کریم ذوالفقاری، رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در برنامه هم‌نورد هفتم،گفت: این که هر کشاورز ولو با یک هکتار زمین، یک تراکتور داشته باشد موافق نیستیم و این بر اساس بهره‌وری نیست مضاف بر اینکه منطقی هم نیست.
وی افزود: میانگین کارکرد یک تراکتور، در سال حدود ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ ساعت در نظر گرفته شده است. قطعاً ساعت کارکرد تمام ۶۲۰ هزار تراکتوری که در کشور وجود دارد؛ این عدد نیست. دلیل این موضوع چند عامل است؛ یکی از عوامل آن اجتماعی و عامل دیگر فرسودگی است.
وی ادامه داد: اگر سن تراکتور یا سال ساخت تراکتورهایی که در کشور هستند را زیر ۱۰ سال در نظر بگیریم، انتظار ۱۰۰۰ ساعت کار در سال از آن می‌رود. وقتی که ما حدود ۵۵ درصد کل تراکتورهایی که داریم بالای ۱۳ سال ساخت هستند و بخش عمده‌ای از تراکتورهایی که موجود است بالای ۲۰ سال ساخت هستند دیگر توان ۱۰۰۰ ساعت کار را نمی‌توان از آن داشت.
وی تصریح کرد: نکته دوم که خیلی کم به آن توجه می‌شود ساختار متفاوت کشاورزی و روستایی کشور ما با دنیا است. کشاورزی ما و اراضی کشاورزان قطعه قطعه و خرد است و عوامل متعددی داریم که یکی از آن قانون ارث است؛ بنابراین تراکتور با زندگی اجتماعی کشاورز و روستایی عجین شده است.
رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی یادآور شد :۱۰ تا ۱۵ سال پیش در روستا بخش عمده‌ای از کارهای کشاورز توسط چهارپایان انجام می‌شد. اما در حال حاضر در روستا، بخش عمده‌ای از کارهای یک روستایی توسط تراکتور انجام می‌شود و روستایی زندگی در روستا را بدون داشتن تراکتور شخصی تقریباً یک زندگی بسیار دشوار می‌داند.
ذوالفقاری با بیان اینکه در حال حاضر نیاز تراکتوری کشور، با وجود تمام مخالفت‌ها و موافقت‌ها باید به سوی تعادل پیش برود، گفت: سالانه حدود ۲۵ هزار تراکتور در کشور تولید شده که بخشی از آن صادر می‌شود. من همیشه با این صادرات مخالف بودم زیرا در حالی که ما در داخل ضعف عرضه داریم نباید تراکتور صادر شود؛ ضمن این که در تعدادی از مدل‌ها حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان بین کارخانه و قیمت بازار تفاوت قیمت وجود دارد، این نشان دهنده این است که بازار عطش و نیاز دارد و این عطش بازار برای امروز و دیروز نیست؛ بلکه تقاضای انباشته‌ای است که خودش را امروز نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: خوشبختانه در حوزه نیاز تراکتورهای باغی و سبک، عرضه و تقاضا، سر به سر است و انتظار تولید بیشتر در این مدل‌ها نیست. بازار در برخی مدل‌ها آرام است و بعضی مدل‌ها نیز ممکن است قیمت بیرون با قیمت کارخانه هم خوانی داشته باشد. در بعضی مدل‌ها مثل تراکتورهای زراعی با اسب بخار بالا به‌شدت تقاضای بالایی در کشور وجود دارد.
این مقام دولتی با اشاره به وضعیت توزیع تراکتور اظهار کرد: وزارت جهاد کشاورزی عملاً از سال ۱۳۹۹ هیچ دخالتی در توزیع تراکتور ندارد، شرکت تراکتور سازی مشابه سایر شرکت‌های تولیدکننده خودرو سامانه‌ای راه اندازی کرده که کشاورز در آن ثبت نام می‌کند.
وی گفت: قطعاً تقاضای انباشت شده‌ای وجود دارد که دچار تفاوت قیمت فاحش بین نرخ کارخانه و بازار شدیم.
وی تاکید کرد: منکر این نیستم که بخشی از این تقاضا منفعت طلبی است؛ اما عمده مشکل را ناشی از این می‌دانم که میزان عرضه را باید افزایش داد تا بازار به آرامش برسد.
*تراکتورهای فرسوده و سوخت بالا
رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی در ادامه سخنان خود با سوخت بالا تراکتورهای فرسوده اشاره کرد و گفت: کشاورزی که یک تراکتور مدل رومانی ساخت ۶۰ دارد، اگر ساختار حاکمیت برای او شرایطی فراهم می‌کرد که امکان بروز رسانی تراکتور وجود داشت؛ قطعاً حاکمیت از مصرف سوخت این حجم تراکتور فرسوده آسیب نمی‌دید چراکه تراکتور فرسوده ساعتی میانگین ۳.۵ لیتر سوخت مصرف می‌کند یعنی این مصرف سوخت برای حاکمیت بسیار خسارت سنگینی در پی دارد؛ اما برای کشاورز خسارت جزئی است که می‌تواند از کنار آن به راحتی رد شود.
وی تصریح کرد: شرایطی باید فراهم شود که برای کشاورز جاذبه داشته باشد که تراکتور فرسوده را با همان حداقل اسب بخار جایگزین کند.
وی اضافه کرد: از سال ۸۷ هر سال مرکز توسعه مکانیزاسیون و وزارت جهاد کشاورزی که طبق آخرین بروز رسانی در دو ماه گذشته بر روی کمباین و تراکتور انجام شده، طی یک برنامه پیشنهاد اعتبارات مورد نیاز به تفکیک سال را ارائه کرده است. صرف نظر از منابع اعتباری، میزان عرضه و تقاضا تراکتور به بازار پاسخگو جایگزینی ماشین آلات فرسوده نیست.
*آمار تراکتورهای فرسوده
رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی درباره آمار تراکتورهای فرسوده کشور گفت: ۳۰۰ هزار تراکتور فرسوده در کشور وجود دارد که بالای ۱۳ سال ساخت هستند؛ هر سال هم به این عدد اضافه می‌شود. طی برنامه‌ای ۵ ساله باید این ماشین‌های فرسوده حذف و جایگزین شوند تا عوارض و تبعات سنگینی که از این موضوع به اقتصاد تحمیل می‌شود جبران کرد. در این راستا فقط سالی ۶۰ هزار تراکتور نیاز است که فرسوده‌ها جایگزین شوند.
اما و اگرهای یک تعامل
ذوالفقاری در ادامه سخنان خود درباره چالش‌های اسقاط فرسوده‌ها و نوسازی ناوگان ماشین آلات کشاورزی عنوان کرد: اگر حاکمیت مواردی همچون مشوق‌ها، وام ارزان قیمت و ساختار اسقاط را ایجاد کند و این جایگزینی شروع شود، سالانه ۶۰ هزار دستگاه غیر از تقاضای جدید نیاز داریم این موضوعات به کرات به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه شده است.
وی ادامه داد: تأمین تسهیلات بخشی از رسیدگی به بازار تراکتور کشور بوده و موضوع اسقاط مساله مهمی است. در این بخش پیشنهاداتی ارائه شده که نیاز به رسیدگی و تصویب دارد.
رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی در پایان اعلام کرد: امسال برای نخستین بار طرح جایگزینی کمباین‌ها در ۵ استان شروع شد. به عنوان طرح آزمایشی ۵۰ میلیارد تومان اعتبار مناسب تخصیص داده شده که کمباین‌ها در حال تحویل به کشاورزان است.