رشد ۶۶درصدی صادرات زعفران؛ تجار بی اعتماد به بورس| فروش فله ای و سهم کم ایران در تجارت جهانی زعفران

زعفران یکی از محصولات کشاورزی صادرات محور در ایران است و بیش از ۹۰ درصد کل تولید جهان در کشور رقم می خورد. با این وجود پیرامون تولید و صادرات این محصول زعفران کاران و صادر کننده های کشور با چالش هایی مواجه هستند که روی کار آنها تاثیر می گذارد.

 

فایننشال تریبون: سهم ایران در تجارت جهانی زعفران به طور نامتناسبی پایین است زیرا بسیاری از مشتریان این ادویه ایران، آن را به صورت عمده خریداری کرده و پس از بسته بندی به کشورهای ثالث مجددا صادر می کنند

 

با این وجود بر اساس آمارهای فائو در حوزه تولید زعفران کشورهای «ایران، هند، اسپانیا، یونان، مراکش، ایتالیا، آذربایجان، ترکیه و افغانستان» جزو برترین ها هستند و اگرچه ایران بزرگترین تولید کننده است اما در حوزه صادرات کشور اسپانیا در جایگاه نخست قرار دارد.

 

در واقع به گزارش فایننشال تریبون (Finacial Tribune) در حالی ایران حدود ۸۰ درصد از زعفران تولیدی خود را صادر می کند که سهم ایران در تجارت جهانی زعفران به طور نامتناسبی پایین است. زیرا بسیاری از مشتریان این ادویه ایران آن را به صورت عمده خریداری کرده و پس از بسته بندی به کشورهای ثالث مجددا صادر می کنند.

 

 

غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی در گفتگو با بازار در خصوص وضعیت صادرات زعفران در سال قبل و سه ماه اول سال جاری می گوید: طبق آماری که گمرک منتشر کرده در سال قبل بیش از ۲۳۹ تن صادرات داشتیم.

 

رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی: بر اساس آمار منتشر شده از سوی گمرک در سه ماه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۶۶ درصد افزایش صادرات زعفران رقم خورده است

 

میری افزود: همچنین با توجه به اینکه تقریبا نوسانات قیمت زعفران کمتر شده و قیمت ارز هم نسبت به گذشته افزایش یافته امسال نیز در فروردین، اردیبهشت و خرداد ماه طبق آمار گمرک نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۶ درصد رشد صادرات به ثبت رسیده است.

 

وی ادامه داد: در واقع امیدواریم این روند همچنان ادامه داشته باشد و زعفرانی که از سال قبل مانده تا پیش از برداشت زعفران امسال، نیز صادر شود و زعفران نویی که کشاورزان به بازار عرضه خواهند کرد را بتوان با قیمت مناسب خریداری کرد.

 

میری در خصوص حجم زعفران باقی مانده از سال قبل نیز گفت: زعفران باقی مانده غالبا دست کشاورزان است و لذا بخش کمی از آن مشخص است؛ یعنی آمارها مربوط به بخشی که در بورس و دست سازمان تعاون روستایی است مشخص است و آنچه دست کشاورزان، صادر کننده ها و واحدهای بسته بندی است مشخص نیست.

 

وی همچنین در خصوص اصلی ترین عواملی که در رشد ۶۶ درصدی صادرات زعفران در سه ماهه ابتدای سال دخیل بوده است گفت: یکی اینکه قیمت ارز افزایش یافته و لذا اگر در گذشته که ارز را تا ۴۳ هزار تومان می فروختیم الان تا ۵۰ هزار تومان رسیده است.

 

 

وی افزود: از سوی دیگر با توجه به اینکه غالبا صادرات ما به چین است و چون قبلا تا دو سه ماه پیش صادرات زعفران به این کشور حدود ۳۷ درصد عوارض دریافت می کرد و الان این عوارض کاهش یافته و به ۱۲ تا ۱۴ درصد رسیده است، این کمک کرده تا صادرات قابل توجهی به چین داشته باشیم.

 

میری با بیان اینکه در مورد کشور هندوستان هم این عوارض ۳۷ درصدی وجود دارد، خاطر نشان کرد: اگر این اتفاق برای هند هم عملی شود و این عوارض حذف شود مطمئنا صادرات به هند هم از طریق مبادی قانونی افزایش می یابد. چون در حال حاضر معمولا زعفران ایران به هندوستان می رود اما به صورت قاچاق از کشور خارج می شود یا قانونی خارج می شود و توسط تجار افغان که از این عوارض معافیت دارند به هند صادر می شود. پس اگر این اتفاق بیفتد و عوارض کاهش یابد حتما صادرات ما بیشتر از ارقامی که هست می شود.

 

رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی همچنین در پاسخ به این سوال که چند درصد صادرات به چین است، گفت: ۳۰ درصد صادرات به چین است به طوری که در خردادماه امسال که ۱۵ تن صادرات داشته ایم بیش از ۵ تن به چین بوده و مابقی به دیگر کشورها است.

 

 

وی در خصوص بازارهای جدیدی که برای زعفران توسعه یافته گفت: چند کشور معمولا خریدار اصلی زعفران ما هستند از جمله «چین، امارات، اسپانیا، قطر، ایتالیا و کانادا» و مابقی معمولا در حد پایین خرید دارند. با این وجود بر اساس آمار منتشر شده در پایان سال ۹۹ حدود ۴۷ کشور دنیا زعفران از ایران واردات داشتند اما الان تا مرز ۶۷ کشور افزایش یافته است.

 

میری در خصوص قیمت زعفران در بازارهای جهانی نیز گفت: ما اصولا از قیمتی که می فروشیم اطلاع داریم و شرکت هایی که در آنجا هستند قیمت ها را به ما اعلام نمی کنند. با این جود ما غالبا زعفران را با نرخی بین ۶۰۰ تا ۸۵۰ دلار به ازای هر کیلوگرم می فروشیم.

 

 

بر اساس این گزارش، زعفران در بورس نیز عرضه می شود و صادر کننده ها می توانند برای تامین زعفران مورد نیاز خود از طریق بورس نیز اقدام کنند. با این وجود انتقاداتی در این خصوص نیز وجود دارد و تجار تمایل چندانی به خرید از بورس نشان نمی دهند. رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی معتقد است هر جایی که بتواند کمکی به تولید کننده و صادر کننده کند ارزیابی مثبت است اما اگر قرار باشد به اصطلاح سفته بازی و بورس بازی باشد و دنبال منافع شخصی باشند قطعا با این موضوع موافق نیستیم.

 

میری افزود: اگر بر اساس آنچه در منشور بورس هست یعنی بورس جایگاهی برای شفاف سازی و تعیین قیمت های شفاف باشد، اگر از این پیروی کنیم و کشاورز زعفران را در بورس عرضه کند و بورس هم بر اساس منطق عرضه و تقاضا قیمت گذاری کند قابل قبول است. اما اینکه با باند بازی، رانت بازی و بورس بازی و سفته بازی بخواهند قیمتها را در بورس پایین و بالا کنند قطعا با این موافق نیستم. لذا امیدواریم این اتفاق بیفتد و همانطور که از اهداف بورس است قیمت ها شفاف شود و مسائلی که الان گفته می شود و یا شنیده می شود از بین برود تا همه بتوانند به بورس اعتماد پیدا کنند.

 

وی خاطر نشان کرد: همانطور که گفته شد در سه ماهه گذشته نزدیک به ۶۰ تن زعفران صادر شده است اما اگر ارزیابی کنید ببینید چقدر زعفران از بورس برای صادرات خریداری شده خواهید دید یک عدد بسیار کم است. یعنی تجار و صادر کننده ها سعی می کنند از خود زعفران کار محصول را تهیه کنند تا از بورس به دلیل اینکه هنوز بورس برای صادر کننده ها یا تجار جا نیفتاده آن هم به دلیل مشکلاتی که در سیاست گذاری های بورس دارند معمولا صادر کننده ها استقبال نمی کنند.

 

این صادر کننده زعفران گفت: در واقع قیمتی که ما صادر کننده ها از کشاورز زعفران خریداری می کنیم از قیمت بورس حتی بیشتر است به طوری که الان بالاترین قیمت بورس ۳۹ تا ۴۰ میلیون تومان است اما ما از خود کشاورز کیلویی ۴۲ تا ۴۳ میلیون تومان خریداری می کنیم. لذا نباید این شبهه پیش بیاید که تمایل صادر کننده ها به خرید از کشاورز به دلیل ارزانتر خریداری کردن است.