روغن خوراکی یکی از کالاهای اساسی بوده که نیاز کشور به این قلم سالانه بین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن (۱.۵ تن) تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن (۱.۶ تن) روغن بوده و بخشی در داخل و بخش اعظمی وارد می‌شود. تولید روغن در کشور با واردات سالانه حدود ۳ میلیون دانه روغنی انجام می‌شود. ایران برای تولید روغن ۹۵ درصد وابستگی ارزی دارد.
شهریور ماه بود که با کاهش قیمت جهانی روغن تولیدکنندگان داخلی نیز در راستای این کاهش اعلام کردند قیمت محصولات را کاهش می‌دهند. قرار بود که این کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی قیمت نیز در فروشگاه‌ها برای کالاهای تولید شده موجود در بازار نیز اعمال شود که در بخش زیادی از این فروشگاه‌ها اعمال نشد. در خبری دیگر سرپرست معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در نامه‌ای به رئیس کل گمرک نوشت: با عنایت به لزوم برنامه‌ریزی جهت تعدیل و تنظیم بازار روغن خوراکی، ترخیص روغن خام آفتابگردان و روغن خام سویا از اول آبان از تمام مبادی گمرکات اجرایی کشور تا اطلاع ثانوی مجاز نیست.
حال یکی از دغدغه‌های موجود برای بازار مصرف این است که این ممنوعیت آیا باعث افزایش قیمت‌ها نخواهد شد؟ انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران اعلام کرده، وضعیت واردات و موجودی روغن خام از وضعیت مطلوبی برخوردار است و به دلیل افت شدید قیمت‌های جهانی طی ماه‌های اخیر، استقبال تجار و فعالان صنعت روغن نباتی برای واردات روغن خام با قیمت پایین‌تر باعث شده تا واردات این کالاها با افزایش ۵۷ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل باشد.
بنا بر این گزارش طی ۶ ماه نخست سال جاری، واردات روغن خام سویا با افزایش ۱۶۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۲۲۸ هزار و ۲۱۴ تن افزایش یافته، واردات روغن خام آفتابگردان نیز با افزایش ۴۹ درصدی به ۵۱۳ هزار و ۸۱۴ تن رسیده است؛ همچنین واردات روغن پالم در ۶ ماه نخست سال با افزایش ۷ درصدی همراه بوده و عدد ۱۹۵ هزار و ۳۸۷ تن را نشان می‌دهد. افزایش ۱۰۰ درصدی واردات روغن کلزا نیز عدد ۲۵ هزار و ۸۷۸ تن را ثبت کرده است.
افزایش واردات دانه‌های روغنی
بنا بر این گزارش، آمارهای گمرک نشان می‌دهد در کنار افزایش ۵۷ درصدی واردات روغن خام، واردات انواع دانه‌های روغنی نیز در مجموع ۲۲ درصد افزایش یافته است به طوری که واردات دانه سویا با ۲۲ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل به یک میلیون و ۴۳۰ هزار و ۵۷۷ تن رسیده است که با احتساب ۱۸ درصد روغن خام استحصالی از دانه سویا در کارخانجات روغن کشی می‌توان متصور بود که ۲۵۷ هزار و ۴۰۰ تن روغن خام سویا نیز از طریق روغن استحصالی از دانه‌های وارداتی در کارخانجات روغن کشی به ذخایر کشور افزوده شده است.
ممنوعیت موقتی
وزارت جهاد کشاورزی با توجه به آمار و ذخایر قابل قبول و افزایش بیش از ۶۰ درصدی واردات روغن خام طی ۶ ماهه نخست سال جاری با اخذ نظر صنعت روغن نباتی اقدام به ممنوعیت موقتی واردات روغن سویا و آفتابگردان از ابتدای آبان گرفته است. تصمیمی که عنوان می‌شود برای مدیریت بهینه مصارف ارزی و تنظیم بازار روغن نباتی است.