مرکبات مازندران در راه بازار جهانی/ کشاورزان باغ یکجا نفروشند

 بررسی تاریخی از نحوه عرضه و فروش مرکبات مازندران نشان می دهد که عمده مرکبات استان در قالب فروش این میوه پاییزی سر درخت و به صورت فروش یکجای باغ است، اگرچه روشی که کشاورزان صفر تا صد برداشت محصول و بسته بندی و حمل و نقل را به عهده خریدار قرار می دهند، اما با این روش نبض بازار و نحوه عرضه به دست دلالان و واسطه ها می افتد ،از طرفی این افراد اصلا به زمان برداشت نیز توجهی نمی کنند. معمولا این روش خرید از اول مهر آغاز می شود.

 

مرکبات مازندران پس از برنج دومین محصول مهم اقتصادی و منبع درآمد کشاورزی استان است؛ محصولی که تولید مازاد بر مصرف داخلی آن امسال با توجه فراهم شدن زمینه صادراتی به کشورهای عربی به خصوص عراق و روسیه، باید بیشتر به بازار جهانی صادر شود.

 

کارگروه صادرات مازندران امسال برای حمایت از صنایع تبدیلی، تصمیمات خوبی اتخاذ و مقرر شد تا آن دسته از واحدهای این بخش که نیاز به سرمایه در گردش دارند، به آنها داده شود تا بتوانند مرکبات تولیدی استان را خریداری و فراوری کنند.

 

استاندارد سازی انبار های موجود و ایجاد انبارهای استاندارد با پرداخت تسهیلات لازم که می تواند بخشی از مشکل نگهداری مرکبات تولیدی استان را رفع کند از دیگر مصوبات کارگروه صادرات مازندران است.

 

به نظر می رسد با توجه به تکالیف تعیین شده برای سازمان صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی و اتاق بازرگانی مازندران، گسترش همکاری های بین بخشی و تشکیل دفتر ویژه توسعه صادرات مرکبات در استانداری و اقدامات صورت گرفته، امسال باغداران استان با شرایط بهتری محصولاتشان را بدون واسطه و دلال بازی وارد بازار کرده و به دست مصرف کننده واقعی برسانند.

 

امسال نیز همچون سال های گذشته و شاید بیشتر، باغداران مازندران نگران چگونگی فروش و احتمال پایین بودن قیمت مرکبات و کم صرفه بودن باغداری هستند، وضعیتی که هم اکنون بسیاری از واسطه ها با حضور درباغ های مرکبات خواستار خرید محصول هستند، اما باغداران به دلیل پایین بودن قیمت پیشنهادی دلالان حاضر به فروش نیستند.

 

نارنگی، پرتقال و کیوی از مهم ترین میوه های صادراتی باغ های مازندران هستند. در حال حاضر محصول نارنگی های زودرس مازندران از اواسط شهریور برداشت و وارد بازار مصرف شده است و تاچند روز آینده مابقی محصول نارنگی وارد بازار خواهد شد.

 

حل مشکل بازار عرضه برای مرکبات مازندران نه تنها مهم ترین خواسته باغداران بلکه مسوولان به خصوص شخص استاندار نیز است و همسو با مطالبه به حق باغداران حسینی پور تاکید کرده که امروز با توجه به گسترش دیپلماتیک ایران با محوریت مازندران با کشورهای cis به خصوص روسیه، تفکر فضای باز صادرات برای هر گونه محصولات به کشورهای منطقه منسوخ شده است.

 

گرچه چرخ کشاورزی مدرن و پیشرفته در مازندران طی یک دهه اخیر سرعت بیشتری به خود گرفته است، اما به دلیل شکل نگرفتن زنجیره تولید همواره دلالی و واسطه بازی در بازار انواع محصولات کشاورزی مورد اعتراض همه از جمله تولید کنندگان، مسوولان و مصرف کنندگان است. هرچند طی چند سال اخیر باغداری مرکبات مازندران به نسبت در همه فرایند های تولید تا بازار مصرف از موفقیت چشمگیری برخوردار شده است، اما قرار گرفتن به مرز تولید سه میلیون تن مرکبات در این خطه شمالی به برنامه ریزی جدی نیاز دارد.

 

کارشناسان اقتصادی بخش کشاورزی و صاحبان باغ های تجاری مرکبات مازندران معتقدند که پشت گرمی باغداران به سیاست های حمایتی دولتی در کنار گسترش آشنایی باغداران با مدیریت محصولات باغی در انبارداری فنی، مقابله بموقع با آفات و کاهش ضایعات سبب شده است تا این روزها دست افراد سود جو از محل تولید تا بازار مصرف بشدت کوتاه شود، اما لازمه دوام این وضعیت توسعه بازارهای داخلی و خارجی این محصول است که باید به صورت جدی دنبال شود.

 

 

 

اگرچه حمایت دولت در قالب های مختلف مانند توسعه دیپلماتیک و باز کردن راه برای صادرات، مهیا شدن امکان ذخیره سازی بیشتر با استفاده از فناوری های نوین در کنار به سرانجام رسیدن ساخت و تجهیز پایانه صادراتی محصولات کشاورزی، تغییر یافت تا در نهایت نقش دلالان به حداقل ممکن کاهش یافته و یا پایشان از باغ های مرکبات قطع شود، اما اگر نسبت به صادرات محصولات کیفی مرکبات به بازار هدف بی توجهی شود، بار دیگر با مشکلات زیادی مواجه خواهیم شد، موضوعی که یکی از صادر کنندگان محصولات باغی مازندران نسبت به فعالیت دلالان با کارت بازرگانی یکبار مصرف و محصولات بی کیفیت هشدار داد.

 

خلیل قلی‌زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با توضیح این نکته که کشور مقصد حتی رنگ میوه و شیرینی و اندازه آن را برای ما مشخص کرده است ، افزود: در حالی که اکنون بیشتر مشکلات زیر ساختی از جمله حمل و نقل، گمرگات و حتی بازگشت ارز به کشور از سوی دولت سیزدهم حل و فصل شده است، اما برخی از دلالان و واسطه ها از این فرصت سوء استفاده می کنند، که باید بیش از پیش نظارت انجام شود.

 

وی به چالش بازار جهانی مرکبات مازندران ناشی از صادرات محصولات بی کیفیت توسط افراد دلال اشاره کرد و بیان داشت: تجربه نشان داده است که عمده مصحولات مرکبات و کیوی مازندران قابلیت صادرات دارد و اگر در فرایند برداشت تا بسته بندی همه استاندارد ها رعایت شود، به راحتی می توانیم در بازار جهانی رقابت کنیم.

 

مدیر عامل پایانه صادراتی بین المللی روماک مازندران برندسازی و استاندارد سازی صادرات محصولات باغی را امر بسیار مهم برای گسترش حضور در بازار جهانی توصیف کرد و گفت:‌ بازار روسیه با ۳۰۰ میلیون دلاری صادرات مرکبات مازندران فرصتی در حمایت از باغداران استان است اما به دلیل بی توجهی به امر نظارت در حوزه صادرات به شدت تخت تاثیر واسطه ها و دلالانی قرار دارد که اصلا نسبت به مقررات ثبت و کارت بازرگانی توجه ندارند.

 

 

عرضه و تقاضا همواره به عنوان یک قاعده مهم و تعیین کننده و عامل نوسانات قیمت کالا در بازار است و این شاخص در محصولات کشاورزی مازندران به دلایل مختلف از جمله رفتار های غیر حرفه ای کشاورزی سبب می شود تا دلالان برنده اصلی این بازار باشند.

 

در هر حال، به رغم اینکه استان مازندران با ظرفیت ۷۲نوع از تولیدات محصولات کشاورزی، حدود ۱۱ درصد از ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص می دهد، اما رفتار های غیر حرفه ای در زمینه های زیر ساختی، نهاده های کشاورزی، فعالیت های فنی و مهندسی کشاورزی و بازارعرضه و تقاضا، همچنان کشاورزی این خطه شمال ایران را مستعد بحران می کند.

 

مدیر عامل پایانه صادراتی بین المللی روماک مازندران با بیان این نکته که باغداران از فروش یکجای باغ مرکبات خود خود داری کنند، افزود: امسال فرصت صادرات مرکبات مازاد بر مصرف به مراتب بهتر و بیشتر از سال گذشته شده است.

 

وی برخورداری از ۵۷ سالن سردخانه آمونیاکی ، انجماد روزانه ۸۰ تن محصولات کشاورزی ، تولید ۶ هزار تن جعبه کارتنی ، بسته بندی سالانه ۲۷۴ هزار تن انواع محصولات کشاورزی و قابلیت نگهداری ۹۰ هزار تن محصول کشاورزی سبزی، صیفی و پروتینی در دمای بالا سفر و زیر صفر را از ظرفیت های مهم این پایانه صادراتی اعلام کرد.

 

قلی زاده با بیان این این پایانه صادراتی ظرفیت قابل توجهی را برای ذخیره و صادرات مرکبات دارد تاکید کرد:‌ نمایندگان این پایانه با کامل شدن قند مرکبات مستقیم وارد خرید با باغداران نیز می شوند، تاکید می کنم باغداران می توانند با عرضه متناسب با نیاز به بازار ، قیمت این میوه را نیز مدیریت کنند.

 

وی از باغداران مازندران خواست به هیچ عنوان پیش فروش محصول را سر درخت و در واقع باغ فروشی نکنند.

 

 

استاندار مازندران با اعلام این که در حال حاضر ۱۲۰ قلم کالای صادراتی در بازار روسیه هدف گذاری شده است که این امر رونق اقتصادی استان را به ارمغان می آورد، گفت: کریدور شمال جنوب ظرفیت ممتازی است که مازندران باید از آن در قالب ترانزیت کالا استفاده کند و از طرفی دیگر دروازه صادرات به روسیه و کشورهای منطقه باشد.

 

سید محمود حسینی پور با بیان این که همه سرمایه‌گذاران در حوزه صادرات مورد حمایت دولت هستند، افزود:‌ هر شرکت و برادری که آمادگی دارد تا همانند شرکت روماک گستر کار کند، مورد حمایت ویژه استانداری مازندران است.

 

نماینده عالی دولت در مازندران اظهار داشت: یکی از برنامه های جدی صادرات محصولات کشاورزی مازندران اعم از برنج و مرکبات است، پارسال برای صادرات مرکبات به کشور چین برنامه ریزی های خوبی انجام داده ایم و با توجه به معیارهای بهداشتی سختی که این کشور در حوزه واردات دارد، مرکبات مازندران هم به چین رسید.

 

وی با اظهار این که مقاومت در اجرای صادرات به روش سنتی عامل عقب افتادگی مازندران است، گفت: امروز صادرات محصولات کشاورزی از مبدا استان باید طبق مقررات کشورهای هدف انجام شود.

 

استاندار مازندران نقش اتاق بازرگانی را محوری در توسعه اقتصادی مازندران در حوزه صادرات دانست و بیان داشت: اتاق بازرگانی استان باید در همه حوزه ها چابک شود و ایجاد بانک اطلاعاتی در حوزه محصولات مختلف صادراتی به خصوص کشاورزی باید سامانه ای شود.

 

نماینده عالی دولت در مازندران تصریح کرد: خروج بی کیفیت محصولات کشاورزی مازندران ناشی از بی نظارتی است، تاکید می کنم امروز با توجه به گسترش دیپلماتیک ایران با محوریت مازندران با کشورهای cis به خصوص روسیه، تفکر فضای باز صادرات برای هر گونه محصولات به کشورهای منطقه منسوخ شده است.

 

حسینی پور صادرات محور کردن تولیدات محصولات کشاورزی مازندران را یک برنامه اساسی در توسعه اقتصادی دانست و بیان داشت:اگر چه هنوز بخش اعظمی از تولیدات کشاورزی مازندران سنتی است و با این روش صادرات صورت نمی گیرد، اما در دو سال اخیر ظرفیت های خوبی برای رسیدن به صادرات محور شدن در استان بوجود آمده است.

 

 

معاون هماهنگی امور اقتصادی و گردشگری استاندار مازندران با بیان این که خرید محصولات کشاورزی مازندران به خصوص برنج و مرکبات به عنوان ۲ محصول کشاورزی مهم در درآمد کشاورزان و رونق اقتصادی استان نیاز به سرمایه در گردش است، گفت : پارسال ۲۰۱ هزار تن کیوی از کشور صادر شد که فقط ۱۰ هزار تن صادرات آن در استان ثبت شد درحالی که ۹۰ درصد تولید کیوی کشور در مازندران است.

 

حسن خیریانپور افزود: در حالی که سال گذشته ۳۴۰ هزار تن مرکبات صادراتی کشور ثبت شده است اما صادرات این میوه که مازندران بیشترین تولید کشور را دارد، فقط پنج هزار تن از مبدا این استان ثبت شد.

 

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری مازندران به قراداد ۲۴۰ میلیارد دلاری صادرات محصولات کشاورزی مازندران به روسیه اشاره کرد و گفت: محصولات کشاورزی استان باید صادرات محور شود.

 

 

 

مدیر بنادر و دریانوردی منطقه ویژه اقتصادی امیرآباد گفت : زیرساخت‌ها در بندر امیرآباد برای صادرات بی حد و حصر مرکبات مازندران به نقاط مختلف جهان فراهم شده است.

 

محمدعلی اصل سعیدی پور در جلسه هم‌اندیشی جمعی از صادرکنندگان محصولات کشاورزی افزود: ۶۰۰ کانتینر در بندر امیرآباد مستقر شده و سرویس های موجود برای صادرات کالاهای مختلف از جمله مرکبات از این بندر فراهم است.

 

وی با بیان این که تعرفه های گمرکی در بندر امیرآباد برای صادرات کالا به روسیه و برخی دیگر از کشورهای منطقه کاهش یافته است، گفت : توجه به کیفیت محصولات تولیدی و بسته بندی استاندارد، اصل انکار ناپذیر برای توسعه صادراتی از استان است.

مدیر بنادر و دریانوردی منطقه ویژه اقتصادی امیرآباد اضافه کرد: سه بخش از بندر امیرآباد برای صادرات انواع میوه از جمله مرکبات آماده شده و انبار و کشتی برای حمل کالا موجود است.

 

اصل سعیدی پور تصریح کرد : اگر صادر کنندگان محصولات کشاورزی نسبت به تعرفه صادراتی خواسته هایی دارند با در نظر گرفتن منافع تولید کننده و صادر کننده نسبت تعدیل تعرفه ها اقدام خواهیم کرد.

 

وی اضافه کرد : کشتی رانی خزر چندین کشتی را برای صادرات کالا در نظر گرفته و با هماهنگی که با بنادر مختلف وجود دارد، صادرات مرکبات مازندران امسال رونق خواهد گرفت.

 

به گزارش ایرنا، بندر امیرآباد در استان مازندران به عنوان بزرگ‌ترین بندر حاشیه دریای خزر با قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی خاص باتوجه به سیاست گذاری‌های دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم می‌تواند باشکوفاسازی ظرفیت‌ها، نقش ویژه‌ای در مقاوم‌سازی اقتصاد کشور با توسعه تجارت بین‌المللی و صادرات کالا ایفا کند.

 

بندر امیر آباد با حدود یک‌هزار و ۳۰۰ هکتار وسعت و همچنین ۲۲۰ هکتار پس کرانه با دارا بودن اراضی پشتیبانی وسیع، زیر ساخت حمل و نقل مدرن چند وجهی، اسکله رو- رو ریلی و کامیون جهت ترانزیت و حمل یکسره کالا و همچنین دسترسی آسان به بازار مصرف کشورهای سی آی اس CIS با جمعیت بالغ بر ۳۰۰ میلیون به تنهایی بر تمامی پنج بندر حاشیه خزر تنه می‌زند و ظرفیت فوق العاده‌ای در توسعه اقتصادی و پرش تجاری کشور دارد.

 

بندر امیرآباد در کنار آن که یک ظرفیت صادراتی و تجاری در منطقه به شمار می‌رود با دارا بودن کارخانجات متعددی همچون گچ، فولاد، کاغذ و سیلوهای متعدد از بنادر نسل سوم کشور است و عمده ۷.۵ میلیون تن کالای صادراتی کشورهای مختلف جهان از بنادر آستاراخان، آکتائو، اولیا، باکو، گوسان و ماخاچ وارد بندر امیرآباد می‌شود.

 

اتصال به شبکه ریلی کشور، بهره‌مندی از ۱۵ پست اسکله با ظرفیت ۷.۵ میلیون تن و بهره مندی از ظرفیت اتصال کریدور ترانزیت بین المللی شمال به جنوب (INSTC) از دیگر ویژگی های شاخص بندر امیرآباد است.

 

 

 

از آنجاییکه شرائط آب و هوایی و زمین در مازندران برای کاشت درختان مرکبات فراهم است، به طور کلی در بیشتر زمین های شهری و روستایی استان شاهد باغداری خود مصرفی هستیم.

 

گروه دومی که به عنوان تولید کننده مرکبات دراستان مازندران هستند، باغداری در زمین های زیر هزار تا ۲هزار مترمربع است که علاوه بر خود مصرفی، تولیدات آنان تا حدودی تعادل کننده و تکمیل کننده درآمد خانوارهای روستایی و شهری است.

 

بررسی ها نشان می دهد اغلب باغداری که در زمین های زیر هزار متر انجام می شود در واقع به دلیل قانون تقسیم ارث قطعه قطعه شد و باغداری در زمین های کم مساحت برای بسیاری از کارمندان و شهرنشینان و روستاییانی که برنجکاری شغل اصلی آنان است، نوعی تفریح، خود مصرفی و تکمیل کننده درآمدی آنان محسوب می شود.

 

تولیدات مرکبات مازاد بر مصرف این گروه از باغداران نیز معمولا به صورت سفارشی بین دوستان و فامیلان و یا در بازار روزهای مختلف عرضه می شود.

 

 

باغداری درآمدزا، توسط گروه سومی که دارای باغات مرکبات پنج هزار متر مربع تا بیش از ۲هکتار در استان مازندران هستند، انجام می شود.

 

بر اساس آمار و ارقام و بررسی های صورت گرفته، در هر یک از گروه هایی که در استان مازندران باغداری مرکبات را انجام می دهند به باغداری حرفه ای توجهی نمی کنند.

 

طبق آمارهای رسمی، مجموع باغ های مرکبات مازندران ۱۱۲ هزار هکتار است که از این میزان ۱۱۰ هزار هکتار ارقام بارده هستند. همچنین از مجموع باغات مرکبات مازندران ۸۰ هزار هکتار زیر کشت ارقام مختلف پرتقال، ۳۰ هزار هکتار ارقام مختلف نارنگی و بقیه زیر کشت محصولاتی از جمله نارنج و لیمو قرار دارند.

 

مازندران با دارا بودن ۱.۵ درصد از اراضی و ۲.۵ درصد اراضی کشاورزی کشور سالانه بیش از هشت میلیون تن محصولات کشاورزی تولید می کند که ۱۰ درصد ارزش اقتصادی محصولات کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است.

 

زمان برداشت پرتقال هم که " تامسون " مهم ترین رقم آن محسوب می شود از نیمه آبان شروع می شود.

 

به طور متوسط در یک هکتار باغ مرکبات ۳۰ تا ۴۰ تن محصول برداشت می شود.