردات عسل در سراسر جهان وارداتی به ارزش بیش از ۲.۶۷ میلیارد دلار صورت می گیرد و در این بین ایالات متحده سالانه وارداتی به ارزش بیش از ۶۵۰ میلیون دلار رقم می زند و بزرگترین وارد کننده این محصول است. این در حالی است که کشور آلمان با رقم زدن وارداتی به ارزش بیش از ۳۳۴ میلیون دلا در رتبه دوم واردات قرار دارد و پس از آن نیز کشور ژاپن با وارداتی به ارزش بیش از ۱۷۰ میلیون دلار سومین وارد کننده بزرگ محصول عسل است.
همچنین کشورهای «انگلستان با رقم زدن وارداتی به ارزش بیش از ۱۳۴ میلیون دلار، فرانسه با بیش از ۱۲۰ میلیون دلار، چین با بیش از ۱۰۵ میلیون دلار، ایتالیا با بیش از ۱۰۲ میلیون دلار، لهستان با بیش از ۹۶ میلیون دلار، اسپانیا با بیش از ۸۳ میلیون دلار و هلند با بیش از ۷۹ میلیون دلار» در جایگاه چهارم تا دهم واردات عسل قرار دارند. به این ترتیب بر اساس داده های موجود این ده کشور سالانه حدود ۷۰ درصد از واردات عسل را در مجموع به خود اختصاص می دهند و کشورهایی همچون امارات، عربستان، سنگاپور، سوئیس، دانمارک، کانادا و استرالیا نیز سهمی بین یک تا دو درصد در این بین دارند.
گفتنی است واردات عسل به ایران صورت نمی گیرد اما به گفته فعالان بخش در بسیار مواقع محصول به اصطلاح چینی و دیگر فراورده های زنبور عسل به صورت غیر قانونی وارد کشور می شود و به عبارتی شرایط را برای تولید کننده ها سخت تر می سازد، به خصوص اینکه تفاوت قیمت ها بسیار بالا است.